سیره مدیریتی رهبر انقلاب در قالب رشته دانشگاهی ارائه شود

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محسن اراکی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، 29 خردادماه در نشست علمی «سیره حکمرانی مقام معظم رهبری» با بیان اینکه بحث سیره حکمرانی رهبری بسیار مهم، جدی و دارای ابعاد مختلف علمی است، گفت: رهبری توانسته است در طول 33 سال رهبری کشور را از بحران‌های شدید عبور دهد و در تمامی عرصه‌ها پیشرفت کنیم و با این همه دشمنی و چالش، این نوع مدیریت عادی نیست.

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین پدیده‌های عصر حاضر ما سیره حکمرانی مقام معظم رهبری است، اظهار کرد: تعریف ما از سیره اهمیت دارد، چون مقصود ما چیزی فراتر از فقه حکمرانی است. این نوع تحقیق درباره سیره پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) قابل انجام است و تاکنون آنطور که باید و شاید انجام نشده است. با اینکه امام علی(ع) تابع محض پیامبر(ص) بودند و خود را عبدی از عبید پیامبر(ص) می‌دانستند و کاملا پا جای پای ایشان می‌گذاشتند، در بحث اعطای ملک و زمین به افراد آمده که پیامبر(ص) به برخی افراد ملک و معدن و زمینی را اعطا می‌کردند و اعطا جزء مسلمات سیره نبی اعظم(ص) بود، ولی وقتی امام علی(ع) حاکم شدند، اعطا را منع کردند و وقتی امام مجتبی(ع) نقطه برجسته‌ای از سیره آن حضرت را برمی‌شمارند، به همین موضوع اشاره می‌کنند.

اراکی با اشاره به اینکه هر دو سیره متفاوت در یک چارچوب فقهی است، افزود: این دو سیره متفاوت است، ولی پا جای پای رسول‌الله گذاشتن است؛ در دوره نبی اعظم(ص) چون وضع اقتصادی جامعه مسلمین بد بود، شرایط اقتضا می‌کرد که اعطا انجام شود، ولی بعد از فتوحات و متمکن شدن جامعه اسلامی، جایی برای اعطا وجود نداشت و هر دو در چارچوب فقهی انجام شد و ما همین تفاوت را در آرای امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری می‌بینیم که هر دو هم در چارچوب فقهی است.

تاکید رهبری بر قانون

استاد سطح خارج حوزه علمیه با بیان اینکه حکمرانی با حاکمیت و حکومت تفاوت دارد، تصریح کرد: حکمرانی نظر به سیره و اجرا دارد و فقط به فقه نظام سیاسی اکتفا نمی‌کند و سیره به تعبیر شهید صدر مرتبط با منطقه‌الفراغ است. البته این منطقه خالی از فقه و حکم نیست، بلکه فراغ در شیوه اجرای احکام فقهی است.

اراکی با تأکید بر تفکیک بین عرصه‌های مختلف سیره رهبری از جمله اقتصاد، سیاست بین‌المللی، مدیریت و فرهنگ اظهار کرد: در بخش سیره مدیریتی به چند فراز اشاره می‌کنم؛ ایشان برای پایبندی به قانون مصوب و مدون بسیار تلاش کرده‌اند تا تصمیماتشان و نهادهای زیرمجموعه مستند به قانون‌های مصوب کشور باشد. خیلی از افراد انتظار داشتند که رهبری فراتر از چارچوب‌های قانونی دخالت کنند تا مشکلی زودتر حل شود، ولی سیاست کلی ایشان این است که هر نهادی خودش، مسئولیت‌ها را بر مبنای قانون انجام دهد. مثلاً در بحث شورای نگهبان خیلی‌ها از ایشان درخواست کردند که در برخی مقاطع دخالت کنند؛ از جمله در انتخابات سال 88 از  ایشان خواسته شد تا انتخابات را منحل کنند، ولی ایشان فرمودند که اگر اعتراضی هست از روش قانونی دنبال شود. البته به لحاظ فقهی، ولی فقیه می‌تواند در ساختارهای قانونی و در کار قوه مجریه، مقننه و قضائیه دخالت کند. گاهی نیروهای حزب‌اللهی به ما مراجعه می‌کنند که چرا شما به مقام معظم رهبری نمی‌گویید که آقا چرا شما در فلان مسئله دخالت نمی‌کنید تا مشکل زودتر حل شود، ولی سیره مدیریتی ایشان این است که کشور باید براساس ساختارهای قانونی مدیریت شود.

وی با بیان اینکه ویژگی دیگر در حکمرانی ایشان، مردم‌گرایی است، اضافه کرد: باور ایشان این است که باید به مردم فرصت مشارکت در حد ممکن از طریق انتخابات و ... اعطا شود تا در سرنوشتشان دخیل باشند و رضایت عموم مردم تأمین شود. برخی مدعی مشارکت مردم هستند، ولی آن را در چارچوب قانونی نمی‌خواهند، در صورتی که این مسئله سبب هرج و مرج می‌شود. همچنین نزدیکی و ارتباط بی‌واسطه مسئولان با مردم به عنوان یک وظیفه و ارزش اخلاقی محسوب می‌شود و از اصول فقه مدیریت اسلامی است. نباید بین مردم و مسئولان مانع و حاجبی وجود داشته باشد؛ در دوره‌ای ایشان احساس کردند که فاصله بین مردم و مسئولین زیاد شده است و خودشان به استان‌های مختلف سفر می‌کردند.

ویژگی‌های مدیر جامعه اسلامی 

اراکی با اشاره به اینکه ویژگی دیگر مدیریتی ایشان، ابتنا بر چند اصل یعنی تقوا، تخصص، کارایی و نشاط است، اظهار کرد: این اصول چندگانه باید توأم با همدیگر باشد. موضوع دیگر نظارت است. در روایت بیان شده: «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته ...». مسئله بعدی تأکید بر سلامت ساختار اداری است، چون شاید افراد سالم باشند، ولی وقتی وارد برخی ساختارها شوند به سمت انحراف کشیده شوند.

استاد سطح خارج حوزه علمیه با بیان اینکه سیره حکمرانی مقام معظم رهبری باید به رشته دانشگاهی تبدیل شود، گفت: در عرصه سیره سیاسی چند محور وجود دارد؛ اول مدارا. گاهی حس می‌کنیم که رهبری چرا این‌قدر مدارا می‌کنند. در روایت بیان شده که مدارا از اصول سیاست حکمرانی انبیاء در طول تاریخ بود و عجیب‌ترین مدارا را در وجود نبی مکرم اسلام شاهدیم. ویژگی دیگر سیره مدیریتی ایشان وحدت و ایجاد تقریب است که در این راستا حکیمانه عمل کرده‌اند.

وی افزود: ما در داخل کشور جمع زیادی از اهل سنت را داریم. انگلیس، اسرائیل و آمریکا انواع توطئه‌ها را در بر افروختن آتش فرقه مذهبی به کار بردند و خیلی از کشورها را وارد این فتنه کردند، ولی موفق نشدند و نقش رهبری در این موضوع بسیار مهم بوده است. سیاست دیگر ایشان حمایت از اقشار مستضعف و ویژگی دیگر توجه به پیشرفت علمی در همه ابعاد است. اکثر پیشرفت‌های کشور مرهون حمایت‌ها و هدایت‌های رهبری است. تأکید بر تقویت و حمایت از نخبگان هم از اساسی‌ترین سیاست‌های داخلی مقام معظم رهبری بوده است. در عرصه سیاست خارجی هم اعلام کردند که ما سه اصل عزت، حکمت و مصلحت را داریم.

کم‌کاری نهادهای فرهنگی

اراکی اظهار کرد: مشکلات فرهنگی بسیاری داریم، زیرا با خاتمه جنگ، شبیخون فرهنگی در کشور رخ داد و هرقدر جلوتر آمدیم بحث فضای مجازی و تهاجم شدت بیشتری گرفت. انگلیس و اسرائیل بیشترین کار را روی فرهنگ و رسوم ملی ما انجام دادند و آثار بسیاری را تولید کرده‌اند و هزاران پروژه تحقیقاتی اجرا شده است؛ در طول تاریخ تشیع از ابتدا تا امروز این تعداد کتابی که اینها نوشته‌اند نداشتیم. برای پیاده‌روی اربعین و بحث عاشورا و قیام امام حسین(ع) آنقدر کار تحقیقی کرده‌اند که شاید ما این قدر فعالیت نکرده‌ایم و امروز هجومی که از آنها در فضای مجازی شاهدیم با پشتوانه همین تحقیقات است. رهبری اولین کسی بودند که مسئله شبیخون فرهنگی را مطرح کردند و باید در برابر شبیخون بایستیم آن هم نه از موضع انفعال، بلکه فرهنگ مهاجم نقد شود.

اراکی تأکید کرد: نهادهای فرهنگی که حوزه را هم مستثنا نمی‌کنم قصور کرده‌اند و ناشی از بی‌حالی بوده است. همچنین استفاده از ابزارهای فرهنگی نوین از موضوعات مورد تاکید ایشان بوده است، زیرا میدان جنگ دشمن، استفاده از این فضاست، ولی نهادهای دخیل چقدر همکار و همراه با ایشان بوده‌اند؟ این همکاری حتی از سوی صدا و سیما و حوزه علمیه نزدیک به صفر است. ایشان بر اقتصاد مقاومتی تأکید می‌کنند و این نوع اقتصاد چند پایه دارد؛ اول بحث خودکفایی است و اینکه کشور برای تأمین نیازهای اساسی دستش در برابر دیگران دراز نباشد. همچنین باید تولید را تقویت کنیم. در طول چندین سال شعار سال را به اقتصاد اختصاص داده‌اند و امسال هم شعار تولید دانش‌‌بنیان را مطرح کرده‌اند و نیز همواره در عرصه اقتصاد بر استفاده از امکانات کشورهای اسلامی به خصوص همسایه تأکید کرده‌اند.