نگاهی حقوقی به انتصابات مدیران قرآنی

با وجود ادامه داشتن حاشیه‌های انتصاب برخی مدیران از سوی وزیر ارشاد در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از چند روز قبل، اظهارنظر چهره‌های شناخته شده عرصه قرآنی در این زمینه همچنان ادامه دارد. در جدیدترین اظهارات، علیرضا شعبانی‌فرد، کارشناس دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی، نگاهی متفاوت به این انتصابات داشته و با ارسال یادداشتی اختصاصی به ایکنا، از نگاه حقوقی به قانونی بودن یا نبودن این انتصابات پرداخته است. مشروح این یادداشت در ادامه آمده است.

قانون مدیریت خدمات کشوری که از سال 1386 در مجلس شورای اسلامی تصویب شده است یکی از مبانی اصلی اداره دستگاه‌های اجرایی است که طبق ماده پنج این قانون تمامی وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی، مؤسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی و ... را شامل می‌شود.

یکی از نکات این قانون انتصاب مدیران شایسته برای احراز پست‌های مدیریتی است. این مهم به صورت زیر در ماده 70 قانون آمده است:

ماده 70- شرایط تصدی مشاغل اختصاصی دستگاه‌های اجرایی به تناسب وظایف پست‌های قابل تخصیص به هر شغل، از لحاظ معلومات، تحصیلات، تجربه، مهارت و دوره‌های آموزشی مورد نیاز و عوامل مؤثر دیگر با پیشنهاد دستگاه اجرایی و تأیید سازمان و تصویب شورای توسعه مدیریت تعیین می‌شود و در انتصاب افراد به مشاغل مذکور رعایت شرایط مصوب الزامی است.

تبصره 1- شرایط تصدی مشاغل عمومی که در پیش از یک دستگاه شاغل دارند به تناسب پست‌های قابل تخصیص به هر شغل توسط سازمان تهیه و پس از تصویب شورای توسعه مدیریت جهت اجرا به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ می‌شود.

تبصره 2- دستگاه‌های اجرایی موظفند حداکثر ظرف مدت سه سال شرایط تصدی مشاغل اختصاصی خود را به سازمان اعلام کنند. در غیر این صورت سازمان موظف است، شرایط تصدی مشاغل اختصاصی را رأساً به شورای توسعه مدیریت پیشنهاد نماید. تا تغییر ضوابط قبلی، شرایط مصوب فعلی قابل اجرا است.

در همین راستا شورای عالی اداری دستورالعمل اجرایی نحوه انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای را در سال 1395 تصویب کرده که طبق آن شرایط عمومی انتصاب مدیران در چهار سطح از قرار زیر است:

بخش دوم از این مصوبه به نحوه تعیین شرایط تخصصی انتخاب و انتصاب مدیران حرفه‌ای پرداخته و گفته است «دستگاه‌های اجرایی موظفند شرایط و شایستگی‌های تخصصی مدیران و ساز و کار احراز آنها را متناسب با مأموریت، ویژگی‌ها و ماهیت وظایف مشاغل اختصاصی دستگاه، به تفکیک سطوح مدیریتی تدوین و به تصویب شورای راهبری توسعه مدیریت دستگاه برسانند».

شاخص‌های تخصصی انتصاب مدیران کل امور قرآنی نیز در شورای توسعه فرهنگ قرآنی تعیین و ابتدای دولت سیزدهم به این شرح ابلاغ شد:

1. اشتهار به اهلیت قرآنی (داشتن صلاحیت‌های عمومی اخلاقی و شخصیتی متناسب با شأن قرآن)
2. برخورداری از دانش، مهارت و تجربه مدیریتی
3. آشنایی با مدیریت امور قرآنی
4. برخورداری از دانش و مهارت فعالیت حداقل در یکی از حوزه‌های تخصصی آموزش، پژوهش و تبلیغ قرآنی (متناسب با پست مربوطه)
5. داشتن حداقل پنج سال سابقه مفید در فعالیت‌های قرآنی
موارد فوق چارچوب انتخاب مدیران حرفه‌ای را مشخص کرده است. اما قانون به رؤسای دولت‌ها این اختیار را داده که سطوحی از مدیران را بدون احراز شرایط مذکور تعیین کنند.

ماده 71- سمت‌های ذیل مدیریت سیاسی محسوب شده و به عنوان مقام شناخته می‌شوند و امتیاز شغلی مقامات مذکور در این ماده به شرح زیر تعیین می‌شود:

الف- رؤسای سه قوه (18000) امتیاز
ب- معاون اول رئیس جمهور، نواب رئیس مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای نگهبان (17000) امتیاز.
ج- وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و معاونان رئیس جمهور (16000) امیتاز
د- استانداران و سفرا (15000) امیتاز
هـ - معاونان وزرا (14000) امتیاز

بنابر ماده 71 قانون خدمات کشوری معاونان وزرا پست سیاسی محسوب می‌شوند و انتصاب آنها با توجه به مناسبات سیاسی دولت با گروه‌ها و دسته‌های سیاسی صورت خواهد گرفت.

به نظر می‌رسد طبق تعریف دولت جدید باید بند «ز» به ماده 71 قانون اضافه شده و مثلاً این‌گونه شود: «ز- مدیران کل (13000) امتیاز». لذا از مجلس محترم درخواست داریم طرحی در این زمینه تهیه و تصویب کنند! و راه قانونی برای انتصابات سیاسی در وزارتخانه‌ها را فراهم آورند!

پرسش جامعه قرآنی از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز سرپرست فعلی معاونت قرآن و عترت این است که در انتصاب مدیران فعلی که به پیشنهاد سرپرست و با حکم وزیر منصوب شده‌اند کدام یک از شرایط عمومی مدنظر قرار گرفته است؟ اگر این پرسش پاسخ داده شد، آن هنگام از وضعیت احراز شرایط اختصاصی سؤال خواهیم کرد.

در پایان باید گفت؛ انتظارات مردمی که زیر بار تحمل وضعیت اقتصادی هستند از دولت انقلابی بیش از این است.