کلیات آیین‌نامه ستاد عالی مسابقات قرآن تصویب شد / ادامه چالش درخصوص متولی تعیین مصادیق اعزام

به گزارش خبرنگار ایکنا، پنجاه‌وهفتمین جلسه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم صبح امروز، نهم دی‌ماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این جلسه، پس از تلاوت قرآن از سوی احمد ابوالقاسمی، قاری بین‌المللی، عبدالهادی فقهی‌زاده، دبیر کمیسیون به شرح سه پیش‌دستور جلسه پرداخت که رونمایی از سه محصول قرآنی بود.

در این بخش، احمد ابوالقاسمی به بیان توضیحاتی در مورد کتاب «ترکش دوست‌داشتنی» که در آن به زندگی‌نامه او پرداخته شده است، اشاره کرد و گفت: نویسنده کتاب، محمد خسروی‌راد است که ۳۱ جلد کتاب در حوزه دفاع مقدس نوشته و در دو نوبت نیز کتاب‌هایش صاحب عنوان کتاب برگزیده سال بوده است.

وی به بیان خاطراتی از تلاوت در سفارت آمریکا و تلاوت سه قاری بین‌المللی در محفلی با حضور دو مستمع پرداخت و افزود: تلاوت قرآن کریم‌ در کشور چندان جدی گرفته نمی‌شود، در حالی که می‌تواند تأثیرات مهمی بر افرادی که شناختی از اسلام ندارند، بگذارد.

کتاب ترکش دوست‌داشتنی که به قلم محمد خسروی‌راد و به زندگی‌نامه احمد ابوالقاسمی، قاری بین‌المللی کشورمان اختصاص یافته است، انتشار یافت. این کتاب در ۴۰۰ صفحه منتشر شده و شامل زندگی‌نامه و خاطرات احمد ابوالقاسمی از دوران کودکی تا زمان حاضر است.

بخش قابل توجهی از این کتاب به حضور این قاری بین‌المللی در جبهه اختصاص یافته است، حضور در مسابقات قرآن و همچنین مسافرت‌هایی که به گوشه و کنار کشور و دیگر کشورهای دنیا برای آموزش و تلاوت قرآن کریم داشته بخش دیگری از خاطرات تعریف شده در این کتاب است. ترکش‌های دوست‌داشتنی به وسیله انتشارات عیدگاه منتشر شده و علاقه‌مندان برای تهیه آن می‌توانند از طریق نشانی Eedgah@yahoo.com اقدام کنند.

در ادامه این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قطبی، نماینده دفتر تبلیغات اسلامی در کمیسیون تبلیغ و ترویج قرآن به بیان‌ توضیحاتی در مورد سامانه «سبد» پرداخت و گفت: مأموریت این سامانه که عنوان کامل آن «سامانه بازنمایی دستاوردهای قرآنی کشور» است، معرفی دستاوردها و فعالیت‌های قرآنی در فضای مجازی است. در فاز نخست، نسخه تحت وب و نرم‌افزار موبایلی آن رونمایی می‌شود.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان افزود: در این سامانه، تولیدکننده، محصول خود را معرفی می‌کند. امکان دسترسی به دستاوردها در قالب لینک‌، از دیگر خدمات این سامانه است که از طریق آن می‌توان کتاب‌های حوزه قرآن و مواردی از این دست را بارگذاری کرد. امیدواریم مقدمات آماده‌سازی فاز دو آن برای رمضان سال بعد فراهم شود. در این فاز داشبورد گزارش‌گیری برای مدیران فراهم خواهد شد تا بتوانند در قالب شاخص‌های مختلف از دستاوردها گزارش‌گیری داشته باشند. امکان اضافه شدن محصولات تولید شده در جشنواره‌های قرآنی نیز در این فاز وجود خواهد داشت. همچنین امکان اضافه شدن زبان عربی و انگلیسی نیز در این فاز، لحاظ خواهد شد.

در بخش دیگری از این جلسه، سیدعلی سرابی، رئیس مرکز طبع و نشر قرآن کریم به بیان توضیحاتی درباره فونت رایانه‌ای قرآن کریم پرداخت و گفت: در این جلسه از قلم‌ مصحف شریف نیز رونمایی شد.

همچنین طراح فونت رایانه‌ای قرآن کریم نیز به برخی ویژگی‌های این فونت اشاره کرد و گفت: این فونت براساس استانداردهای بین‌المللی ساخته شده است و حروف‌چینی آن برای مصاحف و کتب ادعیه کاربرد بسزایی دارد. یک سری ویژگی‌ها که در فونت‌های دیگر نیست، در این فونت وجود دارد که یکی از آنها ویژگی منحصرش در اعراب‌گذاری است.

بر اساس گزارش ایکنا، در ادامه این جلسه، نوبت به دستورها رسید و با توجه به اینکه عضویت یکی از اعضای حقیقی کمیسیون به پایان رسیده بود، در اولین دستور به این موضوع پرداخته و انتخاب عضو حقیقی کمیسیون از بین نامزدهای معرفی شده از سوی دستگاه‌های مختلف به رأی گذاشته شد. از جمله افرادی که برای عضویت در این کمیسیون از سوی دستگاه‌های عضو معرفی شده بودند، می‌توان به عباس سلیمی، ولی یاراحمدی، رحیم خاکی، کریم دولتی، محمدمهدی بحرالعلوم، علی‌اکبر توپچی، حسن محمدی، سیدمحسن موسوی بلده، حجت‌الاسلام والمسلمین میثم طاهرآبادی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عبدالهیان و ... اشاره کرد. با توجه به تعداد بالای افراد معرفی شده، ابتدا ولی یاراحمدی، عباس سلیمی، کریم دولتی و سیدمحسن موسوی بلده به ترتیب با بیشترین رأی به مرحله دوم راه پیدا کردند و در نهایت نیز ولی یاراحمدی با کسب 9 رأی برای دو سال دیگر به عنوان عضو حقیقی این کمیسیون انتخاب شد.

دومین دستور جلسه پنجاه و هفتم کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم به موضوع تشکیل و احیاء مجدد کارگروه فعالیت‌های قرآنی مردمی، ذیل کمیسیون تبلیغ و ترویج به بحث گذاشته شد. این دستور از سوی شورای توسعه فرهنگ قرآنی مطرح شده است.

مأموریت‌های مغفول

عبدالهادی فقهی‌زاده، دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در این بخش به بیان سخنانی در مورد این دستور پرداخت و گفت: کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در حال حاضر چهار کارگروه دارد که پیش از این و در دوره قبل کارگروه دیگری به نام کارگروه فعالیت‌‌های قرآنی مردمی نیز فعالیت داشته است. این کارگروه پیش از تشکیل هیئت‌های مشترک رسیدگی به موسسات قرآنی که بین معاونت و دارالقرآن شکل گرفت، فعالیت داشت و بعداً منحل شد.

وی با اشاره به اینکه بیش از دو سال است که هیئت‌های رسیدگی به صورت جداگانه فعالیت می‌کنند، افزود: با این وجود، برخی کارها مغفول خواهد ماند و اتحادیه هم که جدیداً به صورت کشوری تشکیل شده، برخی از این فعالیت‌ها را در حوزه مأموریت‌های خود نمی‌داند. لذا این پیشنهاد مطرح شده است تا به بحث گذاشته شود.

بیشتر ببینید و بخوانید:

گفت‌وگو بر سر تعیین مصادیق اعزام

پنجاه‌وهفتمین نشست کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز در مورد اهمیت و ضرورت تشکیل این کارگروه، گفت: در ابتدای تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی در 11 سال پیش پیشنهاد تبدیل شدن به یک کمیسیون را داشت که بنا بر ملاحظاتی اجرایی نشد. بنابراین در اصل و اهمیت هیچ بحثی وجود ندارد. اعضایی هم که برای این کارگروه در نظر گرفته شده است، اعضای مناسب و مطلوبی هستند که امیدوارم در نهایت این کارگروه مجدد احیاء شود.

اغلب اعضای کمیسیون با تشکیل این کارگروه موافق بودند، اما بر روی اعضای کارگروه ملاحظاتی داشتند. در نهایت هر کدام از حاضران حضوری و مجازی در جلسه به بیان دیدگاه‌های خود در مورد این دستور پرداختند که مهم‌ترین آنها در ادامه آمده است.

• مخالفت با تعداد بالای اعضای کارگروه
• فعالیت کمیته هماهنگی موسسات قرآنی و تشابه کارکرد آن کمیته با کارگروه فعلی
• جلوگیری از تعدد کمیته‌ها و تعارض مصوبات با هم
• اعضایی که معرفی شده‌اند، وظیفه سازمانی و تشکیلاتی در زمینه موسسات ندارند
• اعضایی حضور داشته باشند که توانایی ایجاد ظرفیت داشته باشند
• حضور شهرداری تهران در کارگروه مطلوب است، اما باید از شورای عالی استان‌ها نیز استفاده شود
• حضور وزارت آموزش و پرورش در این کارگروه دارای اولویت بیشتری نسبت به برخی دستگاه‌های معرفی شده دیگر است
• توسعه محتوایی و اعضایی کمیته هماهنگی به جای تشکیل کارگروه
• کمیته هماهنگی مولود بندی از توافق‌نامه وزیر ارشاد و رئیس سازمان تبلیغات اسلامی بوده است و زماندار بوده است، اما کارگروه جدید به دنبال افزایش سهم بخش مردمی در فعالیت‌های قرآنی کشور است
• در حال حاضر هیئت متکلف بحث‌های قانونی صدور مجوز و فعالیت‌های مشترک موسسات مردمی است، اما وظایف کارگروه جدید فراتر از این موارد خواهد بود
• انتقاد از نقش پررنگ بخش‌های دولتی در چنین کارگروه‌هایی و تأکید بر پررنگ شدن نقش بخش‌های مردمی در این کارگروه

در  ادامه سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به بیان یک جمع‌بندی در این زمینه پرداخت و گفت: کمیته هماهنگی یک نوع هماهنگی دستگاه‌های حاکمیتی در بحث فعالیت‌های مردمی است، اگر آن جمع شلوغ‌تر شود، ممکن است تعارضاتی را به وجود بیاورد. لذا اگر این مصوبه سر جای خود باشد و مسیری که در مسیر هماهنگی‌های حاکمیتی به وجود آمده است را ادامه دهد، بهتر است. وی با اشاره به اینکه اگر کمیته هماهنگی توسعه پیدا کند، نیاز به برگزاری جلساتی بین وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات دارد و همین ممکن است کار را به تعویق بیندازد، افزود: کارگروه فعالیت‌های قرآنی بخش مردمی وظایفی غیر از صدور مجوز و نظارت را بر عهده دارد. آنجایی که می‌خواهیم از ظرفیت موسسات برای توسعه بخش مردمی استفاده کنیم. قبلاً این کارگروه وجود داشته و بعد از یک دوره تعطیلی می‌خواهد مجدداً احیا شود. لذا اگر مقداری به این دستور سرعت داده شود و صرفاً بر روی ترکیب اعضاء بحث شود مطلوب‌تر خواهد بود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به تغییر اسم این کارگروه نیز اشاره کرد و گفت: اگر عنوان این کارگروه به «کارگروه فعالیت‌های قرآنی عمومی و مردمی» تغییر یابد هم برای بخش‌های مردمی ظرفیت‌سازی خواهد شد و هم اینکه دستگاه‌های متصدی نیز ظرفیت‌سازی خواهند کرد. اما اگر با همان عنوان بخواهد باشد سوال مهمی ایجاد می‌شود که اعضا همان بخش‌های مردمی باشند یا خیر؟

تشکیل کارگروه فعالیت‌های مردمی قرآن تصویب شد

در نهایت تشکیل کارگروه فعالیت‌های مردمی قرآن کریم با اکثریت آراء به تصویب رسید و مقرر شد 12 عضو داشته باشد که از جمله اعضای آن می‌توان به معاونت قرآن و عترت، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت،‌ شهرداری تهران، ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برادران و خواهران، سازمان بسیج مستضعفین و ... اشاره کرد.

سومین دستور این جلسه بررسی آیین‌نامه ستاد عالی هماهنگی مسابقات قرآن کشور بود. این آیین‌نامه بیش از یک سال است که در دستور کمیسیون قرار دارد. پس از بررسی این آیین‌نامه در جلسات قبلی کمیسیون کمیته‌ای برای بررسی بیشتر آیین‌نامه تشکیل شد و به بررسی بندهای مختلف آن پرداخت که آیین‌نامه ارائه شده در این جلسه حاصل خروجی بررسی‌های آن کمیته است.

در این بخش یکی از مهم‌ترین بندهای مورد اختلاف بند پنجم ماده چهار آیین‌نامه اعلام شد. این بند عبارت از «تعیین ضوابط اعزام نمایندگان قرآنی ایران اعم از قاری، حافظ، همراه و سایر افراد مرتبط در حوزه تخصصی مربوط به مسابقات» است. برای این دستور سه پیشنهاد مطرح شد. پیشنهاد اول حفظ عبارت «تعیین ضوابط اعزام نمایندگان قرآنی جمهوری اسلامی ایران اعم از قاری، حافظ، همراه و سایر افراد مرتبط در حوزه تخصصی مربوط به مسابقات» بود، پیشنهاد دوم حذف بند مورد اشاره و پیشنهاد سوم حفظ این بند با اضافه کردن یک تبصره است.

جایگاه کمیته فنی

حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در این بخش، گفت: ضوابطی تعیین می‌شود تا افرادی به مسابقات قرآن اعزام شوند، آیا تعیین این ضوابط برای نبودن کمیته اعزام کفایت می‌کند یا خیر؟ نفر اول مسابقات کشتی برای اعزام به یک مسابقات باید تأیید کمیته فنی را داشته باشند؛ یعنی کمیته فنی سطح فنی آنها را مشخص می‌کند. کمیته اعزام فعلی حکم کمیته فنی در مسابقات کشتی را دارد. از بیش از 30 سال قبل، کمیته‌ای برای ارزیابی فنی نمایندگان ایران در مسابقات بین‌المللی تشکیل شده و به فعالیت خود ادامه داده است.

وی افزود: نکته‌ای که وجود دارد، این است که آیا وجود کمیته اعزام که مصادیق اعزام را تعیین کند، لازم است یا خیر. نظر من این است که وجود یک مرجع مصلحت‌سنج برای تعیین مصادیق کار خوبی است. همچنان‌که چنین مرجعی در عرصه‌های دیگر نیز وجود دارد. به اعتقاد من باید در مورد ترکیب کمیته اعزام و توسعه ترکیب این کمیته بحث شود تا تصور اینکه جریانی کمیته اعزام را در دست دارد، از بین برود.

از تداخل مأموریت‌ها آسیب دیده‌ایم

در ادامه مهدی‌قره‌شیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به اینکه به عنوان دبیرخانه ستاد عالی هماهنگی مسابقات قرآن کشور مخالف این بند است، گفت: از تداخل کارها و مأموریت‌ها در کشور همواره آسیب دیده‌ایم، یک ستاد تشکیل شده است تا در مورد تمام مسئولیت‌های مربوط به مسابقات تصمیم‌گیری کند. این ستاد نزدیک به 70 عضو دارد که از همین کمیسیون 12 عضو دارد.

وی افزود: در ستاد پنج کمیته وابسته داریم که یکی از انها کمیته علمی و فنی است و 13 عضو دارد. پیشنهاد من این است که ضوابط اعزام در این کمیته تعیین شود، اگر ضوابط درست نوشته شود، نیاز به تعیین مصادیق نیست تا کمیته دیگری تشکیل شود. اگر ملاحظه‌ای هم باشد، خود دبیر کمیته اعزام و دعوت نیز در کمیته فنی ستاد عضویت دارد و می‌تواند همانجا طرح کند.

قره‌شیخلو تصریح کرد: سه نفر از اعضای کمیته اعزام و دعوت در کمیته فنی و علمی ستاد عالی مسابقات نیز عضویت دارند، دو نفر از کارشناسان شورای عالی قرآنی عضو کمیته هستند. ضمن اینکه باید این نکته را مدنظر داشته باشیم مأموریت اصلی کمیته اعزام و دعوت برای اعزام‌های تبلیغی بوده است. درخواست می‌کنم وقتی ستاد توانمندی مانند ستاد عالی مسابقات وجود دارد، مأموریت‌های آن را پخش نکنیم.

پیشینه کمیته اعزام و دعوت

در ادامه سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن نیز در دفاع از کمیته اعزام و دعوت، به بیان پیشینه‌ای از آن پرداخت و گفت: این کمیته به دستور مقام معظم رهبری تشکیل شده و اعضا هم از سوی ایشان مشخص شده است. زمانی برای امر ساماندهی مسابقات بین‌المللی قرآن آقای مقدم(رئیس شورای عالی قرآن) به آقای حبیبی(معاون اول رئیس جمهور وقت) در یک مرحله و در ادامه داووی(معاون اول رئیس جمهور وقت) نامه نوشتند تا برای ساماندهی مسابقات بین‌المللی قرآن ایران ستادی در سازمان اوقاف تشکیل شود و وظایفی بر عهده داشته باشد. در ادامه وقتی کمیسیون تبلیغ و ترویج تشکیل شد، در مورد مسابقات بحث شد و پیشنهاد شد کارگروه مسابقات همان ستاد عالی مسابقات باشد.

وی افزود: به اعتقاد من قبول نداشتن کسی که ستاد عالی مسابقات را راه‌اندازی کرده است، در حکم قبول نداشتن اصل ستاد است. نکته دیگر اینکه همواره یکی از اعضای کمیته اعزام و دعوت سازمان اوقاف بوده است و اسامی منتخبان مسابقات کشوری را ارائه کرده و با حضور همان فرد نمایندگان ایران در مسابقات مختلف مشخص می‌شدند و هیچ وقت چالشی در این مورد وجود نداشته است. ضمن اینکه این موضوع در آیین‌نامه ستاد بوده، اما معارضی نداشته است.

وی با اشاره به اینکه اعضای ستاد عالی مسابقات 70 نفر نیست، بیان کرد: در آیین‌نامه فعلی بند پنجم به ضوابط اشاره کرده است و ما با ضوابط مشکلی نداریم. مشکل بر روی تعیین مصادیق است، ستاد مصادیق را تعیین نمی‌کند، بلکه مرکز امور قرآنی آن را اجرا خواهد کرد. باید جمعی که مصالح سیاسی و فنی را خوب تشخیص می‌دهد، این کار را انجام دهد.

بر اساس گزارش ایکنا، در نهایت مقرر شد کلیات آیین‌نامه ستاد عالی مسابقات به تصویب برسد، اما کمیته‌ای متشکل از چندین عضو تشکیل شود تا به بررسی بیشتر بند مذکور بپردازد.

با توجه به پایان یافتن زمان، دو دستور دیگر که به موضوع اجرای سند قرآن و فضای مجازی و آخرین وضعیت طرح‌های مطالعاتی اجرای سند راهبردی توسعه فعالیت‌های تبلیغی – ترویجی قرآن کریم بود، مطرح نشد.

سمیه عیادی