جلسات خانگی قرآن چهارمحال‌وبختیاری در انتظار شناسنامه‌دار شدن
رئیس اداره امور قرآنی چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه تمام مراحل شناسنامه‌دار کردن جلسات خانگی و سنتی قرآن در استان انجام شده است، گفت: حاصل کار و آمار و ارقام جمع‌آوری شده به دارالقرآن کشور ارسال شده است و منتظر اقدام آنان برای شناسنامه‌دار کردن این جلسات هستیم.
کارشناسان فرهنگ قرآنی معتقدند برنامه‌های قرآنی که با محوریت مردم انجام می‌شود، اثربخشی بالایی در جامعه دارند و در همین راستا، جلسات خانگی سنتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی گسترش قابل توجهی داشته است.
برگزاری جلسات منظم قرآنی در محلات و منطقههای شهری و روستایی با حضور و مشارکت و میزبانی مردم، زمینه توسعه جلسات خانگی در کشور را فراهم کرده که آثار و برکات بسیاری را برای جامعه دینی به ارمغان آورده است.
فارسان، شهری بختیاری‌نشین در ۳۳ کیلومتری جنوب‌غربی شهرکرد است که ۱۷ خانه قرآن شهری و ۵ مؤسسه قرآنی فعال دارد و منازل شهروندان هر هفته شاهد برگزاری حدود ۳۰ جلسه خانگی قرآن کریم به شیوه سنتی توسط بانوان و آقایان علاقمند به قرآن است.
برای اطلاع از فضای قرآنی فارسان به ویژه در حوزه جلسات خانگی با دو قرآنی فعال این شهر گفت‌وگویی انجام شده است که در ادامه می‌خوانیم.
الهام پناهی، مربی و فعال باسابقه قرآنی شهرستان فارسان در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به فعالیت خانه‌های قرآن «بیت‌الزهرا» در عرصه قرآنی سطح شهر فارسان، اظهار کرد: این خانه‌های قرآن با نظارت دارالقرآن کشور مشغول به فعالیت هستند و آموزش‌های روخوانی و تجوید و حفظ به دختران و پسران سنین ابتدایی و راهنمایی ارائه می‌شود.
بیشتر بخوانید
وی ادامه داد: برخی مساجد شهر نیز محل دائمی برگزاری کلاس‌های قرآن در زمینه روخوانی، فصیح‌خوانی و تجوید هستند، از جمله مسجد حضرت رسول(ص) که عصر روزهای یکشنبه هر هفته صحنه برگزاری کلاس‌های آموزشی قرآن کریم برای دختران و پسران ۱۵ تا ۲۰ سال است.
20 جلسه خانگی قرآن برای بانوان در فارسان
پناهی در خصوص جلسات خانگی بانوان در فارسان، تصریح کرد: هر هفته بالغ بر ۲۰ جلسه خانگی قرآن کریم بانوان با همت مدیر مؤسسه نورالثقلین فارسان، در منازل شهروندان این شهر برگزار می‌شود که بانوان در این جلسات ضمن آشنایی با روخوانی و تجوید به قرائت قرآن می‌پردازند.
این مربی و فعال باسابقه قرآنی گفت: این جلسات مردم‌نهاد و خودجوش با استقبال خوب بانوان در رده‌های مختلف سنی و با بهره سوادی گوناگون، سال‌هاست به صورت هفتگی و منظم در جای‌جای شهر برگزار می‌شود.
در ادامه گزارش، اکبر یزدانپناه، بازنشسته آموزش و پرورش و مدیر خانه قرآن مبعث فارسان در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، اظهار کرد: جلسات خانگی در فارسان از دیرباز برگزار می‌شده و اساتید نام‌آشنایی در این حوزه فعالیت داشته‌اند، در دهه‌های اخیر نیز شور و حال جلسات سنتی خانگی در این شهر همچنان پابرجاست.
چرایی اقبال مردم به جلسات خانگی قرآن
وی درخصوص علت استقبال مردم از جلسات خانگی قرآن گفت: طبق تجربه خودم، به نظر می‌رسد مردم به جلسات تکراری در مکان ثابت اقبال خوبی ندارند. سال گذشته یک دوره تفسیر برای آقایان در مسجد امام حسین(ع) تدارک دیده شد و با وجود تبلیغات بسیار گسترده گروهی و دعوت از مردم برای شرکت در این دوره، به دلیل عدم استقبال و افت تعدا قرآن‌آموزان، ناچار شدیم آن را پس از چند جلسه تعطیل کنیم.
یزدانپناه ادامه داد: در جلسات منازل به دلیل تنوع مکانی شاهد اقبال و ماندگاری افراد هستیم، ضمن اینکه جلسات منازل در کنار اتفاقات دیگری مانند صله‌رحم، اطلاع گرفتن از احوال اقوام و آشنایان و همسایگان و ... برگزار می‌شود و چون با دعوت صاحبخانه برای حضور افراد همراه است، افراد اعم از اعضای فامیل، دوستان یا همسایگان، تلاش می‌کنند این دعوت را اجابت کنند.
وی با اشاره به فضای دوستانه حاکم بر جلسات خانگی قرآن کریم که به شور و حال و دوام جلسات کمک می‌کند، گفت: این فضای دوستانه اما منظم، به برگزاری کلاس‌ها در چارچوب مدیریت شده و کاملاً آموزشی و مفید می‌انجامد و افراد لذت یادگیری را در فضایی خودمانی و صمیمی تجربه می‌کنند، ضمن اینکه فضای استاد و شاگردی و نظم کلاسی بر جلسات حاکم است.
یزدانپناه با اشاره به قدمت جلسات سنتی قرآن کریم در فارسان، بیان کرد: این جلسات از دیرباز در این شهر دایر و بیشتر به مباحث روخوانی و تجوید و ترجمه متمرکز بوده که در سال‌های اخیر به اقتضای نیاز امروز مخاطبان، مباحث تفسیر، تدبر و مفاهیم به این جلسات راه یافته است تا این محافل مردمی جنبه کاربردی‌تر بگیرند و سطح فرهنگی و دینی مردم را ارتقا دهند.
وی با اظهار تأسف از بها ندادن به تربیت نوجوانان قاری در سال‌های اخیر، اضافه کرد: در سال‌های دور، اساتید قرآنی شهر اهمیت ویژه‌ای به آموزش صوت و لحن به نوجوانان قائل بودند اما امروزه این دغدغه وجود ندارد یعنی تربیت قاری رها شده است، اگر یک نوجوان بخواهد به فراگیری قرائت و صوت و لحن اقدام کند هیچ کلاس و استادی در شهر وجود ندارد و ناچار است به صورت خودجوش و با همت شخصی از وجود اساتید مرکز استان یا دیگر شهرها استفاده کند، همین وضعیت برای حفظ قرآن نیز حاکم است.
پیشینه فعالیت‌های قرآنی در فارسان
یزدانپناه با اشاره به بهره‌مندی فارسانی‌های قدیم از وجود اساتید قرآنی که امروز نامی از آن‌ها به یادگار مانده است، گفت: پرداختن به این چهره‌ها به عنوان شناسنامه قرآنی شهر و شناساندن آنان به جوانان و نوجوانان برای آگاهی از پیشینه فعالیت‌های قرآنی پدران و اجدادشان، بسیار مهم است، در این راستا باید از اساتید مرحوم صفرعلی اسدی و میرزا علی شیرازی یادی کرد، استاد حاج عزیزالله طالبی نیز که در قید حیات است یکی از پیشکسوتان قرآنی محبوب شهر به شمار می‌رود.
این فعال باسابقه قرآنی در خصوص جلسات خانگی که در حال حاضر برای آقایان برگزار می‌شود، تأکید کرد: حدود 6 گروه مجزا از علاقمندان و فعالان قرآن کریم در شهر فارسان به صورت کاملاً خودجوش به برگزاری جلسات خانگی و سنتی با رویکردها و سبک‌های مختلف از جمله روخوانی، روانخوانی، تفسیر، تدبر، ترکیب و تجزیه کلمات و ... اقدام می‌کنند.
یزدانپناه تصریح کرد: یکی از جلسات با قدمت ۲۰ ساله به زبان‌آموزی قرآن اختصاص دارد و از جزء ۳۰ قرآن، تجزیه و تحلیل واژگان قرآن توسط محمود خسروی، دکترای علوم قرآن و حدیث و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان به علاقمندان ارائه می‌شود.
این مدرس قرآن کریم با اشاره به روند برگزاری سایر جلسات، بیان کرد: سایر گروه‌ها به آموزش روخوانی، روانخوانی، فصیح‌خوانی و تفسیر اختصاص دارند، در این محافل هفتگی که معمولاً نیم‌جزء قرآن تلاوت می‌شود، تک‌تک حاضران به قرائت آیات می‌پردازند و نکات تجویدی توسط استاد بیان می‌شود، 20 دقیقه انتهایی جلسه نیز به بیان نکات و آموزه‌های آیات تلاوت شده اختصاص دارد که توسط استاد مربوطه ارائه می‌شود.
مدیر خانه قرآن مبعث فارسان در خصوص افراد شرکت‌کننده در جلسات خانگی، تصریح کرد: افراد شرکت‌کننده شامل آقایان بزرگسال و میانسال است و رده‌های سنی کودکان و نوجوانان و بعضاً جوانانِ علاقمند به فراگیری و انس با قرآن به مؤسسات، خانه‌های قرآن و مساجد مراجعه می‌کنند، از جمله در خانه قرآن مبعث، دو روز در هفته کلاس‌های تجوید، روخوانی، روانخوانی و فصیح‌خوانی در مسجدالنبی و محل خانه قرآن برای نوجوانان دختر و پسر برگزار می‌شود.
نبود محتوای مدون برای جلسات خانگی قرآن
یزدانپناه در خصوص مشکلات جلسات خانگی قرآن، نبود محتوای آموزشی را مورد تأکید قرار داد و گفت: محتوای مدون و مشخصی برای این جلسات وجود ندارد به طوری که در فارسان، استاد تفسیر از کتاب تفسیر سنگین و دشواری مانند «المیزان» برای ارائه مبانی تفسیر استفاده می‌کند حال آنکه درک آن برای افراد با بهره سوادی کمتر دشوار است، لذا می‌طلبد تشکیلات و متولیان قرآنی محتوای آموزشی مناسب و همه‌فهم برای ارائه در جلسات خانگی تعریف کنند.
این مدرس قرآن کریم با تأکید بر اینکه استفاده از محتوای آموزشی مشخص در جلسات خانگی امکان سوءاستفاده را از سودجویان سلب می‌کند، افزود: چه بسا کسانی بخواهند با بهره‌گیری از فضا و فرصت خوب ایجاد شده در جلسات خانگی که اجتماع مردمی به شمار می‌رود، محتوای دلخواه خودشان را با هدفی خاص به مردم ارائه دهند و به ایجاد تشویش ذهنی و شبهه‌افکنی دینی در اذهان مردم اقدام کنند.
یزدانپناه ادامه داد: امکان سوءاستفاده در این فضا دور از انتظار نیست لذا متولیان فرهنگی و قرآنی باید بر این جلسات نظارت بیشتری داشته باشند، ضمن اینکه در زمینه تهیه محتوای مشخص و مدون برای برخی مباحث مانند تفسیر، تدبر و مفاهیم نیز اقدام جدی صورت بگیرد.
شناسنامه‌دار شدن جلسات قرآن
در ادامه، برای اطلاع از نحوه نظارت اداره امور قرآنی تبلیغات اسلامی، به عنوان مهم‌ترین متولی قرآنی استان، بر جلسات خانگی قرآن کریم به سراغ محسن تقی‌پور، رئیس اداره امور قرآنی تبلیغات اسلامی چهارمحال و بختیاری رفتیم.
تقی‌پور در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، گفت: سال گذشته، اداره امور قرآنی استان در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری، مبنی بر تقویت محافل و جلسات قرآنی و به منظور توسعه آموزش همگانی و ایجاد فضای انس با قرآن کریم در همه محلات، شهرها و روستاهای استان جلسات سنتی قرائت، حفظ، و تفسیر قرآن کریم را شناسایی کرد تا به ساماندهی و صدور شناسنامه برای این جلسات اقدام شود.
وی با اشاره به وجود بیش از یک‌هزار جلسه خانگی قرآن کریم در استان، بیان کرد: در زمان اجرای این طرح، جلسات سنتی قرآن کریم در سراسر استان با توجه به سطح و رشته فعالیت و شرایط مدرسان و مخاطبان، شناسایی و طبقه‌بندی و پس از بررسی دقیق وضعیت آن‌ها از طریق اداره امور قرآنی استان نسبت به صدور شناسنامه اقدام شده است.
رئیس اداره امور قرآنی با اشاره به اینکه تمام مراحل شناسنامه‌دار کردن جلسات خانگی و سنتی قرآن در استان انجام شده است، گفت: اطلاعات جمع‌آوری شده به دارالقرآن کشور ارسال شده است و منتظر اقدام آنان برای شناسنامه‌دارکردن این جلسات هستیم.
تقی‌پور تأکید کرد: جلسات قرآن محلی و خانگی پس از انقلاب رشد چشمگیری داشته و در واقع پایگاه و خط مقدم نشر قرآن در کشور است چرا که مردم به صورت خودجوش در راستای توسعه و ترویج فرهنگ قرآن فعالیت می‌کنند.
به نظر می‌رسد، روند شناسنامه‌دار شدن جلسات خانگی قرآن کریم نیاز به بازبینی و رفع موانع دارد. ذکر این نکته ضروری است که جلسات خانگی پدیده‌ای کاملاً مردمی و خودجوش است که از صفر تا صد آن را مردم ساماندهی می‌کنند، لذا شناسنامه‌دار کردن این فعالیت باید به صورت کاملاً کارشناسی شده اجرا شود تا به مردمی بودن این فعالیت که تنها دلیل دوام و ماندگاری جلسات است، خللی وارد نشود.
گزارش از خدیجه نادری بنی؛ خبرنگار ایکنا
انتهای پیام
