سه ویژگی انسان‌های باتقوا در سوره بقره

به گزارش ایکنا؛ جلسه تفسیر آیت‌الله عباسی خراسانی با محوریت سوره بقره دیروز، چهار‌شنبه، 28 آبان‌ماه، برگزار شد. وی در این جلسه اظهار کرد: اولین خصلت و ویژگی برای انسان متقی و باتقوا در سومین کریمه سوره بقره ایمان به غیب است. کلمه «بالغیب» چند احتمال دارد. آیا معنایش این است که در خلوت و در پنهان ایمان به خدا دارند چنانچه در جلوت و نهان هم معتقد به خدا هستند؟ آیا اینها ایمانشان در غیب است؟ آیا غیب ظرف ایمان است، جایگاه تحقق ایمان است؟ در این صورت حرف با به معنای «فی» است. احتمال دیگری که اینجاست این است که حرف با برای سببیت است؛ یعنی غیب، سبب ایمان اینهاست. اینها همانطور که ایمان به سبب ظاهر دارند، ایمان به سبب باطن دارند و ظاهر و باطنشان مؤمن است برخلاف منافق که ایمان به ظاهر دارد ولی ایمان به باطن ندارد. در این صورت متقین مؤمن به سبب غیب هستند و ایمان غیبی و باطنی دارند. این هم یک احتمال است.

وی در ادامه گفت: احتمال دیگر این است که مراد به کلمه «بالغیب» فقط بای صله است؛ یعنی ایمان متصل به غیب شده است. متعلق ایمان، غیب است، به طور مطلق. در قرآن هم بای تعدیه زیاد به کار برده شده است؛ مثل «بالاخره هم یوقنون». نتیجه احتمال سوم این است که اینها چه حاضر باشند و چه غایب باشند، چه ظاهر باشد و چه غایب باشد مؤمن به غیب هستند و به عبارت بهتر، اینها به نادیدنی‌ها ایمان دارند. اگر دیگران دنبال ظاهر هستند، اینها «هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن» را دارند. خداوند هم اسم ظاهر دارد و هم اسم باطن دارد چنانکه هم اسم اول دارد و هم اسم آخر دارد. بر اساس این احتمال گویا غیب متعلق ایمان متقین شده است.

وی در ادامه گفت: دومین صفت مؤمنین در این آیه شریفه «یقیمون الصلوه» است. کلمه «یقیمون» از «قوام» است. «صلوه» یا از «صلی» است یا از «صلو» است. معمولا به شی خمیده صلو یا صلی اطلاق می‌شود. یکی از واژه‌های پرکاربرد در آیات قرآن است. شاید صلوه را از این جهت صلوه می‌گویند که در آن انحنا و خضوع و خشوع است. جالب این است که بحث از اقامه نماز است. در هیچ آیه و روایتی گفته نشده است نماز بخوانید. نماز ستون دین و معارف است. چنانکه ستون خیمه، خیمه را نگه می‌دارد، خیمه دین را هم نماز نگه می‌دارد. خصلت متقین که اقامه نماز است بر این مطلب دلالت دارد که متقین اقامه دین هم دارند. این هم وصف دوم است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: وصف سوم متقین انفاق است. رزق آن چیزی است که انسان را به کمال برساند. انفاق هم از نفق است به معنای راه زیرزمینی. معنای آیه این است که متقین از آنچه روزی‌شان شده است انفاق می‌کنند و دستشان بسته نیست بله معطی است. شاید برخی گمان کنند انفاق فقط از اموال است. خیر، انفاق از دارایی و دانایی هم هست؛ یعنی دارایی شامل دانایی انسان هم می‌شود و دارایی انسان اعمّ از مال و غیر مال است. حتی انسان اخلاقش را هم می‌تواند انفاق کند. می‌شود کسی در سیره اخلاقی اهل گذشت باشد و با گذشت انفاق کند. امام صادق(ع) در ذیل آیه فرمودند: از آنچه به آنها تعلیم دادیم نفق می‌کنند. می‌شود گفت انسان‌های متقی در این سه صفت، دو صفت فردی و نفسانی دارند که ایمان به غیب و اقامه نماز است، یک کار اجتماعی دارند که انفاق است. پس متقین انسان‌های بسته نیستند و در میان جمع حاضرند اما متوجه خداوند هستند.