غره شدن به کار نیک انسان را به پرتگاه گناه می‌کشاند

به گزارش ایکنا از همدان، حضرت علی(ع) در حکمت 46 نهج‌البلاغه می‌فرماید «سَيِّئَةٌ تَسُوءُكَ، خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ حَسَنَةٍ تُعْجِبُكَ‏. گناهى كه اندوهگينت سازد، در نزد خدا بهتر است از كار نيكى كه به خودپسنديت وادارد.»

امام علی(ع) در این سخن کوتاه و پرمحتوا به نکته مهمى اشاره مى‌فرماید که در سیر و سلوک انسان به‌سوی خدا بسیار تأثیرگذار است.

دلیل آن روشن است، چراکه انسان معصیت‌کاری که از عمل زشت خود ناراحت می‌شود به‌سوی پشیمانى و توبه و جبران آن گام برمی‌دارد حال‌آنکه آن‌کس که از کار نیک خود مغرور می‌گردد گامى به‌سوی ریاکارى برمی‌دارد. توبه آثار شوم آن معصیت را می‌شوید درحالی‌که غرور عُجب و ریا از کارهاى نیک، انسان را به پرتگاه گناهان کبیره می‌کشاند.

در حدیثى از پیغمبر اکرم می‌خوانیم «مَنْ رَأى أنَّهُ مُسىءٌ فَهُوَ مُحْسِنٌ؛ کسى که خود را بدکار می‌داند او نیکوکار است».

به گفته مرحوم مغنیه در «فى ظلال نهج‌البلاغه» عکس این مطلب نیز صادق است و آن اینکه گفته شود «مَنْ رَاى إنَّهُ مُحْسِنٌ فَهُوَ مَسىءٌ، کسى که خود را نیکوکار بداند بدکار است». چراکه عُجب و غرور احسانش را تباه کرده و چه‌بسا سخنانى که ایمان را نیز از اساس متزلزل سازد.

در حدیثى از امام صادق(ع) می‌خوانیم که فرمود «خداوند متعال به داود وحى فرستاد«بَشِّرِ الْمُذْنِبینَ وَانْذُرِ الصِّدیقینَ؛ گنهگاران را بشارت‌ده و صدیقین را بیم ده» (داود تعجب کرد و) عرض کرد: اى پروردگار چگونه چنین چیزى ممکن است؟ خداوند فرمود: گنهکاران (پشیمان و نادم) را بشارت‌ده که من توبه آنها را مى پذیرم و از گناهانشان صرف نظر مى‌کنم و صدیقین را بیم ده که از اعمالشان عُجب به خود راه ندهند».

در حدیث دیگرى از آن حضرت چنین آمده است که مى فرماید «دو نفر وارد مسجد شدند یکى عابد بود و دیگرى فاسق اما هنگامى که از مسجد خارج مى‌شدند فاسق، جزء صدیقان شده بود و عابد از فاسقان. سپس فرمود: این بدان رو است که چون عابد وارد مسجد شد به عبادت خود مى‌بالید و در این فکر بود و فاسق هنگامى که وارد شد فکرش در پشیمانى بود و پیوسته از گناهان خویش استغفار مى‌کرد.

خداوند به حضرت رسول(ص) وحى فرستاد که بعضى از بندگان من در مسیر عبادت تلاش مى‌کنند و شب از خواب خوش و بستر لذت بخش بر مى‌خیزد و مشغول عبادت می‌شود و خود را در عبادت من به سختى و تعب مى‌اندازد. گاه من او را یک شب یا دو شب گرفتار خواب مى‌کنم تا در مسیر صحیح گام بردارد، زیرا هنگامى که به خواب مى‌رود و صبح بیدار می‌شود نسبت به خود خشمگین است و خود را سرزنش مى‌کند و اگر او را در آنچه از عبادت من مى‌خواهد آزاد بگذارم، چه‌بسا عُجب و خودپسندى به او عارض شود و از این راه حالتى به او دست دهد که هلاکش در آن است.
برگرفته از شرح نهج‌البلاغه ابن ابى الحدید.
انتهای پیام