رقابت سیاسی معطوف به ارتقای جامعه تنها از مسیر اخلاق‌مداری می‌گذرد

محمدجواد حق‌شناس، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره جایگاه اخلاق در رقابت‌های سیاسی و انتخاباتی گفت: ‌اصولاً رقابت‌های سیاسی مبتنی بر این اصل هستند که بتوانند به ارتقا و رشد جامعه کمک کنند و آحاد مردم این امکان را پیدا کنند که در یک‌سری فرآیندهای مشخص دوره‌ای بهترین‌ها را برای سپردن مهم‌ترین جایگاه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی برای خدمت بیشتر انتخاب کنند.

وی افزود: وقتی چنین نگاهی به رقابت‌های سیاسی شکل بگیرد و هدفی متعالی برای رقابت متصور شود علی‌القاعده مسیرهایی که در راه وصول این هدف تعیین می‌شود باید تابع مختصات کمال‌گرایانه و اخلاق‌مدارانه باشد.

بیشتر بخوانید:

• ناکارآمدی ریشه اصلی ضعف در حکمرانی اخلاقی است
• انتخابات حزبی به کاهش بداخلاقی‌های سیاسی کمک می‌کند

حق‌شناس اظهار کرد: به عبارتی نمی‌توان برای اینکه جامعه را از وضعیتی که در آن قرار دارد به وضعیت مطلوب سوق داد دست به دامان رویکردهای غیر اخلاقی شد که موجب انحطاط افراد و جامعه شود.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران بیان کرد: براین اساس رویکردی که از آن تحت عنوان «هدف وسیله را توجیه می‌کند» یاد می‌شود نمی‌تواند ما را به این هدف متعالی رهنمون کند و بروز برخی از بی‌اخلاقی‌ها از سوی نامزدها و هواداران آنها جز لطمه به جایگاه و اعتبار جامعه نتیجه دیگری به دنبال ندارد.

پاسداشت حفظ حریم انتخابات از سوی نهادهای نظارتی

حق‌شناس درباره عدم حساسیت نهادهای نظارتی بر بداخلاقی‌ها و رفتارهای بی‌ضابطه نامزدهای انتخاباتی گفت: مهم‌ترین مسئله در هر رقابتی، از جمله رقابت‌های انتخاباتی، برگزاری قاعد‌مند و ضابطه‌مند آنهاست و نمی‌توان رقابت‌ها را بدون رعایت ضوابط و اصول حاکم بر آنها به پیش برد.

این کارشناس مسائل سیاسی ابراز کرد: براین مبنا هم جایگاه نهادهای نظارتی بر رصد رعایت این اصول و ضوابط مهم است و هم اینکه نخبگان و گروه‌های مرجع در جامعه باید هشدارها و آگاهی‌های لازم را به جامعه بدهند و مصونیت جامعه را در مقابل این بداخلاقی‌ها افزایش دهند.

وی تصریح کرد: در این میان نهادهای نظارتی برای آنکه بتوانند به وظیفه نظارتی خود به درستی عمل کنند نباید به درون جریا‌ن‌‌های رقیب غلتیده شوند و جایگاه فراجریانی خود را فروکاهند و تلاش آنها باید معطوف به پاسداری و نگهداری از موقعیت و حرمت جایگاه داوری است.

حق شناس با بیان اینکه نقطه آغازین این رویکرد ساختارهای نظارتی هستند، گفت: اگر نهادهای نظارتی حفاظت از حریم و حرمت انتخابات را به مثابه یکی از ارکان مهم جمهوریت، به درستی انجام دهند فرآیند انتخابات از بداخلاقی‌ها دور خواهد شد و کل جامعه از منافع چنین رقابت و انتخاباتی بهره‌مند می‌شود.

نقش احزاب در معرفی گزینه اصلح

حق‌شناس درباره نقش حزبی شدن انتخابات در تقویت اخلاق‌مداری در رقابت‌های سیاسی گفت: دنیا این تجربه موفق را داشته است. اساساً نهاد انتخابات و فرآیند انتخاب کردن و انتخاب شدن یک گام مهم و مؤثر برای ارتقای جوامع است و به رشد و توسعه انجامیده و جامعه را در رقابت با سایر کشورها تقویت می‌کند. از طرفی جامعه می‌تواند در همین فرآیندهای دوره‌ای انتخابات به گزینه اصلح برسد و توان خود را برای انتخاب بهترین گزینه به کار بگیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی افزود:‌ اما این سؤال پیش می‌آید آیا همه رأی‌دهندگان می‌توانند در این سازوکار منجر به انتخاب اصلح ایفای نقش کنند یا اینکه باید این وظیفه را به عهده یک نهاد تخصصی به نام حزب گذاشت. حزب به نمایندگی از بخش‌های مختلف جامعه در طول دوره‌های مستمر فعالیت گزینه‌های مناسب را انتخاب و به جامعه معرفی می‌کند و جامعه هم با توجه به چنین رویکردی به انتخاب احزاب اعتماد می‌کند.

حق‌شناس درباره آثار و دستاوردهای انتخابات حزب‌محور گفت: این مسئله باعث می‌شود که احتمال انتخاب‌های غیر قابل اعتماد و مبتنی بر احساسات جامعه کاهش یابد؛ به عبارتی حزب‌محوری رقابت‌های سیاسی موجب می‌شود که مردم به دنبال هندوانه‌های دربسته‌ای نروند که پس از انتخاب آنها هم جامعه متضرر شود و هم کشور آسیب ببیند.