«مواسات توانمندساز»؛ فرصت‌سازی برای مشارکت نیازمندان در عرصه تولید

محمدجواد توکلی، عضو هیئت‌ علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره راهکارهای توسعه کمک‌های مؤمنانه و اهمیت توانمندسازی نیازمندان پرداخت و گفت: شرایطی که الان در اقتصاد ما، بعد از ظهور این بیماری کرونا پدید آمده، عملاً باعث شده که اهمیت بخش خیریه در اقتصاد ایران برجسته شود. به هر حال دولت‌ها به خصوص دولت ما توانایی کافی ندارد که در شرایط بحرانی به همه نیازها پاسخ دهد. لذا همین موضوع بخش خیریه را تقویت می‌کند که با عنوان مواسات مطرح شده و همه همکاری کنند تا بخشی از مشکلات اقتصادی برطرف شود.

بیشتر بخوانید:

• شفاف‌سازی درباره کمک‌های مؤمنانه اعتماد عمومی را تقویت می‎کند
• آیا با وجود مشکلات اقتصادی باید از مسلمانان دیگر کشورها حمایت کنیم؟

زمینه‌های بسیاری برای مواسات وجود دارد

وی افزود: به نظر می‌رسد بخش‌های مختلفی الان فعال شده و در قالب سبدهای مختلف در حال کمک به اقشار مختلف محروم هستند. حتی در بخش خدمات هم گروه‌های جهادی شکل گرفته‌اند که کمک‌های داوطلبانه را ارائه می‌دهند؛ از کسانی که در بیمارستانها حضور یافته‌اند تا مشاوران روانشناس و... همگی بخشی از این کمک‌های داوطلبانه و خیریه است.

شنیده می‌شود که نهادهای خیریه کمک‌هایی می‌کنند اما به افرادی می‌رسد و افرادی محروم می‌شود لذا اگر شبکه مواسات را در کشور ایجاد و نهادهای مردمی را به هم وصل کنیم و این کمک‌ها به دست همه نیازمندان برسد مؤثرتر خواهد بود

توکلی اظهار کرد: بخش دیگر مواسات بخشی است که با عنوان خیرخواهی به دیگران بیان شده است؛ به ویژه در شرایط کنونی کمک صاحبخانه به مستاًجران مطرح شد، زیرا به دلیل افزایش قیمت مسکن، رهن و اجاره منازل به شدت افزایش یافت و تقاضا شد که صاحبخانه‌ها هم به جای فشار به مستأجران، همدلی و میزان کمتری را به اجاره اضافه کنند و بعداً با توجه به وخیم شدن شرایط، دولت هم وارد ماجرا شد و محدودیت‌هایی برای افزایش اجاره در نظر گرفت که تا حدودی مؤثر بود.

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: در این شرایط موارد زیادی برای مواسات وجود دارد اما باید به سمت یک نوع «مواسات توانمندساز» حرکت کنیم که در سیره معصومین هم وجود داشت. اگر فقط بسته‌هایی غذایی به مردم بدهیم شاید مؤثر باشد اما موضوع مهم این است که با کمک به این افراد، آنها را به گونه‌ای توانمند کنیم که امکان کسب درآمد و مشارکت در تولید داشته باشند.

استفاده از ظرفیت‌ فضای مجازی

عضو هیئت ‌علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) یادآور شد: اکنون بسیاری از مردم درآمد ندارند. لذا باید در عرصه تولید و اشتغال هم طرح مواسات را اجرا کنیم و شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم که تولیدکنندگان بتوانند افراد بیشتری را جذب کنند. از سوی دیگر می‌توان بخشی از کارهای کارخانه‌ها را تقسیم کرد که در منازل انجام شود تا افرادی که مشاغل خود را از دست داده‌اند درآمدی کسب کنند.

وی ادامه داد: اخیراً مسئولان شهرک صنعتی محمود‌آباد قم می‌گفتند که تعدادی از کارخانه‌ها حاضرند که بخشی از تولید خود را به افراد نیازمند واگذار کنند تا در منازل انجام دهند که هم به نفع خانواده و هم کارخانه است. در این شرایط دیگر صاحب کارخانه ملزم به پرداخت بیمه و مدیریت کارگران نیست، اما مشکل این است که نهادهای واسطی وجود ندارند تا آنها کارشان را به موقع تحویل کارخانه بدهند.

مدیرمسئول دوفصلنامه «معرفت اقتصاد اسلامی» اظهار کرد: مورد دیگر برای توسعه مواسات استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی است. اگر به گونه‌ای ساماندهی کنیم که محصولات این افراد با استفاده از فضای مجازی بازاریابی شود و به فروش برسد و بازارچه‌های مجازی را بیشتر راه‌اندازی کنیم، کمکی خواهد بود که تولید افزایش یابد و بتوانیم مشاغل جدید و دارای ظرفیت را توسعه دهیم.

آموزش به افراد جویای کار

توکلی تأکید کرد: یکی دیگر از موارد ورود مساجد و هیئت‌های مذهبی به این حوزه‌های توانمند‌ساز است. برخی مساجد فضای خالی خود را هم برای کار و هم عرضه محصولات در اختیار افراد قرار داده‌اند. اگر بخش آموزش از سنخ توانمند‌سازی با رویکرد مواسات را گسترش دهیم تا هر کسی بخشی از توانایی‌‌اش را در مساجد و هیئت‌ها به افراد جویای کار یاد دهد، گامی در راستای کمک به افراد آسیب‌دیده از کرونا برداشته شده است.

وی در پایان با اشاره به اهمیت شکل‌گیری شبکه سراسری مواسات، گفت: نباید فعالیت‌های همدلانه تکراری باشد. در واقع نیازمند مدیریت مواسات هستیم. نهادهای خیریه کمک‌هایی می‌کنند اما به افرادی می‌رسد و افرادی از آن محروم می‌شوند. لذا اگر شبکه مواسات را در کشور ایجاد و نهادهای مردمی را به هم وصل کنیم و این کمک‌ها به دست همه نیازمندان برسد، مؤثرتر خواهد بود. به نظرم بخش خیریه در اقتصاد ایران ظرفیت زیادی دارد که اگر آن را سازماندهی بهتری کنیم، به عنوان بخش کمک‌کار دولت می‌توان در این شرایط از آن استفاده کرد.