مروری بر آثار اجتماعی و درمانی روزه

 

از تورات و انجیل موجود برمی‌آید که روزه در میان یهود و نصاری نیز بوده است و اقوام و ملل دیگر هنگام مواجه شدن با غم و اندوه روزه می‌گرفتند؛ چنانکه در قاموس کتاب مقدس آمده است: «روزه کاملاً در تمام اوقات در میان هر طایفه و هر ملت و مذهب در موقع درد و اندوه و زحمت غیر مترقبه معمول بوده است».

 

همچنین از تورات برمی‌آید که موسی(ع) چهل روز روزه داشته است؛ چنانکه می‌خوانیم: «هنگام برآمدنم به کوه که لوح‌های سنگی، یعنی لوح‌های عهدی را که خداوند با شما بست، بگیرم، آنگاه در کوه چهل روز و چهل شب ماندم؛ نه نان خوردم و نه آب نوشیدم».

 

همچنین هنگام توبه و طلب رضایت خداوند، یهود روزه می‌داشتند. قوم یهود غالباً در موقعی که فرصت یافته، می‌خواستند اظهار عجز و تواضع در حضور خدا نمایند، روزه می‌گرفتند تا به گناهان خود اعتراف نموده، به واسطه روزه و توبه، رضای حضرت اقدس الهی را تحصیل نمایند. روزه اعظم با کفار متحمّل است که روزه، فقط یک روز سالیانه مخصوصی بود که در میان طایفه یهود مرسوم بود. البته روزهای موقتی دیگر نیز برای یادگاری خرابی اورشلیم و غیر داشتند.

 

حضرت مسیح(ع) نیز چنان که از انجیل استفاده می‌شود چهل روز، روزه داشت؛ آنگاه عیسی(ع) از قوت روح به بیابان برده شد تا ابلیس او را امتحان نماید؛ پس چهل شبانه‌روز روزه داشته، عاقبت گرسنه گردید. همچنین برمی‌آید که حواریون پس از عیسی(ع) روزه می‌داشتند؛ چنانکه در انجیل آمده است: «آنها گفتندش که چون است تلامیذ یحیی دائم روزه دارند و دعا نمایند، اما شاگردان تو دائم می‌خورند و می‌آشامند؟ ولی ایام می‌آید که از پیش آنها برداشته خواهد شد و در آن ایام روزه خواهند داشت». باز در قاموس کتاب مقدس آمده است که حیات حواریون و مؤمنان ایام گذشته، عمری مملو از انکار لذات و زحمات بی‌شمار و روزه‌داری بود.

 

 

روزه درس مساوات و برابری در میان افراد اجتماعی است، زیرا با انجام این دستور مذهبی، افراد متمکن، هم وضع گرسنگان و محرومان اجتماع را به طور محسوس در می‌یابند و هم با صرفه جویی در غذای شبانه روزی خود، می‌توانند به کمک آنها بشتابند البته می‌توان با توصیف حال گرسنگان و محرومان، مردم متمکن را متوجه حال آنها ساخت، ولی اگر مسئله، جنبه حسی و عینی به خود بگیرد، اثر دیگری دارد.

روزه به این موضوع مهم اجتماعی رنگ حسی می‌دهد و در حدیث معروفی از امام صادق(ع) نقل شده که هشام بن حکم از علت روزه پرسید امام(ع) فرمود: «انما فرض الله عز و جل الصيام ليستوي به الغني و الفقير»؛ یعنی روزه در اسلام واجب شده تا فقرا و اغنیا یکسان و برابر گردند.

 

 

در طب امروز و همچنین در طب قدیم، اثر معجزه‌آسای امساک، در درمان انواع بیماری‌ها به هیچ وجه قابل انکار نیست و کمتر طبیبی است که در نوشته‌های مشروح خود، اشاره به این حقیقت نکرده باشد، زیرا می‌دانیم که عامل بسیاری از بیماری‌ها، زیاده‌رویی در خوردن غذاهای مختلف است. چون مواد اضافی جذب نشده به صورت چربی‌های مزاحم در نقاط مختلف بدن یا چربی و قند اضافی در خون باقی می‌مانند. این مواد اضافی در واقع لجنزارهای متعفنی برای پرورش انواع بیماری‌هاست و در این حال، بهترین راه برای مبارزه با این بیماری‌ها، نابودن کردن این لجنزارها از طریق امساک و روزه است.

 

روزه، زباله‌ها و مواد اضافی و جذب نشده بدن را می‌سوزاند و در واقع بدن را خانه تکانی می‌کند به علاوه، یک نوع استراحت قابل ملاحظه برای دستگاه‌های بدن است که در تمام سال به طور دائم مشغول کار هستند. این استراحت برای آنها نهایت لزوم را دارد. بدیهی است شخص روزه‌دار طبق دستور اسلام به هنگام افطار و سحر، نباید در غذا افراط و زیاده‌روی کند تا از این اثر بهداشتی نتیجه کامل بگیرد؛ در غیر این صورت ممکن است نتیجه مطلوب گرفته نشود.

 

الکسی سوفورین، دانشمند روسی می‌نویسد: «درمان از طریق روزه، فایده ویژه‌ای برای درمان کم خونی، ضعف روده‌ها، التهاب بسیط و مزمن، دمل‌های خارجی و داخلی، سل، رماتیسم، نقرس، استسقاء، عرق النساء، خراز(ریختگی پوست)، بیماری‌های چشم، مرض قند، بیماریها‌ی جلدی، بیماری‌های کلیه، کبد و دارد»

 

معالجه از طریق امساک، اختصاص به بیماری‌های فوق ندارد، بلکه بیماری‌هایی را که مربوط به اصول جسم انسان است و با سلول‌های جسم آمیخته شده است، همانند سرطان و سل، شفا می‌بخشد. حدیث معروفی از پیغمبر(ع) اسلام رسیده است که می‌فرماید: «صوموا تصحوا»؛ روزه بگیرید تا سالم شوید. در حدیث معروف دیگر می‌فرماید: «المِعدَة بیت کلِّ داءٍ، وَ الحَمِئَة رَاس کلِّ دَواءٍ»؛ معده خانه تمام دردهاست و امساک، بالاترین داروهاست.