بیم و امید‌های ناشران در مقابل تکنولوژی‌های چاپ/ ۵
40 میلیون دقیقه مطالعه مجازی در فروردین / آیا کتاب الکترونیک جای نوع کاغذی را می‌گیرد
مدیر پلتفرم طاقچه گفت: از ابتدای فروردین تاکنون حدود ۴۰ میلیون دقیقه مطالعه در طاقچه انجام شده، زیرا دسترسی به آن آسانتر است و دقت کافی در خرید صورت می‌گیرد و مخاطب کمتر به خرید احساسی دست می‌زند.
محمد صدوقی، مدیر پلتفرم طاقچه، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره وضعیت فروش کتاب‌های الکترونیک در دو ماه گذشته گفت: همه ساله در ایام عید نوروز کمپین و پویشی برگزار می‌کردیم که امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا، آن را ۱۵ روز زودتر یعنی از ۱۵ اسفند ۹۸ آغاز کردیم و تا ۲۲ فروردین ۹۹ ادامه می‌یابد که در این راستا اتفاقات مثبتی رخ داد و توانستیم بیشترین تخفیف‌ها را به کاربران ارائه دهیم تا بتوانند در این روز‌هایی که همه در خانه به سر می‌برد، از وقت خود استفاده کنند. در حدود ۸۴ دسته موضوعی کتاب، تخفیف داشتیم که یک مرحله را با همکاری شهرداری تهران اجرا کردیم و در این زمینه هر کاربر می‌توانست یک کتاب از دسته کودک و نوجوان هدیه بگیرد. همکاری دیگری با معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داریم که از ابتدای فروردین آغاز شده و تا ۲۲ همین ماه ادامه خواهد داشت و هر کاربر می‌تواند از ۷۰ درصد تخفیف در هر روز از دسته بزرگسال و ۸۰ درصد تخفیف از دسته کودک و نوجوان دریافت کند که تاکنون با استقبال بسیار خوبی مواجه شده است.وی افزود: گردونه جوایز را نیز از ۱۵ اسفند ۹۸ تا ۲۳ فروردین ۹۹ در طاقچه فعال کردیم که هر کاربر روزانه می‌تواند آن را بچرخاند و از جوایز آن استفاده کند و آخر هفته‌ها یعنی روز‌های پنجشنبه و جمعه یک کتاب پرفروش را رایگان منتشر کردیم که این هم مورد استقبال بود و روز نخست فروردین نیز بیش از یک میلیون و ۵۵۰ هزار نفر کاربری که در طاقچه اکانت داشتند، ۲ هزار تومان شارژ کردیم و در مجموع ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان اعتبار را در این بخش قرار دادیم و روز‌های دوم و سوم فروردین نیز همه کتاب‌های طاقچه تخفیف ۳۰ تا ۳۵ درصدی داشتند.
صدوقی ادامه داد: میزان مراجعه و خرید کتاب از طاقچه نیز نسبت ماه‌های قبل‌تر، بیش از ۴ تا ۵ برابر افزایش داشته است. البته ما دو اتفاق شیوع ویروس کرونا و خانه‌نشینی مردم و همچنین انتشار نسخه جدیدی از طاقچه را به صورت همزمان داشتیم که هر دو باعث استقبال مخاطبان شد.
در ۱۲ ماه گذشته طولانی‌ترین صف تولید کتاب را داریم و بسیاری از کتاب‌ها در صف تولید مانده‌اند و همکاران من تلاش می‌کنند تا کتاب‌ها را تبدیل و تولید کنند و انتشار دهند و پیش بینی من این است که با توجه به پایان تعطیلات نوروزی، ناشران بسیاری به ما مراجعه خواهند کرد
وی درباره چگونگی روند الکترونیکی شدن یک اثر گفت: در حال حاضر چون قانون ناشر مؤلف حذف شده است، همه مؤلفان برای دریافت مجوز نشر باید به یک ناشر مراجعه کنند و نیاز نیست که این اثر مابازای چاپی داشته باشد و سپس بتوان آن را به صورت الکترونیک منتشر کرد، بلکه فقط دارا بودن مجوز وزارت ارشاد کافی است و یک اثر می‌تواند اصلاً نسخه چاپی نداشته باشد. همچنین ما در انتشار نسخه صوتی یا الکترونیکی فقط با یک نفر مؤلف یا ناشر طرف قرارداد هستیم. در واقع طرف حساب ما صاحب اثر یا کسی است که حق الکترونیکی شدن اثر را دارد. در بازه ایام نوروز به دلیل تعطیلی، برخی ناشران فعالیتی نداشتند و پیش از آن از اوایل اسفند، ناشران بسیاری برای الکترونیکی کردن آثارشان، مراجعه می‌کردند. اکنون در ۱۲ ماه گذشته طولانی‌ترین صف تولید کتاب را داریم و بسیاری از کتاب‌ها در صف تولید مانده‌اند و همکاران من تلاش می‌کنند تا کتاب‌ها را تبدیل و تولید کنند و انتشار دهند و پیش‌بینی من این است که با توجه به پایان تعطیلات نوروزی، ناشران بسیاری به ما مراجعه خواهند کرد و قاعدتاً باید نیرو‌های بیشتری را در این زمینه به کار بگیریم تا این کار با سرعت بیشتری انجام شود.
ناشران نمی‌ترسند، آگاهی ندارند
صدوقی درباره اینکه برخی ناشران در مورد کتاب‌های الکترونیک ذهنیتی منفی دارند و از ورود به این عرصه پرهیز می‌کنند و با وجود استقبال، هراس آنان از میان رفته است، بیان کرد: اکنون این مسئله موضوعیت ندارد و تقریباً همه ناشران مطرح کشور در عرصه کتاب الکترونیک حضور دارند و تعداد معدودی، آن هم نه به دلیل خلأ‌های قانونی، باقی مانده‌اند. اغلب آن‌ها شناخت کافی یا علاقه ندارند. البته ناشرانی از سال ۹۳ کتاب‌های خود را به صورت الکترونیک منتشر کرده‌اند و ناشران دیگری نیز بسیار آهسته، محتاطانه و باملاحظات خاص به این کار اقدام می‌کنند.
وی گفت: آشنایی و آگاهی ناشر از مزایای نشر الکترونیک باعث می‌شود که رغبت بیشتری به آن داشته باشد، زیرا در پایان هر ماه درآمد نقد و بی‌دردسری را فارغ از هزینه‌های انبارداری، ارسال و... کتاب دارد و اکنون ناشری نیست که به دلیل ترس از خلأ‌های قانونی از انتشار کتابش در فضای مجازی بازمانده باشد.
گزارش رمزشکنی نداشتیم
مدیر پلتفرم طاقچه درباره فراهم بودن بستر‌های امنیتی برای این گونه کتاب‌ها بیان کرد: هر پلتفرمی برای خود سیستم DRM یا Digital Right Management یا (مدیریت حقوق دیجیتال) دارد که بحث رمزنگاری و عدم انتشار کتاب در فضای مجازی است. پلتفرم‌های ایرانی از DRM خود استفاده می‌کنند و به نحوی رمزنگاری می‌شوند که امکان بازگشایی وجود ندارد، اما پلتفرم طاقچه به دلیل سابقه‌ای که در زمینه اطلاعات و امنیت شبکه داشت، بر این موضوع تأکید بسیاری کرد. کوشیدیم در چندین لایه رمزنگاری را انجام دهیم و هر چند وقت یکبار رمز‌ها را تغییر می‌دهیم تا احتمال اینکه کتابی از طریق طاقچه در فضای مجازی منتشر شود به صفر برسد و طی این سال‌ها نیز خروج کتاب از طریق طاقچه گزارش نشده است.
وی تصریح کرد: در زمینه انتشار کتاب‌های الکترونیک کشور‌های گوناگون تجربه‌های متفاوتی دارند و آمریکا یکی از پیشروترین کشور‌هاست و حدود ۴۰ درصد از کتاب‌هایش الکترونیک و صوتی منتشر می‌شود و بعد از آن انگلیس و ژاپن در رتبه‌های بعدی قرار دارند و در مقابل در کشور‌هایی مانند سوئد نیز رواج این کتاب‌ها بسیار اندک است. به طور کلی ۱۳ درصد کتاب‌ها در جهان به صورت الکترونیک منتشر می‌شوند و این آمار روند رو به رشدی دارد و کشور ما با تأخیر وارد این عرصه شد. همچنین بسیاری از ناشران به دلیل فضای سنتی نشر دیرتر به نشر الکترونیک ملحق شدند و مردم نیز عادت نداشتند که بابت فایل یک محتوا، مبلغی را پرداخت کنند، زیرا در کشورمان برای کالای ملموس حاضرند مبلغی را بپردازند؛ از این رو از نظر فرهنگی استفاده از کتاب الکترونیک در کشورمان قدری کند بوده و با شیوع کرونا با رشد مواجه شدیم.
صدوقی ادامه داد: متأسفانه کتاب‌های الکترونیک غیرقانونی در فضای مجازی نیز بسیارند و ضمانت اجرایی قانونی نیز وجود ندارد که جلوی چنین مسائلی گرفته شود و این مسئله آسیب جدی به بخش قانونی کتاب الکترونیک وارد می‌کند، اما با وجود این اگر درآمد بازار کتاب را در حدود ۲ هزار میلیارد تومان درنظر بگیریم، در سال گذشته مجموعه پلتفرم‌ها درحدود ۲۰ میلیارد تومان فروش داشتند. شاید به نظر کم باشد، اما وقتی قیمت کاغذ، صحافی و ... در نظر گرفته شود و آن را با کتاب الکترونیک که صرفاً محتواست مقایسه کنیم، رقم خوبی است.
مدیر پلتفرم طاقچه اظهار کرد: به نظر می‌رسد این رقم در سال جدید رشد بیشتری داشته باشد و در نهایت تا پایان امسال مجموع پلتفرم‌ها ۱۰۰ میلیارد تومان فروش داشته باشند که این رقم ما را به سهم ۵ درصدی پلتفرم‌ها از بازار کتاب می‌رساند. بنابراین کتاب چاپی از بین نخواهد رفت و بازار خود را خواهد داشت و پیش‌بینی می‌کنم سهم کتاب الکترونیک در بازار نشر ایران به ۳۰ درصد برسد و بقیه کتاب کاغذی خواهد بود و با گذر از بحران کرونا مردم باز هم به این کتاب‌ها گرایش خواهند داشت.
جای کتاب چاپی را نمی‌گیریم
وی افزود: مشکلاتی که در توزیع کتاب به دلیل نبود سیستم صحیح فروش و توزیع کتاب و کمبود کتابفروشی‌ها و ... وجود دارد، برای کتاب‌های الکترونیک وجود ندارد. در واقع ما با این کار سهم مطالعه و بازار کتاب را توسعه می‌دهیم و این طور نیست که سهم بازار کتاب چاپی را بگیریم، بلکه در بسیاری از موارد کتاب الکترونیک باعث پرفروش شدن کتاب چاپی خواهد شد.
صدوقی در پایان در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه در جامعه ما عادت به خرید کتاب به اندازه خواندن آن نیست، آیا این مسئله در کتاب‌های الکترونیک نیز وجود دارد، گفت: در حال حاضر آمار دقیقی ندارم، اما جالب است بدانید که از ابتدای فروردین تاکنون حدود ۴۰ میلیون دقیقه مطالعه در طاقچه انجام شده است و در این فضا امکان خرید کتاب و مطالعه هست، زیرا دسترسی به آن آسانتر است و دقت کافی در خرید کتاب صورت می‌گیرد و مخاطب کمتر به خرید احساسی دست می‌زند.
گفت‌وگو از سمیه قربانی
انتهای پیام مطالب مرتبط
