تعهد یک جامعه به پیشرفت و تعالی منوط به پرورش استعدادهاست

به گزارش ایکنا، مراسم افتتاحیه کشوری فعالیت‌های تابستانی دانش‌آموزان، امروز ششم تیرماه با حضور محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش و سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مسئولان معاونت پرورشی و فرهنگی در ساختمان شهید رجایی و به‌صورت ویدئو کنفرانس و شبکه آموزشی دانش آموزان(شاد) برگزار شد.

محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش طی سخنانی در این مراسم اظهار کرد: تمام جوامع اهدافی دارند که برای تحقق آن اهداف، همواره تلاش می‌کنند. مهم‌ترین مرحله در این تلاش، رمزگشایی از مسیرهایی است که می‌تواند در تحقق اهداف جامعه به ما کمک کند و همین مسیرها می‌تواند به‌عنوان نقطه عزیمت و تحول در ارتقای کشور باشد.

حاجی‌میرزایی با اشاره به این‌که لازم است بر شناخت و آگاهی از نقطه عزیمت و تحول، برای پیشرفت در یک جامعه و رسیدن به اهداف، تأمل و تفکر کنیم، افزود: مطمئناً در مسیر تحقق اهداف، نتوانستیم برخی از اهداف را آن‌چنان‌که انتظار داشتیم، محقق کرده و به نتیجه برسانیم، در این صورت باید به نقطه عزیمت و ابتدای مسیر حرکت به‌سوی هدف بازگردیم و در آن تأمل‌کنیم.

وزیر آموزش‌ و پرورش تصریح کرد: تحول اجتماعی، مرهون تحول نهادهاست و تحول نهادها به تحول در نظام تعلیم و تربیت بستگی دارد و امروزه این مسئله به یک باور عمومی در جهان و جوامع پیشرفته دنیا تبدیل‌شده است.

وی با اشاره به این‌که برای جوامع مختلف، ثروت بالقوه و مخفی در انسان‌ها، به‌مراتب بیشتر از تمام ثروت‌های دیگر موجود در جامعه است، گفت: اگرچه در تجلیات تمدن، در دنیای جدید، بتوانیم به دستاوردهای گسترده‌ای در زمینه‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی برسیم که موجب تحقق برخی از اهداف شود، ولی با اطمینان می‌گویم که تنها راه پیشرفت این دستاوردها، تربیت انسان‌های توانمند و متفکر برای مراقبت و نگهداری از اهداف محقق شده است.

حاجی‌میرزایی با اشاره به این‌که تعهد یک جامعه به پیشرفت و تعالی، به میزان تعهد آن جامعه به استعدادهای انسان‌ها، بستگی دارد؛ تصریح کرد: فرصت زندگی، فرصت کم‌نظیری است که با تعلیم و تربیت صحیح در این فرصت کوتاه، افراد می‌توانند به انسان‌هایی هویت یافته، باشخصیت پرورش‌یافته و صاحب فرهنگ و تمدن تبدیل شوند و همه این‌ها مرهون یادگیری است. یادگیری از بدو تولد آغاز می‌شود و به‌ تدریج غنی‌تر و عمیق‌تر می‌شود و کیفیت یادگیری در افراد، کیفیت زندگی آن‌ها را تشکیل می‌دهد.

وزیر آموزش‌ و پرورش با تأکید بر این‌که برای یادگیری مؤثرتر باید از مسیر آگاهی، پرورش یابیم؛ گفت: مهم‌ترین دوره یادگیری در زندگی هر فرد، فرصت تحصیل در دوران مدرسه، است، زیرا در این دوره افراد بیشترین قّوت و توانمندی را برای یادگیری ماندگار و مؤثر دارند و باید توجه داشته باشیم که تفاوت اساسی بین یادگیری در دوره تحصیل و یادگیری در دوران فراغت از تحصیل وجود دارد.

حاجی‌میرزایی نقش یادگیری در اوقات فراغت دانش‌آموزان را بسیار بالا دانست و گفت: در میان سال‌های تحصیلی ایام فراغتی، نظیر ایام تابستان، وجود دارد. ازآنجاکه برای اغلب دانش‌آموزان، یادگیری در این ایام با علایق دانش‌آموز همراه است، یادگیری اوقات فراغت در سال‌های تحصیل از اهمیت بالایی برخوردار است که می‌تواند برای دانش‌آموز نشاط‌آور بوده و در ارتقای روابط اجتماعی و مسئولیت‌پذیری آن‌ها نقش بزرگی داشته باشد.

وی با اشاره به شعار اوقات فراغت دانش‌آموزی در تابستان 1400 بیان کرد: شعار امسال پایگاه‌های تابستانی اوقات فراغت «هر دانش‌آموز یک نقش اجتماعی» و «هر دانش‌آموز یک مهارت» است که تلاش در تحقق این شعار، کمک بزرگی به پرورش ذهن و شخصیت اجتماعی دانش‌آموز خواهد کرد.

وزیر آموزش‌ و پرورش گفت: مصمم هستیم تا در تابستان 1400، در قالب 30 هزار پایگاه تابستانی اوقات فراغت که در سراسر کشور، فراهم کرده‌ایم، بین ساحت‌های تربیتی سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش و تربیت دانش‌آموزان در استفاده بهینه از اوقات فراغت پیش رو، پیوندی محکم برقرار کنیم تا به رشد متوازن‌تری در تربیت افراد برسیم.

وی ادامه داد: در این مسیر شبکه آموزشی دانش‌آموز (شاد)، توانسته با ایجاد ده‌ها هزار کانال فرهنگی، اجتماعی و مهارتی، سهم بزرگی از تربیت دانش‌آموزی را بر عهده بگیرد و لازم است با ارتباط بیشتر بین نهادهای مختلف متصدی، بتوانیم فضاهای مناسب‌تر و سازگارتر با علایق دانش‌آموزان را فراهم کنیم.

سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با حضور در این مراسم با گرامیداشت سالروز شهدای هفتم تیر، ادامه داد: در گذشته نهاد خانواده، تعلیم و تربیت، دین و رسانه در یک شبکه به هم متصل بود اما امروز شاهد از هم گسیختگی و عدم اتصال این چهار نهاد هستیم و باید توجه داشته باشیم که عوامل این عدم اتصال برای خروجی و کارنامه فعالیت‌های آموزش و پرورش چه تأثیری دارد.

وی افزود: بی‌تردید دانش‌آموز در یک محیط ایزوله تربیت نمی‌شود و باید به این نکته توجه کنیم که چگونه می‌توانیم در یک نگاه فرابخشی به ترکیب‌سازی این چهار نهاد برسیم. اگر می‌خواهیم به طرف همگرایی این چهار نهاد حرکت کنیم به این نکته باید توجه داشت که بستر و زمینه های آن کجاست. کانون شروع این همگرایی کجاست که تمرین شود و بعد از آن استمرار و عمر پیدا کند. بنابراین اوقات فراغت یکی از کانون‌های این همگرایی است که با داشتن ویژگی انعطاف پذیری می‌توان از طریق آن به وسعت این همگرایی پرداخت.

وی در ادامه افزود: در نظرسنجی که در سال 1398 صورت گرفته 75 درصد از دانش‌آموزان سنین 15 تا 18 سال درباره مدت زمان اوقات فراغت خود در زمان تحصیل گفته‌اند که 2 ساعت فرصت فراغت دارند و بیش از 20 درصد هم گفته‌اند بالای 4 تا 5 ساعت اوقات فراغت دارند. در حوزه اوقات فراغت اتصال این چهار نهاد (خانواده، تعلیم و تربیت، دین و رسانه) نکته مهمی است.

وی افزود: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه‌های مختلف نقطه‌های تلاقی و همکاری با وزارت آموزش و پرورش را دارد و نهاد دین به طور خاص یکی از نهادهایی است که این ارتباط را عمیق تر می کند و کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور یکی از ظرفیت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که در حال حاضر یک میلیون دانش آموز در آن عضویت دارند و این امر یکی از حوزه های قابل توجه برای همگرایی چهاد نهاد عنوان شده است.

توجه به فرصت‌های ارتباط بین مسجد و مدرسه مهم است

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه توجه به فرصت‌های ارتباطی بین مسجد و مدرسه مهم است، گفت: کانون‌های فرهنگی هنری مساجد در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند حلقه‌های وصل بین دو وزارتخانه را فراهم می‌کند. حوزه کتاب و کتابخوانی هم یکی دیگر از حلقه‌های وصل بین دو وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش است.

وی با بیان اینکه مدرسه قفس کتاب درسی نیست افزود: قفس کتاب درسی مانع خلاقیت می شود. در نظرسنجی سال 1398، 30 درصد دانش‌آموزان سنین 15 تا 18 سال گفته‌اند که کتاب غیر درسی می‌خوانند و این آمار خوشایند نیست. بنابراین یکی از نکته‌های قابل توجه همگرایی عنوان شده این است که چطور می توان از کتاب درسی نقطه پرش فراهم کرد که دریچه باشد نه پنجره بسته.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور فعالیت‌های مختلفی در حوزه کتاب و کتابخوانی دارد و توجه به این موضوع که چگونه بین مدرسه و مسجد از منظر کتاب می‌توان در اوقات فراغت ارتباط ایجاد کرد، دارای اهمیت است.

ضرورت توجه به زیست مذهبی دانش‌آموزان

صالحی با تأکید بر ضرورت توجه به زیست مذهبی دانش‌آموزان ادامه داد: بخشی از زیست مذهبی دانش‌آموز در افق حضور در مناسک مذهبی است. در زیست‌های جمعی و مذهبی، تربیت مذهبی در کودکی شکل می‌گیرد. در همان نظرسنجی سال 1398 از دانش‌آموزان سنین 15 تا 18 سال سوالات مختلفی در این زمینه شده که از آن جمله می‌توان به چقدر در مولودی شرکت می کنید، چقدر در روضه و جلسات قرآنی شرکت می‌کنید، چقدر به دعای ندبه و کمیل حضور می‌یابید و همچنین آیا این حضور هر روز، هفته‌ای یکبار، هر ماه یک بار و تا سالی یکبار است، اشاره کرد.

وی افزود: بالاترین آمار این نظر سنجی 2/64 و پایین ترین آن حدود 40 درصد است که درصدی سالی یکبار فقط به این مناسک می روند و عده‌ای حتی در سال هم به این مناسک مذهبی نمی روند و حتی به سخنان مذهبی گوش فرا نمی دهند. جامعه ما یک جامعه دینی است و دین بخشی از هویت اجتماعی کشور ما است. اگر دین تضعیف شود هویت ایرانی هم از بین می‌رود. بنابراین مناسبات مسجد و مدرسه و کانون‌های فرهنگی هنری مساجد می‌تواند زیست مذهبی را ارتقا دهد و این امر نیاز به برنامه‌ریزی دارد و در فضای همگرایی می‌تواند شکل گیرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توجه به زیست اجتماعی را از دیگر موارد مورد توجه برشمرد و گفت: نیاز زیادی به تربیت اجتماعی داریم. یکی از متغییرهای تربیت اجتماعی، عضویت در تشکل های اجتماعی است که جمعی شدن و اجتماعی شدن را آموزش می دهد و دانش آموز از این طریق مهارت‌هایی را می‌آموزد. مهارت‌های زندگی جمعی مهم است و در یک تشکل اجتماعی است که گفت‌و‌گو و زندگی اجتماعی تمرین می‌شود و شکل می‌گیرد.

وی ادامه داد: براساس نظرسنجی سال 1398 از دانش‌آموزان سنین 15 تا 18 سال 6/41 درصد از آن‌ها گفته‌اند که در تشکل‌های اجتماعی حضور و مشارکت فعال دارند و بخش قابل توجهی نه مشارکت دارند و نه در یک تشکل اجتماعی عضو هستند. بنابراین مسجد و کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد فرصتی است برای تشکل‌ها و مشارکت اجتماعی دانش‌آموزان و این امر هم یکی از نکته‌های مهم در همگرایی چهار نهاد خانواده، تعلیم و تربیت، دین و رسانه است. دانش‌آموز در این مشارکت‌های اجتماعی یاد می‌گیرد که چگونه تربیت اجتماعی خود را ارتقا دهد. یادگیری کمک و احسان به دیگران نیاز به یادگیری جمعی دارد. اینکه دانش‌آموز از طریق تربیت اجتماعی و با کمک به دیگران احساس رضایت‌مندی پیدا کند مهم است و مسجد می‌تواند یک خط ارتباطی با مدرسه در این زمینه داشته باشد.

توجه به تربیت هنری و خلاقیت در دانش‌آموزان

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تربیت هنری و خلاقیت در دانش‌آموزان را از دیگر موضوعات دارای اهمیت برشمرد و گفت: در نظرسنجی سال 1398، 35 درصد دانش‌آموزان سنین 15 تا 18 سال گفته‌اند که یک کار هنری انجام می‌دهند. بنابراین این خلاقیت‌ها باید ارتقا یابد زیرا خلاقیت هنری صرفاً تولید یک اثر هنری نیست بلکه راهی برای ارتقای وجودی است.

صالحی با تأکید بر اینکه توجه به چهره‌های مورد علاقه در میان دانش‌آموزان یکی دیگر از موضوعات مهم است ادامه داد: باید به این نکته توجه داشته باشیم که دانش‌آموزان در افق ذهنی خود به کدام چهره‌های معروف و مشهور توجه و علاقه دارند. اینکه دانش‌آموز چقدر به چهره‌های علمی و مذهبی توجه دارد مورد بررسی باید قرار گیرد. امروز دانش‌آموزان در 10 نفر اول چهره‌های مورد علاقه خود چهره علمی و مذهبی ندارند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان تأکید کرد: اینکه تعلیم و تربیت فقط مختص به وزارت آموزش و پرورش است نگاه اشتباهی است و باید به همگرایی چهار نهاد خانواده، تعلیم و تربیت، دین و رسانه توجه داشته باشیم و وزارت آموزش و پرورش در این زمینه باید افق ها را سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کند و نهاد‌های مؤثر در این زمینه را پای کار بیاورد زیرا فضای همگرایی بین این چهار نهاد وجود دارد.