استمرار برنامه سلوک از حمد تا بقره/ شیوه هدایتی قرآن نمایش آیات مجسم است
آیت‌الله عباسی خراسانی با بیان اینکه سیر هدایتی که در سوره حمد مورد خواهش انسان است در سوره بقره تداوم پیدا میکند، گفت: بهترین شیوه هدایتی قرآن این است که آیات مجسم و قرآن عینی نشان می‌دهد و قرآن عینی می‌تواند بهترین هدایت را نشان دهد. به عبارت دیگر سوره بعدی اتحاد دو کتاب تکوین و تدوین است که همتای همدیگر و میزان همدیگر هستند.
به گزارش ایکنا؛ جلسه تفسیر آیت‌الله عباسی خراسانی با محوریت سوره حمد و بقره صبح امروز، شنبه، 17 آبان‌ماه، برگزار شد. وی در این جلسه اظهار کرد: در تفسیر سوره حمد به این نتیجه رسیدیم که انسان قاری در سوره حمد منازلی از سیر و سلوک را طی میکند. منزل تسمیه بالاترین منازل است، بعد منازل ستایش و حمد الهی است که هم اولین منزل است و هم آخرین منزل است، بعد منزل رحمت رحمانیه و رحمت رحیمیه است. گویا هدایتی که در این سوره متجلی است در اثر این سیر محقق می‌شود. بعد سیر در احوال قیامت و از همه مهم‌تر است سیر ارتباط نفسانی خودش با خدا در سوره مطرح شده است که بخش دوم سیر و سلوک سوره حمد است. بعد سوره وارد بحث هدایت می‌شود که خواهش هدایت به صراط مستقیم است.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: قرآن تنها به صرف بیان مفاهیم اکتفا نمی‌کند، اینکه یکسری الفاظ را بیان کند، بلکه وقتی هدایت مستقیم را مطرح میکند الگو می‌دهد. هدایت هم همین امر را می‌طلبد. این صراط مستقیم صراط چه کسانی است؟ کسانی که مورد نعمت واقع شدند. چه کسانی از راه‌ماندگان صراط مستقیم هستند؟ همه کسانی که مورد غضب و ضلالت واقع شدند. پس تجلی سوره حمد در هدایت ویژه‌ای است که انسان قاری و تالی این هدایت ویژه را می‌خواهد که صراط «منعم علیهم» است که همان پیامبران، صدیقین، شهدا و صالحین است. پیدا کردن مصداق امر مهمی در هدایت قرآنی است.
وی در ادامه گفت: نظر ما در تفسیر این است که آیات مضاف بر اینکه پیوسته هستند و هر آیه‌ای پیش‌نیاز و مفسر آیات بعدی است، همین ارتباط در کلیه سور قرآن چنین وجود دارد؛ یعنی ما خصلت زبان قرآن را در تخلف نداشتن و اختلاف نداشتن می‌دانیم؛ یعنی نه تخلفی است یعنی آیات حلقه مفقوده ندارد و نه اختلافی است، یعنی ناموزونی ندارد. اگر مجموع اینها را در نظر بگیریم نشان می‌دهد آیات اعجازی است و از طاقت بشر خارج است. پس ما این ارتباط را در سور قرآنی قائل هستیم و سوره‌ای با سوره‌ای ارتباط خاصی دارند. عرض ما این است این ارتباط بین سوره حمد و بقره یک ارتباط خاصی است. آیه کریمه «بسم الله الرحمن الرحیم» به عنوان سرفصل سوره‌ها و عصاره سوره‌های قرآنی مطرح می‌شود، بعد سیر هدایتی که در سوره حمد مورد خواهش انسان قاری است در سوره بعدی تداوم پیدا میکند.
عباسی خراسانی در ادامه اظهار کرد: سه گروه «منعم علیهم» و «مغضوب علیهم» و «ضالین» در آیات سوره بقره به عنوان منافق و مشرک و مؤمن تداوم پیدا می‌کنند. باز هم می‌توانیم بگوییم یک گروه حق است و دو گروه راه‌مانده است. به عبارت دیگر انسان به هدایت ویژه‌ای که در سوره حمد مورد خواهش بود در سوره بقره دسترسی پیدا میکند و مصداقش را پیدا میکند. بهترین شیوه هدایتی قرآن این است که آیات مجسم و قرآن عینی نشان می‌دهد و قرآن عینی می‌تواند بهترین هدایت را نشان دهد. به عبارت دیگر سوره بعدی اتحاد دو کتاب تکوین و تدوین است که همتای همدیگر و میزان همدیگر هستند. حدیث ثقلین هم جز این حقیقت چیز دیگری را بیان نمی‌کند.
وی در پایان گفت: سوره بقره طولانی‌ترین سوره قرآن است و در روایات به عنوان قله قرآن معرفی شده است. مرحوم طبرسی این احادیث را در مجمع البیان مطرح کرده است. گاهی از این سوره به عنوان سید قرآن و خیمه قرآن نام برده می‌شود. از نظر تقسیم‌بندی سوره‌ها جزء سوره‌های طولانی است. در یک روایتی هم رسول اسلام(ص) فرمودند به جای تورات به من سوره‌های طولانی قرآن داده شده است. در بعضی از روایات داریم از پیامبر(ص) سوال کردند کدام سوره قرآن فضیلتش بیشتر است، حضرت فرمود البقره. می‌توانیم بگوییم سوره فاتحه ام‌الکتاب است و سوره بقره افضل‌الکتاب است، گرچه در برخی روایات داریم که در سوره مبارکه بقره خصوصیت رسول مکرم اسلام(ص) بیان شده است. سوره بقره معارف بلندی از احکام و اخلاق و عقاید دارد که به فضل الهی وارد آن خواهیم شد.
انتهای پیام
