نبود فاصله میان علم و عمل از شروط بیان حق به دیگران است

به گزارش خبرنگار ایکنا، دومین مراسم شب احیا با موضوع «شیوه‌های بیان حق به دیگران در محضر سوره مبارکه عنکبوت» شب گذشته، دوم اردیبهشت‌ماه‌ در مسجد شهید محمدحسین ابوالصدق برگزار شد.

این مراسم با قرائت سوره عنکبوت آغاز و در ادامه دعای جوشن کبیر قرائت شد و پس از آن هانی چیت‌چیان، از مدرسان مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران در طلیعه سخنانش گفت: در دوران معاصرمان داشتیم نوجوان‌هایی که به سن قانونی نرسیده بودند اما تلاش می‌کردند که به جبهه بروند، فکر می‌کردند که چرا باید حکمی باشد که مشمول حالشان نشود بلکه کاری می‌کردند که مشمول حالشان شود، یکی از چیزهایی که ما را شیعه علی(ع) می‌کند این است که ما حکم‎‌خواه باشیم نه اینکه دنبال راه فرار باشیم. سیره امیرالمؤمنین(ع) اینطور بود که ما را حکم‌خواه و دارای سبقت در خیر کند.

وی بیان کرد: جلسه قبل در مورد سوره دخان صحبت شد، این جلسه در مورد محور دوم شیوه بیان حق از محضر سوره عنکبوت می‌پردازیم. در این سوره آمده است: «أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ ﴿۲﴾ وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكَاذِبِينَ ﴿۳﴾؛ آيا مردم پنداشتند كه تا گفتند ايمان آورديم رها مى ‏شوند و مورد آزمايش قرار نمى‏ گيرند (۲) و به يقين كسانى را كه پيش از اينان بودند آزموديم تا خدا آنان را كه راست گفته‏ اند معلوم دارد و دروغگويان را [نيز] معلوم دارد»، قانون عالم است که دچار فتنه می‌شود که عیار ایمانش مشخص شود، اگر سلامتی دین دچار خدشه شود باید آزمایش شود، این آزمایش همان فتنه است، این آزمایش برای حال گرفتن نیست، این ماجرا به خاطر این است که آدم گیرهای خودش را بشناسد، سوره عنکبوت سوره این است که هر کس ایمان آورد باید به چالش کشیده و عیار ایمانش مشخص شود. غرض سوره تعیین صدق و کذب است.

چیت‌چیان با بیان اینکه این سوره، سوره بیرون آمدن از نفاق و رفتن در زمره مؤمنین است، اظهار کرد: آیات این سوره را می‌توان به سه یا چهار دسته تقسیم کرد، قسمت اول همین ایمان صادقانه است، این مطلب تقریباً تا آیه 13 سوره ادامه دارد، قسمت دوم سوره مجموعه آیه‌ای در داستان انبیای الهی است، انبیا یکی، یکی سراغ قوم‌هایشان می روند که انواع و اقسام آسیب‌ها را دارند، مجموعاً مشکلشان این است که هنوز تصمیم نگرفتند که خدا را بپرستند، اینها مشرکون هستند، یعنی به خدا اعتقاد دارند ولی خدا را هم می‌پرستند و چیزهای دیگری هم در زندگی برایشان مهم است.

وی افزود: قسمت دوم سوره می‌خواهد این را بگوید که مهم‌ترین آسیبی که در فتنه‌ها به وجود می‌آید شرک است، «يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِي وَاسِعَةٌ فَإِيَّايَ فَاعْبُدُونِ؛ اى بندگان من كه ايمان آورده‏ ايد زمين من فراخ است تنها مرا بپرستيد»، (عنکبوت/56) چالش سوره این است که غیر از خدا را نپرستیم. کار به جایی می‌رسد که فشار دشمن اینقدر سخت می‌شود که کم کم به این نتیجه می‌رسیم که خدا هم انتظار ندارد که ما چنین کاری کنیم، اما آیه می‌گوید ای کسانی که ایمان آوردید زمین من وسیع است، در یک کشور غیر اسلامی شخص زندگی می‌کند معلوم است که آنجا حجاب و طهارت نفسش مشکل دارد، خب می‌توانند به ایران هجرت کنند که در مورد دین همه چیز آزاد است.

مدرس مدرسه قرآن دانشگاه تهران با اشاره به آیه «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ؛ و كسانى كه در راه ما كوشيده‏ اند به يقين راه ‏هاى خود را بر آنان مى ‏نماييم و در حقيقت ‏خدا با نيكوكاران است»، (عنکبوت/69)، گفت: این آیه، منطق زندگی مؤمنین این سوره که مؤمنین حقیقی هستند می‌گوید، جهاد کن خدا راه را جلوی پایت می‌گذارد و قطعاً خدا با محسنین است، محسن مجاهد لحظه به لحظه با خدا زندگی می‌کند.

جهاد یعنی چه؟

وی ادامه داد: جهاد هم در سوره توضیح داده شده، یعنی آنچه که می‌داند وسط میدان است، یعنی از دانستنش چیزی مخفی نشده است. اگر می‌توانید می‌دانم‌هایتان را بنویسید، ببینید چقدر از می‌دانم‌هایتان به فعل تبدیل شده است، کسر عمل به علم در ما خیلی کمتر از یک است، خیلی چیزها را می‌دانیم اما عمل نمی‌کنیم، عنکبوت، سوره امیرالمؤمنین(ع) است که هر چیزی را می‌دانست عمل می‌کرد، جهاد یعنی به هر چیزی می‌دانی عمل کنی.

چیت‌چیان اظهار کرد: ما در بیان حق دست و پایمان می‌لرزد، با استفاده از این سوره می‌خواهیم اصول بیان حق را بدانیم، گاهی فکر می‌کنیم همین که ایمان آورده‌ایم کافی است حال آنکه صدق و کذب ایمان انسان با قرار گرفتن در معرکه‌ها آزموده می‌شود، از این رو ایمان تنها با جهاد هست که حقیقت یافته و از انسان پذیرفته می‌شود، جهاد هم یعنی هر چه که می‌داند، عمل می‌کند، مرد عمل است، نمی‌شود چیزی را بداند و به آن عمل نکند، اگر کسی فاصله علم و عملش را نگیرد هرگز حرارت ایمان در او جاری نمی‌شود، اگر عمل نکنیم آن خانه‌ای که می‌سازیم بیت عنکبوت است، یکی از نکات در بیان حق این است که تا کسی به چیزی که می‌داند عمل نکند نمی‌تواند به دیگران هم بگوید که عمل کنید، اگر کسی می‌خواهد حق را بگوید مردم باید در عملش این را ببینند، فاصله علم و عمل در فتنه‌ها خودش را نشان می‌دهد.

توهین و تحقیر در جدال احسن نیست

وی گفت: به خودتان سخت بگیرید چون فتنه‌ها به شما سخت خواهند گرفت، در این سوره گفته پدر و مادر روی چشم ما جا دارند اما اگر چیزی که باطل بود را گفتند نمی‌توانی آن را انجام دهی، اگر حرف هم گوش نمی‌دهی خوش اخلاق و با ادب و با بیان درست گوش نده، با داد و بیداد که نمی‌شود، انبیا مؤدب بودند ولی مخالفت می‌کرد، محکم ولی خوش اخلاق بودند، جایی هم در سوره در مورد جدال صحبت می‌کند و می‌گوید اگر خواستی جدال کنی جدال احسن باشد، جدال احسن یعنی توهین و تحقیر نمی‌کند، حتی اگر او باطل می‌گوید نمی‌خواهد شخصیتش را له کند، جدال هدایت نمی‌آورد اول برادری را ثابت کن بعد جدال کن، انبیا جوری بودند که قومشان می‌گفتند برادرمان صالح و برادرمان هود، اول محمد امین شد بعد به مردم می‌گوید این بت‌ها را کنار بگذارید، نمی‌شود که با حمله حق را گفت، حق را با حُسن بگوییم.

این مدرس قرآن با بیان اینکه ماجرای هر یک از انبیای الهی جلوه‌ای از بیان حق در میان قوم‌های مختلف است، بیان کرد: گاه ممکن است در میدان معرفی حق راه درست را نشناسیم، باید بدانیم که داشتن روحیه جهاد این شیوه‌ها را به ما می‌نمایاند، هر که رابطه‌اش را با خدا درست کند خدا رابطه‌اش را با مردم درست می‌کند، نکته آخر هم اینکه در سوره می‌گوید پیامبر به مردم بگو نماز جلوی فحشا و منکر را می‌گیرد، اگر کسی می‌خواهد دوستش را نمازخوان کند باید خیلی حرمت نماز را نگه دارد تا بتواند دیگران را دعوت به نماز کند.