«دوری از حق» و «پیروی از شهوات»؛ آثار لقمه حرام در جامعه

ازجمله امور مهمی که در دین اسلام نسبت به آن تأکید و سفارش زیادی شده توجه به حلال و حرام بودن لقمه یا همان رزق است، زیرا تأثیرات آن در همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی می‌‌تواند ظهور و بروز کند؛ چنانچه بی‌توجهی به حلال و حرام ‌لقمه بود که مسلمانان نمازخوان و معتقد را در روز عاشورا مقابل امام و ولی خود قرار داد، به‌گونه‌ای که امام حسین(ع) فرمودند «تأثیر نکردن سخنان من در دل و قلب شما در اثر آن هدایای حرامی است که به دست شما رسیده و مشکل شما شکم‌های پر از مال حرام است.
بدون تردید هر عملی در این عالم عکس‌العملی دارد و هر رفتاری آثار خود را بر جای خواهد گذاشت، لقمه ناپاک و حرام و شبهه‌ناک هم از این قاعده مستثنا نیست و آثار وضعی خود را در سرنوشت انسان خواهد داشت.
در واقع تأثیرات لقمه حرام در زندگی چنان نیست که متوجه آن باشیم بلکه مانند قطرات آبی است که روی سنگ به‌مرور زمان باعث سوراخ شدن آن می‌شود، شاید در ابتدا اصلاً متوجه هم نشویم که علت اصلی برخی مشکلات پیش‌آمده از کجاست.
حسین دهقانی، معلم و پیشکسوت قرآنی استان همدان در گفت‌و‌گو با ایکنا از همدان، اظهار کرد: قرآن به این مهم در چندین آیه توجه جدی دارد.
این معلم قرآن افزود: آیه«يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ؛ ای رسولان، از غذاهای پاکیزه (حلال) تناول کنید و به نیکوکاری و اعمال صالح پردازید که من به هر چه می‌کنید آگاهم.» (مؤمنون/ آیه 51) به اثرات لقمه حلال اشاره دارد.
وی افزود: طبق آیه شریفه، اثر لقمه حلال، موجب انجام عمل صالح در فرد خواهد شد که عکس این قضیه نیز صادق است به‌گونه‌ای که لقمه حرام، انسان را از انجام اعمال درست وامی‌دارد.
دهقانی اضافه کرد: مقید بودن به لقمه حلال  به قدری مهم است که خداوند خطاب به همه رسولانش از آن‌ها می‌خواهد که امت خویش را به خوردن لقمه حلال و پایبندی به حلال و حرام خدا دعوت کنند.
این پیشکسوت قرآنی ادامه داد: آنچه از آیه برداشت می‌شود آن است که‌ ای انسان اگر به دنبال انجام عمل صالح در دنیا و بهره‌مندی از زندگی پاک در دنیا و آخرت هستی، در لقمه‌هایت دقت کن و لقمه حلال را برای خود و خانواده خود انتخاب کن.
وی با اشاره به اینکه خدا انسان را مختار خلق کرده است، گفت: انسان باید برای کسب روزی خود، راه حلال را انتخاب کرده و به حلال و طیب بودن رزق و روزی خود توجه ویژه داشته باشد.
وی گفت: برای درک بهتر این موضوع می‌توان به «انگور» به‌عنوان یکی از میوه‌های بهشتی و یکی از نعمات خداوند با خواص بسیار اشاره کرد، از برگ این میوه برای تهیه دلمه، از آب این میوه در مراحل مختلف به‌عنوان غوره و سرکه و خود آن نیز به‌عنوان یکی از پر خواص‌ترین میوه‌های است که حتی از خشک (مویز) و شیره آن نیز استفاده می‌شود.
دهقانی ادامه داد: در مثال انگور، قبل از تشکیل شیره، به بازه زمانی تشکیل سرکه و شراب بازمی‌گردد که این مهم به مدت‌زمانی که آب انگور باقی بماند وابسته است، دراین‌بین انسان باید به آنچه سرکه به‌عنوان یک مایع حلال از شراب به‌عنوان یک مایع حرام جدا می‌کند مقید باشد.
وی گفت: در این میان بیان تفاوت میان حلال و طیب امری ضروری به نظر می‌رسد، حلال، امری است که علاوه بر طیب و پاک بودن ازنظر شرعی و بر اساس آیات قرآن نیز برای آن حدودی تعیین‌شده است، اما طیب تنها به پاک بودن یک‌چیز اشاره دارد.
این معلم قرآن با اشاره به اینکه لقمه حرام اثر فردی و اجتماعی دارد، گفت: از دیگر آثار لقمه حرام در زندگی انسان، علاوه بر انجام اعمال حرام و نادرست، «دوری از حق» و «پیروی از شهوات» است که آیه 59 سوره مریم به این مهم اشاره دارد.
دهقانی عنوان کرد: از دیگر آثار لقمه حرام، «دروغ‌گویی» و «انجام راحت گناه» است، انسانی که شکم او از لقمه گناه پرشده است به‌راحتی دروغ می‌گوید و گناه انجام می‌دهد.
دهقانی با اشاره به اینکه تمامی اثرات فردی لقمه گناه، در نسل‌های او و به‌تبع در اجتماع خود را نشان خواهد داد، ادامه داد: از آنجاکه معصومین قبح گناه را می‌دانستند هیچ‌گاه به سمت اعمال گناه نمی‌رفتند اما برخی انسان‌ها به دلیل عدم آگاهی از زشتی کاری که انجام می‌دهند زیبایی که شیطان به گناه در برابر انسان می‌دهد موجب می‌شود که او به‌راحتی به این اعمال روی آورد.
وی با بیان اینکه متأسفانه ورود لقمه و مال شبهه‌ناک به زندگی جامعه امروز افزایش پیداکرده است، گفت:در تحقق این مهم، سه عامل اساسی دخیل هستند، «خانواده»، «مدارس» و «جامعه».

ریخته شدن قبح گناه انجام آن را آسان می‌کند
وی گفت: خانواده یکی از مهم‌ترین ارکانی است که می‌تواند در تربیت نسلی صالح دخیل باشد، همان‌گونه که دستور اسلام است که مادر یک خانواده قبل از تشکیل نطفه از خوردن لقمه حرام و حتی شبهه‌ناک خودداری کند چراکه در نسل‌های بعدی او، خود را نشان خواهد داد.
دهقانی گفت: مدارس نیز در این امر دخیل هستند، مدارس ما باید به تشریح بیشتر مسائل روز و ارتباط آن‌ها با مسائل شرعی و تأثیرات و ارتباط لازم و ملزوم این مسائل بر ابعاد وجودی انسان بپردازند.
این معلم قرآن گفت: جامعه نیز امری مهم در این راستا است، یکی از ابعاد نقش جامعه در علل افزایش ورود مال شبهه‌ناک به زندگی مردم، ترویج این امر و عادی شدن و یا به عبارتی ریخته شدن قبح این گناه است که انجام آن عمل گناه را راحت‌تر می‌کند.