معرفی روستای قرآنی؛ فرصتی برای احصای آمایش سرزمینی در حوزه فرهنگ

به گزارش ایکنا، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آئین معرفی روستای قرآنی کشور که صبح امروز، 19 مردادماه برگزار شد در سخنانی با اشاره به اینکه روستاها به عنوان یکی از مسئله‌های مهم اجتماعی مطرح بوده خدمات شایانی به جامعه روستایی شده است بر لزوم توجه به روستاها تأکید کرد و گفت: در فضای 40 ساله بعد از انقلاب و با توجه به ابعادی که روستاها از خود نشان داده این خدمات در شاخص‌های مهم زیرساختی و ... انکارنشدنی است.

صالحی با اشاره به اینکه خدمات اتفاق افتاده زمانی به نتیجه می‌رسد که دو نکته دیگر حتماً به آنها اضافه شود، گفت: نکته نخست، ایجاد فرصت‌های اقتصادی و معیشتی متناسب با فضای زندگی شهری برای روستائیان و مورد دوم هم ایجاد کردن فرصت‌های بروز خلاقیت‌ها و دیده شدن خلاقیت‌هاست. اینکه بستری فراهم شود تا خلاقیت‌های نوجوانان و جوانان روستایی دیده شود، هم مهم است.

وی افزود: به اعتبار فضایی که در محیط مسئولیتی خودمان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشت و چون در پایان دولت قرار داریم این اهتمام و همیت وجود داشت که چگونه می‌توانیم خلاقیت‌های حوزه فرهنگی، هنری، دینی و رسانه‌ای روستاها را ببینیم و زمینه برای بروز و ظهور آن فراهم شود، در همین راستا طرح‌های مختلفی در این چهار سال دنبال شد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به معرفی برخی طرح‌های فرهنگی اجرا شده با محوریت روستا اشاره و اظهار کرد: در حوزه کتاب طرح «باشگاه کتاب‌خوانی روستا» از چند سال قبل اجرا شده و مجموعه‌های مختلف شهری و روستایی در آن حضور دارند. در این طرح حدود هشت هزار باشگاه کتاب‌خوانی در روستاها را شاهد بودیم، طرح «روستاهای دوستدار کتاب» یکی دیگر از طرح‌های فرهنگی بوده است که در این طرح ابتدا 600 روستا شرکت داشتند، اما در سال 99 بیش از دو هزار روستا در آن حضور یافتند. در این طرح هم روستاهای دوستدار کتاب به صورت سالانه و هر سال 10 روستا انتخاب می‌شوند. این طرح فرصتی برای دیده شدن جریان کتاب‌خوانی در روستاها ایجاد کرده است.

صالحی با بیان اینکه در حوزه فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی شاهد فعالیت‌ کانون‌های فرهنگی و هنر در روستاها هستیم، گفت: بیش از 13 هزار کانون فرهنگی و هنری مساجد در مساجد کل کشور دایر شده است،‌ طبعاً پاره‌ای از این کانون‌ها با نگاهی که طرح فهما ایجاد کرده و فعالیت‌ها امتیازبندی‌ می‌شوند فرصت مغتنمی را در اختیار روستاها برای اجرای ایده‌ها و خلاقیت‌ها در حوزه‌های مختلف ایجاد کرده است. با توجه به فضای امتیازدهی در این طرح، کانون‌های برتر شناسایی و شناسانده می‌شوند و برخی کانون‌ها به عنوان کانون رابط و الگوساز برای مساجد دیگر مطرح می‌شوند.

وی یکی دیگر از مقوله‌های مورد توجه وزارت فرهنگ در دولت دوازدهم را دیده شدن فعالان فرهنگی و رسانه‌ای در روستاها عنوان کرد و افزود: در سال‌های گذشته جشنواره‌های مختلف روستایی ایجاد شده است، این جشنواره‌ها در زمینه‌های مختلفی همچون جشنواره هنرهای تجسمی، جشنواره مدهامتان، و بسیاری از جشنواره‌ها ایجاد شده و در فضای آن فرصتی برای ارائه ایده‌ها و خلاقیت‌ها ایجاد شده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به صورت مجازی نیز اشاره کرد و گفت:‌ برگزاری این رویداد به صورت مجازی باعث شد تا فضای مصرف فرهنگی به روستاهای سراسر کشور نیز سرایت کند. در سال‌‌های قبل وقتی نمایشگاه کتاب یا نمایشگاه قرآن برگزار می‌شد، روستاها در آن جایی نداشتند، اما در نمایشگاه مجازی کتاب سه هزار نقطه روستایی بیش از 17 هزار بسته خریداری کرده بودند؛ این یعنی فضای مجازی و نمایشگاه کتاب مجازی تهران یک فرصت عدالت توزیعی را بین شهر و روستا فراهم کرده است. سایر فعالیت‌های صورت گرفته در شرایط کرونایی که به صورت مجازی بوده است نیز به همین صورت بوده است.

صالحی بیان کرد: امروز خوشحال هستیم دریچه دیگری به این وضعیت اضافه شده و شاهد به ثمر نشستن آن با عنوان اولین دوره رویداد ملی انتخاب روستای قرآنی هستیم. جامعه روستایی با 20 میلیون نفر جمعیت حدود 26 درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است. از جمله ویژگی‌های روستاها مولد بودن آن است که این ویژگی را به شکل فراگیر در اختیار دارد. یکی دیگر از ویژگی‌های جامعه روستایی دین‌محور، دین‌مدار و دین‌گرا بودن است. تدین در جامعه روستایی عمق دارد و عمق آن به اندازه تاریخ روستاهای ما و مردم این سرزمین است. این ویژگی خاص در جامعه روستایی اقتضا می‌کند به مباحث مربوط به هویت دینی جامعه روستایی توجه خاص شود تا این هویت استمرار پیدا کند و پایدار بماند.

وی افزود: قرآن به عنوان کانون مرکزی هویت دینی مورد توجه جامعه مسلمانان جهان، جامعه ایران و جامعه روستایی بوده است. تجربیاتی که از طرح‌های اجرا شده در حوزه فرهنگی داشته‌ایم این بوده که این طرح‌ها فرصت‌های جدیدی که فاقد آن بوده‌ایم، در اختیار ما قرار داده‌اند. اولین فرصت آمایش سرزمینی خودمان در آن موضوع است، یعنی شناخت آماری و اطلاعاتی در آن موضوع را کامل‌تر می‌کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: یکی از مشکلات در فضای برنامه‌ریزی کشور در حوزه‌های مختلف و از جمله فرهنگی این است که آمایش سرزمینی دقیقی وجود ندارد که طرح‌هایی از قبیل این طرح فرصت می‌دهد تا آمایش سرزمینی خودمان را از این منظر پیدا کنیم و متوجه شویم که روستاهای ما در این طرح‌ها از لحاظ ظرفیت‌های تاریخی و معاصر قرآنی در چه سطحی قرار دارند و این بخشی از اطلاعاتی است که حتماً در برنامه‌ریزی‌ها مورد نیاز است. ما در حال حاضر فاقد این اطلاعات هستیم و بخشی از آن از طریق فراخوان چنین طرح‌هایی صورت می‌گیرد.

صالحی یکی دیگر از فرصت‌های برگزاری طرح‌های فرهنگی با محوریت روستا را الگوسازی عنوان کرد و افزود: در این طرح‌ها ایده‌های مختلف پراکنده‌ای برجسته می‌شود. در هر روستا یک برجستگی خاص وجود دارد که مورد توجه است و آن روستا توانسته است با یک ایده‌سازی و استمرار، آن ایده را از یک بذر به یک نهال و حتی یک درخت تناور تبدیل کنند. این حرکت‌ها الگوسازی و گسترش الگوها را فراهم می‌کند.

وی فرصت دیگر اجرای چنین طرح‌هایی را شبکه‌سازی برشمرد و گفت: در انتخاب پایتخت کتاب ایران، شهرهای خلاق و بسیاری طرح‌های دیگر پس از اینکه روستاها یا شهرها به عنوان محور انتخاب می‌شدند شهرهایی که در آن حوزه برجستگی داشتند کنار هم قرار می‌گرفتند، این در کنار هم قرار گرفتن باعث ایجاد یک شبکه شده و فرصت‌های تعامل و تبادل و هم‌افزایی را ایجاد می‌کند. بنابر این این موضوع را به فال نیک می‌گیریم. این یک نقطه عطف است که این موضوع به ثمر نشست تا در حوزه مباحث قرآنی که دامنه وسیعی دارد و کانون هویت دینی ما هست این اتفاق را شاهد باشیم. این موضوع می‌تواند مبنایی برای حرکت‌های تکامل بخش در دولت سیزدهم باشد.