راهکار مبارزه با بدحجابی بازگشت به دستورات قرآن است

کشف حجاب شامل سلسله وقایعی است که به دنبال تصویب قانونی در ۱۷ دی‌ ۱۳۱۴ رخ داد و به موجب آن زنان و دختران ایرانی از استفاده چادر، روبنده و روسری منع شدند. این قانون اوج سیاست‌های رضاخان در زمینه تغییر پوشش بود که از سال ۱۳۰۷ آغاز شده بود و واکنش‌هایی از جمله قیام مسجد گوهرشاد را در پی داشت.

مردم و تمامی علمای ایران به مخالفت با این قانون پرداختند و به دنبال سیاست‌های تغییر پوشش و کشف حجاب بود که آیت‌الله‌العظمی سیدحسین طباطبایی قمی در تیرماه ۱۳۱۴ به پیشنهاد علمای مشهد برای مذاکره با رضاشاه در مورد این سیاست‌ها راهی تهران شد. قمی در تهران در حصر قرار گرفت و ممنوع‌‌الملاقات شد. دستگیری او از سوی رضاشاه زمینه‌ساز تجمع واقعه مسجد گوهرشاد شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر مهدی‌پور، مدرس حوزه علمیه قم و پژوهشگر دینی، در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با تاریخ مبارزات مردم و روحانیت ایران در مقابله با کشف حجاب اظهار کرد: مسئله کشف حجاب یکی از مشکلات قرن اخیر بود که به دنبال فرنگی‌مآبی و تبعیت از غرب از سوی برخی حکام جوامع شرقی همچون رضاشاه در ایران دنبال شد. طلایه‌دار این مسئله در شرق مصطفی کمال پاشا آتاتورک، رئیس‌جمهور ترکیه بود که رضاشاه نیز در سفرش به ترکیه با تفکرات غرب‌گرایانه آتاتورک آشنا شد و به این فکر افتاد تا آنچه را غرب به او تحمیل کرده بود با خود به ایران آورد و در جامعه اجرا کند.

مدرس حوزه علمیه قم ادامه داد: رضا شاه پس از بازگشت به ایران، تصمیم به اجرای قانون کشف حجاب در کشور گرفت. البته در ابتدا حتی برخی از افراد خانواده وی نیز حاضر به انجام چنین کاری نشدند، اما در نهایت چنین تصمیمی از سوی شخص شاه گرفته و در کشور اجرا شد. البته به دلیل اینکه جامعه ایران متدین بود، این مسئله در میان مؤمنان و دینداران نفوذ نکرد. حتی بانوانی برای رعایت حجاب در مراسم عزاداری پدران و مادران خود حاضر نشدند. متأسفانه بعدها این قانون یعنی کشف حجاب اجباری دنبال نشد، اما آثار آن تا پایان حکومت پهلوی باقی ماند. بسیاری از افراد در دوره رضاشاه چنین اجباری را نپذیرفتند و تبعات آن را پرداخت کردند.

این پژوهشگر دینی با بیان اینکه تمامی علما به ویژه علمای مشهد مقدس در برابر قانون کشف حجاب ایستادگی کردند، افزود: رهبری علمای مشهد برعهده آیت‌الله‌العظمی سیدحسین طباطبایی قمی بود. ایشان به شدت در برابر این قانون ایستادگی کرد و با انتشار اعلامیه و بیانیه‌های مختلف مخالفت خود را علنی کرد. حتی به تهران آمد و چند روزی در صحن حضرت عبدالعظیم(ع) تحصن کرد تا بتواند با رضاشاه دیدار و او را از این عمل منصرف کند که متأسفانه موفق به این دیدار نشد.

وی در ادامه گفت: بعدها از آیت‌الله طباطبایی قمی سؤال شد که هدفش از اصرار زیاد برای دیدار با رضاشاه چه بود؟ ایشان در پاسخ فرموده بودند که می‌خواستم از رضاشاه درخواست کنم که قانون کشف حجاب را ملغی کند. اگر شاه این مسئله را می‌پذیرفت، دست او را می‌بوسیدم و چنانچه مخالفت می‌کرد، او را با دستان خودم خفه می‌کردم. مسئله حجاب و عفاف در تمامی ادیان آسمانی مطرح بوده و در یهودیت، مسیحیت و... نیز بر آن تأکید شده است. امروزه نیز در میان ارتودوکس‌ها پوشاندن موی سر در عبادت ضروری است. همچنین، پیکره‌هایی که در جای جای ایران وجود دارد نشان‌دهنده آن است که حجاب در میان ایرانیان باستان نیز مطرح بود.

مدرس حوزه علمیه قم اظهار کرد: در کتاب اوستا نیز به طور مفصل درباره دوران اشکانیان و ساسانیان آمده است که بانوان موی سر خود را می‌پوشاندند. بنابراین، حجاب در ایران مسئله‌ای حساس بوده و در شاهنامه فردوسی نیز بدان اشاره شده است؛ «منیژه منم دخت افراسیاب / برهنه ندیده سرم آفتاب» این بیت بدان معناست که حجاب در ایران به عنوان شرف مردم محسوب می‌شد و بانوان پاکدامن همواره خود را می‌پوشاندند. طبق آیات قرآن، حجاب لباس کرامت و شرافت است و چنانچه بانوان خود را به خوبی بپوشانند، چشمان هرزه به دنبالشان نخواهد رفت. 

مهدی‌پور بیان کرد: در دوره رضاشاه متدینان حاضر نشدند که قانون کشف حجاب را بپذیرند و بسیار مقاومت کردند. حتی افراد بسیاری به همین دلیل در واقعه مسجد گوهرشاد در مشهد به شهادت رسیدند. تبلیغات مسموم برخی روشن‌فکرنماها و تقلید بی‌چون و چرای رضاشاه از غرب باعث شد تا کشف حجاب به عنوان نوعی آزادی برای بانوان از اسارت حجاب در جامعه مطرح شود؛ در حالی‌ که حجاب اسارت نیست، بلکه کرامت و شرافت است. امروز در اروپا قانون ممنوعیت حجاب وجود دارد؛ برای مثال دخترانی که قصد ورود به دانشگاه را دارند نباید حجاب داشته باشند؛ در حالی‌ که اگر مسئله آزادی مطرح است، چرا نباید بانوان آزادانه نوع پوشش خود را انتخاب کنند. امروز در اروپا، که از آن به عنوان مهد آزادی یاد می‌شود، بانوان حق ندارند موی سر خود را بپوشانند. مردم ایران نیز در زمان رضاشاه با مسئله کشف حجاب کنار نیامدند اما برخی به اجبار حکومت ناچار شدند که تن به اجرای این قانون دهند.

مدرس حوزه علمیه قم در رابطه با مسئله تهاجم فرهنگی و برخی ناهنجاری‌های موجود در جامعه در زمینه حجاب و عفاف اظهار کرد: ما باید به اسلام و قرآن بازگردیم. مسئله حجاب و عفاف در قرآن به صورت جدی بیان شده است. قرآن خطاب به زنان پیامبر(ص) می‌فرماید: «به صورت هوس‌انگیز سخن مگویید». همچنین، در قرآن آمده است: «به زنان مؤمن بگو لباس سرتاسری و چادر را طوری به خود نزدیک کنند که مطلقا دیده نشوند». راجع به زنان پیامبر(ص) نیز آمده است: «اگر خواستید از زنان پیامبر(ص) چیزی بطلبید، آن را از پشت پرده طلب کنید».

این پژوهشگر دینی ادامه داد: بنابراین، آیات الهی نشان‌دهنده آن است که حجاب از نظر اسلام مهم و تأثیرگذار است. این دین مبین به منظور رعایت حجاب برای تمامی بانوان، از کوچک گرفته تا میانسال و سالخورده، احکام ویژه‌ای دارد و قرآن تمامی بانوان را از قدم نهادن در مسیری که انسان را به بی‌عفتی می‌کشاند نهی کرده است. در اسلام آمده است که چنانچه یک زن و مرد نامحرم در یک خانه دربسته باشند، نمازشان باطل است؛ چراکه امکان دارد که شخص سوم در این خانه شیطان باشد.

مهدی‌پور گفت: شخصی نابینا نزد پیامبر(ص)‌ آمد؛ در حالی‌ که برخی از زنان در حضور ایشان بودند. پیامبر(ص) به بانوان فرمودند که شما به داخل خانه بروید. همچنین، حضرت زهرا(س) زمانی که با فرد نابینا مواجه شدند، به داخل خانه رفتند. حضرت به ایشان فرمودند که چرا به داخل خانه مراجعه کردی؟ در پاسخ فرمودند که او نابینا بود، ولی بانوان عطری دارند که مردها آن را احساس می‌کنند. علاوه بر این،  حضرت صدیقه طاهره(س)، که افتخار عالم اسلام است، هیچ‌گاه در جمعی دیده نشد. حتی زمانی که بعد از وفات پیامبر(ص) و برای دفاع از حق خود مجبور به ایراد خطبه شدند، 25 نفر از بانوان هاشمی گرداگردشان را گرفتند تا قامت ایشان بر کسی معلوم نباشد.

این پژوهشگر دینی در پایان تصریح کرد: برخی تصور می‌کنند که چون نظام جمهوری اسلامی در ایران تشکیل شده، مسائلی همچون حجاب به مردم تحمیل شده است که این‌طور نیست؛ چراکه ما پیش از این نیز مسلمان بودیم و حجاب رعایت می‌شد. متأسفانه وجود مدارس و دانشگاه‌های مختلط و آنچه گاهی در صدا و سیما مشاهده می‌کنیم با قوانین اسلام متفاوت است. بنابراین، چاره کار در مبارزه با بدحجابی، بازگشت به دستورات اسلام و قرآن است. برای مبارزه با تهاجم فرهنگی و هجمه دشمنان در مورد مسائلی همچون حجاب و عفاف نیازمند فرهنگ‌سازی در جامعه هستیم؛ چراکه این مسائل با اجبار و دستور حل نمی‌شود.