مسلمانان جهان و استقبال از رمضانی متفاوت در سایه کرونا

به گزارش ایکنا، با فرارسیدن ماه رمضان روزهایی پرخیر و برکت و سرشار از عطر معنویت و روحانیت پیش روی مسلمانان جهان قرار دارد. رمضانی که با شیوع ویروس کرونا در بسیاری از کشورهای جهان و اجرای قانون فاصله‌گذاری اجتماعی، امسال به ‌گونه‌ای متفاوت از هرسال برگزار خواهد شد و عدم امکان برپایی سفره‌های افطار، تعطیلی مساجد و مجالس دعا، مناجات و محافل قرآنی از تفاوت‌های رمضان امسال با سال‌های گذشته است.

تقریباً همه عالمان دینی از مذاهب مختلف با صدور فتواها و پیام‎های متعدد ضمن تأکید بر وجوب روزه ماه رمضان برای کسانی که عذری ندارند، از مردم خواسته‎اند که از برپایی نمازهای جماعت و حضور در مساجد پرهیز و نمازهای خود را در خانه اقامه کنند.

دیدن تصاویر مسجدالحرام و کعبه مکرمه، که همواره با ازدحام حجاج و نمازگزاران به‌ ویژه در موسم عمره رمضانیه همراه بوده است، بر اندوه مسلمانان می‌افزاید.

«علی الشعبانی»، پژوهشگر علوم اجتماعی قطر، در ارتباط با تغییر رسوم مسلمانان در ماه رمضان امسال تصریح می‌کند: تغییر رفتار مسلمانان در ماه رمضان امسال به دلیل شرایط قرنطینه خانگی یک انتخاب نیست بلکه یک اضطرار است.

برچیده‌ شدن رسوم رمضان

«علی الخلیفی» شهروند قطری در این باره می‌گوید: در سال‌های گذشته با نزدیک شدن ماه رمضان، همه ما بی‌صبرانه در انتظار جمع شدن خانواده در کنار سفره افطار، برگزاری نماز تراویح در مساجد و دیدوبازدیدهای خانوادگی بودیم، اما امسال با انتشار ویروس کرونا و لزوم اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی و ماندن در منازل، بیشتر این رسوم انجام نمی‌شود.

وی تأکید می‌کند: رسوم ماه رمضان محبوب قلب‌های ماست و هر سال بی‌صبرانه منتظر آنها هستیم، اما جان افراد و سلامت آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است و همه ما به اجرای اقدامات پیشگیرانه پایبند خواهیم ماند.

الخلیقی با بیان اینکه حفظ جان‌ها یکی از ضروریات دین اسلام است، از عالمان دینی می‌خواهد که با انتشار پیام‌های خود در طول این ماه مبارک، بر ضرورت التزام به قوانین در ماه رمضان تأکید کنند.

«سلطان ثنیان»، دیگر شهروند قطری، نیز با اشاره به تفاوت‌های ماه رمضان امسال با سال‌های پیش به دلیل شیوع ویروس کرونا و برچیده شدن بسیاری از رسومی که همه مسلمانان به آنها علاقه دارند، تصریح می‌کند: ماندن در منزل زمان بیشتری را برای قرائت قرآن فراهم می‌کند و این موجب نزدیکی بیشتر فرد به خداوند می‌شود. همچنین لزوم ماندن در خانه فرصتی برای بودن در کنار خانواده و آموزش مسائل عبادی به آنهاست.

در اندونزی نیز مسلمانان دیدار از راه دور و از طریق شبکه‌های اجتماعی را جایگزین دید و بازدیدهای ماه رمضان می‌کنند. برابوو، یک شهروند اندونزیایی، می‌گوید: عید فطر امسال به جای سفر به محل تولد خود، از طریق اینترنت با خانواده‌اش دیدار می‌کند.

مشکلات اقتصادی

مشکلات اقتصادی و رکود کسب و کارها و پایین آمدن سطح درآمد در همه کشورها از دیگر پیامدهای ویروس کرونا و تعطیلی مشاغل در نتیجه فاصله‌گذاری اجتماعی بوده است که بر سفره‌های افطار خانواده‌ها بی‌تأثیر نیست.

سمیر الخطیب، صاحب یک مغازه تجاری در کنار مسجد سیده زینب(س) در مصر، در این باره می‎گوید: مردم برای خرید به مراکز تجاری و پاساژها نمی‌آیند، زیرا از بیماری می‌ترسند. این بدترین سال برای من بوده است. امسال به اندازه یک‌چهارم سال گذشته درآمد نداشته‌ام.

البته مؤسسات خیریه در بسیاری از کشورها تلاش می‌کنند که با توزیع کمک‌ها و اقلام معیشتی به یاری خانواده‌های نیازمند و کسانی که در شرایط کنونی کار خود را از دست داده‌اند بشتابند.

همچنین، همگان اذعان دارند که عدم پایبندی به فاصله‌گذاری اجتماعی و عدم رعایت اقدامات پیشگیرانه‌ سازمان بهداشت جهانی و مراکز بهداشتی، به معنای بی‎نتیجه ماندن تلاش‌ها برای مهار این ویروس کشنده است؛ امری که نه عقل آن را می‌پذیرد و نه در دین و آیین شریعت الهی جایگاهی دارد.

بهره‌گیری از فضای مجازی

اما شرایط ایجاد شده به معنای تسلیم در برابر این ویروس و تعطیل کردن همه امور عبادی و مذهبی و حتی اجتماعی نیست. اینجاست که دانش و فناوری با امور دینی و عبادی همگام شده و این همگامی به یاری انسان‌ها می‌آید تا کمی از آلام آنها بکاهد. بسیاری از مراکز آموزشی و قرآنی با برپایی کلاس‌های آنلاین تلاش کرده‌اند تا از تأثیرات منفی فاصله‌گذاری اجتماعی و تعطیلی کلاس‌های حضوری بکاهند و مانع از ایجاد وقفه در امور آموزشی شوند. همچنین، بسیاری از مسابقات قرآنی غیرحضوری و با بهره‌گیری از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برگزار می‌شود.

اگرچه برپایی مجالس وعظ و مناجات و محافل قرآنی به‌ صورت مجازی هرگز نمی‎تواند جای بودن در حال و هوای روحانی مساجد و زیارتگاه‌ها را پر کند و جایگزین فضای معنوی مسجد و همنشینی با عالمان دینی شود، اما می‌تواند کمی از اندوه مؤمنان در شرایط کنونی بکاهد.

به هرحال این ویروس جان بسیاری از انسان‌ها را گرفته و بسیاری را به زحمت و مشقت انداخته است، اما شاید بتوان او را عاملی برای یکدلی انسان‌ها از ادیان و آیین‎های مختلف خواند. امروز پیروان همه ادیان آسمانی دست به دعا برداشته و دست به دامن معبودی واحد شده‌اند؛ همدلی و اتحادی که شاید در شرایط عادی به سختی می‌توانستیم به آن برسیم.

ترجمه و تنظیم: زهره نوری