حجت‌الاسلام حائری‌زاده تبیین کرد:
ضرورت بازتعریف سازو کار ایجاد شادی حلال/ ابزار‌های قرآنی نشاط اجتماعی
گروه جامعه ــ استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه دستوراتی که خدا و ائمه معصومین(ع) در قالب دعا، تلاوت قرآن، اعمال نیک و تدبر در قرآن ارائه داده‌اند، می‌تواند شادی واقعی را ایجاد کند، بر ضرورت تعریف سازو کار ویژه برای شادی حلال در جامعه با توجه به ابزار‌های قرآنی نشاط اجتماعی تأکید کرد.
حجت‌الاسلام سیدمهدی حائری‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگو با ایکنا؛ با اشاره به مفهوم شادی حقیقی از منظر دین و اصول شادی حقیقی و اثرگذار در زندگی گفت: دین اسلام به منظور تأمین هدف عالی انسان‌ها در این جهان یعنی عبودیت و قرب الهی، دو ابزار و مقدمه ضروری، که یکی آرامش روحانی و دیگری آسایش جسمانی است را مورد توجه قرار داده. در این مسیر انسان‌ها بسته به مجموعه هنجار‌ها و ارزش‌هایی که بر فضای ذهنیشان غالب است، تعریف‌های متفاوتی را از آسایش و آرامش که همان شادی جسمی و روحی است، ارائه می‌دهند.
وی با بیان اینکه میزان رشد فکری و بزرگی همت و عظمت روح را از غم‌ها و شادی‌های افراد می‌توان شناخت؛ افزود: برخی افراد خوشحالیشان به عفو و گذشت و دیگری به انتقام است. امام علی(ع) می‌فرمایند: «سرورت را زیاد کن بر آنچه از کار‌های خیر برای آخرتت انجام داده‌ای و حزنت را بر آنچه از کار‌های خیر، محروم گشته‌ای»؛ یکی غصه می‌خورد که چرا مردم مرتکب خلاف می‌شوند و دیگری غمش برای این است که چرا مانع عمل خلافش می‌شوند.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: طبق نظام ارزشی اسلام، مطلوبیت هر‌چیزی زمانی است که در مسیر کمال و سعادت انسان باشد؛ پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) تلاش می‌کنند تا شادی‌های مردم را جهت دهند. در دین اسلام که حاوی برترین و استوارترین احکام از منشأ وحی الهی است، برخلاف سایر تفکرات غیر اطمینان‌آور، ملاک‌های صحیح شادی و شاد زیستن آمده است. مهمترین این ملاک‌ها شامل اطاعت خداوند، پرهیز از گناه، احیای ارزش‌ها، احیای حق یا از بین رفتن باطل و تحول معنوی است.
حجت‌الاسلام حائری‌زاده ادامه داد: شادی حقیقی زمانی است که انسان توفیق اطاعت خداوند را پیدا کرده باشد و از گناه دوری کند؛ همچنانکه حضرت علی(ع) می‌فرماید: شادی مؤمن، به طاعت پروردگارش و حزنش بر گناه و عصیان است. لذت و خوشی، همیشه در انجام دادن، نیست، زمانی هم در پرهیز کردن، است. گاهی اتفاق می‌افتد که با انجام کار‌هایی که عادتا باید لذتبخش باشند، هیچ لذتی به انسان دست نمی‌دهد، حتی عذاب روانی و وجدانی هم می‌آورد، چرا که روح و وجدان، آمادۀ لذت بردن نیست؛ اساسا روح انسان به گونه‌ای است که گاهی از «پرهیز» سرخوش می‌شود و به شادی و نشاط می‌رسد که با هیچ یک از شادی‌های دیگر قابل مقایسه نیست.
وی با تأکید بر اینکه تما‌می ابعاد شادی به نگاه انسان به مسائل باز می‌گردد، اظهار کرد: تعریف این سوال که شادی چگونه باید باشد توسط نگاه خود انسان‌ها تنظیم می‌شود. از پیامبراکرم(ص) سؤال شد بهترین بندگان خدا چه کسانی هستند؟ فرمود: آن‌هایی هستند که وقتی نیکی می‌کنند، خوشحال می‌شوند و زمانی که بدی کردند، طلب استغفار می‌کنند. همچنین از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: «شادی به سه خصلت وفاداری، رعایت حقوق دیگران و ایستادگی در گرفتاری‌ها و مشکلات است». شادی مد نظر دین و عقل آن است که باعث سبک شدن روح می‌شود و انسان تقرب به خدا پیدا می‌کند. این باعث شادی و انبساط خاطر می‌شود.
این کارشناس مسائل دینی و قرآنی اضافه کرد: یکی از چیز‌هایی که روح را سبک و انبساط خاطر ایجاد می‌کند، انس با خداست. همانگونه که جسم ما غذا می‌خواهد، روح ما نیز به غذا نیاز دارد. وقتی که غذای جسم تأمین شود، بدن شاد است و احساس سیری، راحتی و آرامش می‌کند. روح انسان هم غذا می‌خواهد و غذای روح انسان هم انس با خدا و ذکر اوست؛ این ذکر در قالب تلاوت قرآن و سایر ابعاد معنوی نمود پیدا می‌کند.
حجت‌الاسلام حائری‌زاده گفت: حضرت علی(ع) در نامه‌ای به «عبدالله بن عباس» می‌فرمایند: «اما بعد؛ انسان گاهی مسرور می‌شود به خاطر رسیدن به چیزی که هرگز از دستش نمی‌رفت و گاهی محزون می‌شود به خاطر از دست دادن چیزی که هرگز به آن نمی‌رسد، پس باید شادی تو به خاطر احیای حق یا نابودی باطل باشد»؛ لذا شادی، زمانی پسندیده است که در انسان تحولی ایجاد شود و بتواند خطا‌های گذشته خود را جبران کند.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه خواندن ادعیه به مفهوم منوی غذایی روح، نقش بسیاری در شادی دارد، به ایکنا گفت: شادی می‌تواند در قالب کمک به دیگران، شاد کردن دل دیگران، سیر کردن گرسنه‌ای و گره کوری را از مشکلات دیگران باز کردن تعریف شود. این توجه هر مقدار به خدا و تقرب به او بیشتر شود، این نگاه و انبساط خاطر به خدا هم بیشتر می‌شود. این همان نگاه دین است که عقل هم آن را تأکید می‌کند. اما اگر شادی به گونه‌ای باشد که تنها یک انبساط خاطر ایجاد کند و نامی از آن را یدک بکشد و خودش را توجیه نفسانی کند، نه توجیه عقلایی دارد و نه معنوی؛ مانند یک مروارید جعلی است که هیچ ارزشی ندارد و شادی نیست که بتواند انسان را اشباع کند.
وی بیان کرد: دستوراتی که خدا و ائمه در قالب دعا‌ها، تلاوت قرآن، اعمال نیک و تدبر در قرآن داده‌اند، می‌تواند شادی واقعی را ایجاد کند. ما دو نوع شادی داریم؛ یک شادی نفسانی فردی و یک شادی اجتماعی است؛ طبیعتا وقتی شادی حقیقی آحاد جامعه را در برگیرد، اگر تک تک افراد انبساط خاطر درونی داشته باشند، به جامعه هم تسری پیدا می‌کند. شادی حقیقی آن است که اگر افراد امنیت، آسایش و امید به آینده را در وجود خودشان با توکل با خدا تقویت کنند، طبیعتا این شادی و امید می‌تواند در جامعه هم اثرگذار باشد.
حجت‌الاسلام حائری‌زاده تصریح کرد: قرآن کریم بر شادی و خنده تأکید بسیاری کرده و آن را راه‌حل بسیاری از مشکلات می‌داند؛ لذا باید خنده حلال وارد زندگی مردم شود. خنده و شادی حلال همراه با موازین اسلامی یکی از تأکیدات دین اسلام است. هرچند شاد کردن مؤمنین و اطرافیان یکی از آموزه‌های دینی و روایی به شمار می‌آید، ولی نباید فراموش کرد این مطلب هیچگاه به معنای جواز ورود در مناطق ممنوعه شادی نیست؛ از این‌رو شادی‌های ممنوع همچون مسخره کردن، لودگی، هجو، هزل و جک‌سازی در سبک زندگی اسلامی جایگاهی نداشته و به شدت از آن نهی شده است. هیچگاه آموزه‌های دینی و اسلامی به کسی اجازه نداده است به بهانه شاد کردن مجلس، گروهی را به باد تمسخر و استهزا بگیرند. نه تنها در این خصوص مجوزی صادر نشده است، بلکه این مورد از جمله بزرگترین گناهان کبیره به شمار آمده است؛ لذا باید سازوکاری را برای شادی حلال در جامعه تعریف کنیم.
وی با تأکید بر نقش حاکمیت در تحقق شادی حلال، گفت: چطور باید انتظار داشت زمانی که یک مسئول در جامعه اسلامی وعدههای خدا را باور ندارد، بتوان یک جامعه باورمند و شاد را تربیت کرد. امروز نحوه رفتار حاکمیت در سیستمهای عملکردی، گزارشی شده است و تنها با یک گزارش، خود را راحت می‌کنند. با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری در سالهای مختلف ازجمله اقدام و عمل و تولید و اشتغال باید ببینیم در این موضوعات چه فعالیتهای مفیدی در بحث شادی حلال، صداقت، آرامش روحی و روانی، گسترش فرهنگ عفاف و افزایش اخلاقیات در جامعه انجام شده است؛ لذا اگر می‌خواهیم نشاط و شادی را در جامعه ترویج کنیم باید ابزار‌های مؤثر آن را هم فراهم کنیم.
انتهای پیام
