عادی‌سازی روابط بخشی از سناریوی اجرای معامله قرن است

حسن لاسجردی، عضو شورای سردبیری خبرگزاری خبرآنلاین و کارشناس مسائل منطقه، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ابعاد مسئله عادی‌سازی روابط امارات و رژیم صهیونیستی و احتمال توسعه این رابطه به سایر کشورهای عربی گفت: موضوع عادی‌سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی مدت‌هاست که مطرح شده و رژیم صهیونیستی می‌خواهد این‌گونه فضاسازی کند که مسئله فلسطین، که در ابتدا به عنوان یک مسئله ناسیونالیستی، سرزمینی و طایفه‌ای مطرح بود، حل و فصل شده است تا رقبای خود را از میدان به در کند.

بیشتر بخوانید:

• امارات دچار مرگ تدریجی می‌شود / بزرگنمایی خطر ایران برای مشروعیت‌بخشی به رابطه با رژیم صهیونیستی

وی افزود: از 1948 تا 1979 قریب به اتفاق مبارزات علیه اسرائیل یا مبارزات ناسیونالیستی یا قومی، طایفه‌ای و نژادی بوده، اما از 1979 به بعد مبارزات وجهه  عقیدتی و ایدئولوژیکی نیز پیدا کرده است. لذا اسرائیل با عادی‌سازی روابط با اعراب به دنبال‌ آن است که گام های اولیه مبارزه را که بیشتر مبتنی بر ناسیونالیسم و مسائل قومی و طایفه‌ای بوده، کمرنگ کند.

فلسطین؛ محور اصلی عادی‌سازی

لاسجردی اظهار کرد: براین اساس معتقدم فلسطین محور اصلی عادی‌سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی است. اما از آنجا که در حال حاضر همچنان سایر کشورهای عربی و اسلامی مواضعی علیه اسرائیل دارند، شاید گام دوم رژیم صهیونیستی این باشد که نشان دهد بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی با او مشکلی ندارند و لذا در این فضا به دنبال آن است دلایل، عوامل و دستاویزهای مخالفت کشورها با خودش را بی‌اثر کند.

عضو شورای سردبیری خبرگزاری خبرآنلاین بیان کرد: قطعاً اسرائیل به عنوان دستاورد و نتیجه بلندمدت این اقدام، ایران را مدنظر دارد، اما مسئله دیگر که شاید خیلی مهم‌تر است آن است که اسرائیل از گذشته‌های خیلی دور در منطقه تحت فشار کشورهای مختلفی بوده و کشورهای عربی مدل‌های گوناگونی از مبارزه را در دهه‌های قبل با این رژیم داشته‌اند، که شامل مبارزه سرزمینی، نظامی، اقتصادی، نفتی و سیاسی بود و همگی معتقد بودند اسرائیل یک عنصر ناسازگار و نامطلوب در منطقه است. لذا اسرائیل براساس این پیشینه به دنبال آن است که با همراه کردن کشورهای عربی و عادی‌سازی روابط، این مسئله را به اثبات برساند که در حال حل و هضم کردن خودش در منطقه و به دست آوردن جایگاهش در این نقطه حساس جغرافیایی است.

این تحلیلگر مسائل بین‌المللی با بیان اینکه مشکل بزرگ اسرائیل در منطقه مشروعیت بوده، گفت: این رژیم در منطقه و جهان اسلام به عنوان یک رژیم اشغالگر معرفی می‌شده و به این ترتیب با برداشتن چنین گامی به دنبال مشروعیت‌بخشی برای خود است.

لاسجردی درباره اینکه آیا عادی‌سازی روابط می‌تواند زمینه‌ساز و تسهیل‌گر عملیاتی شدن طرح معامله قرن شود، گفت: می‌توان گفت عادی‌سازی روابط پازل یا بخشی از جدول استراتژیک اسرائیل در منطقه است تا بتواند مشکلات داخلی خود مانند انتقال پایتخت، تعیین مرزها، مبارزه با مقاومت در سرزمین‌های همجوار، مسئله آوارگان و مجموعه مشکلات باقی‌مانده از زمان مذاکرات اسلو تا به امروز را حل کند. اما آنچه مسلم است اینها اقدامات بلندمدت است و به نظر نمی‌رسد اسرائیل بتواند انبوه این مشکلات انباشته شده در چند دهه را تنها با عادی‌سازی روابط با برخی کشورهای عربی برطرف کند.

موانع تحقق اهداف عادی‌سازی

لاسجردی درباره مهم‌ترین موانع پیش روی تحقق عملی عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل گفت: به طور حتم عادی‌سازی روابط با اسرائیل به دلایل مختلف با موانع جدی روبه‌روست. زیرا رژیم صهیونیستی از منظر بسیاری از ملت‌های منطقه و بیرون از منطقه به لحاظ حقوق بین‌الملل، نگاه انسانی، حقوق بشردوستانه و مجموعه اصول حقوق بشر، ناقض محسوب می‌شود و قطعنامه‌ها و بیانیه‌های مختلف بین‌المللی علیه این رژیم صادر شده است. همچنین، مانع دیگر مربوط به داخل فلسطین و مخالفت گروه‌های فلسطینی از مقاومت گرفته تا گروه‌‌های ملی و حتی کمونیستی است که معتقدند اسرائیل سرزمین فلسطین را اشغال کرده و نمی‌خواهند با این رژیم کنار بیایند.

وی مانع مهم دیگر را در درون اسرائیل دانست و گفت: در اسرائیل پدیده‌ای به ویژه در یک دهه اخیر به نام «پست صهیونیسم» شکل گرفته و افراد قائل به آن می‌خواهند زندگی جدیدی در اسرائیل داشته باشند و اندیشه صهیونیست‌های نسل اول و دوم را قبول ندارند و معتقدند اسرائیل در منطقه همیشه در حال جنگ و نزاع بوده که هیچ دلیلی نداشته و به اصطلاح صرفا به دنبال رفاه و آرامش در زندگی هستند. در عین حال اسرائیل در منطقه همواره به بی‌ثباتی دامن زده و با جنگ، درگیری، ربایش، ترور و به هم زدن روابط کشورها پرونده کاملاً منفی از خود به جای گذاشته است. با کنار هم گذاشتن این موارد می‌توان گفت که عادی‌سازی روابط در عمل با موانع گسترده و سختی روبه‌روست.

لاسجردی درباره نسبت میان عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل با تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران برای افزایش فشارها بر ایران گفت:‌ من ارتباط مستقیمی میان این دو مسئله نمی‌بینم. مسئله مهار و محاصره ایران از گذشته تا به امروز مطرح بوده ولی به این مسئله که این دو ارتباط مستقیمی در این راستا با هم دارند چندان معتقد نیستم، اما آثار و نتایج آن می‌تواند به مهار ایران مرتبط شود.

اسرائیل فعلاً به ایجاد پایگاه نظامی در منطقه اقدام نمی‌کند

این کارشناس مسائل بین‌المللی درباره امکان ایجاد پایگاه نظامی از سوی اسرائیل در منطقه و کشورهای عربی گفت: بعید است چنین اتفاقی بیفتد. زیرا گروه‌های اسلامی، ملی و عربی زیادی در منطقه هستند که نسبت به روابط کشورهای اسلامی با اسرائیل حساسیت ویژه دارند و رژیم صهیونیستی در گام اول به طور حتم چنین کاری نمی‌کند و مقداری تأمل و صبر می‌کند و اگر زمینه را مناسب ببیند شاید چنین اقدامی انجام دهد.

لاسجردی در پایان اظهار کرد: به هر صورت اسرائیل در ترکیه هم حضور دارد اما این حضور در قالب روابط تجاری و اقتصادی و توریسم است ولی وارد چنین فازی نشده یا در شمال عراق، اسرائیلی‌ها پس از سقوط صدام به بهانه پیدا کردن آثار حکومت بابل وارد شدند، اما باز هم زمان زیادی طول کشید تا بخواهند در آنجا حضور یابند و دست به سرمایه‌گذاری بزنند. لذا این فرایندی بلندمدت است و آنها خیلی سریع به دنبال بروز و ظهور خود در منطقه، به ویژه در قالب نظامی، نیستند.

گفت‌و‌گو از مهدی مخبری