علیرضا صدرا، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، در گفتوگو با ایکنا، درباره دو ویژگی جهانشمولی و وحدتآفرینی راهپیمایی اربعین گفت: امام حسین(ع) بزرگپرچمدار عزت و آزادگی است و نهضت عاشورا مظهر و آینه تمامنمای آن است و کربلا آوردگاه و پایتخت جهانی و جاویدان آزادگی است و اربعین هم در این امتداد، بزرگداشت عزت، آزادگی، غیرخواهی و خیرخواهی است تا اینکه انسان به حدی از کمال از میرسد که از تمام هستی و خانواده خودش برای آزادی و آزادگی دیگران جان خود را فدا میکند.
وی با بیان اینکه این ویژگیها مختص شیعه و اسلام نیست و یک ویژگی جهانی است، گفت: عزتطلبی و آزادگی گرایش ذاتی و فطری انسانی است که جاویدان، جهانی، تاریخی و تاریخساز است و همه انسانها و جوامع در طول تاریخ به دنبال این ویژگیها بودهاند اما اسلام برترین تبیین را از عزت و آزادگی در قالب هدایت و حرکت در صراط مستقیم انجام داده که همان خروج از بندگی و بردگی غیر است. البته این شاخصه در شیعه تحقق عملی پیدا کرده و در نهضت عاشورا و قیام امام حسین(ع) کاملا متجلی شده و اربعین هم در واقع تجلیل از این نهضت و تجدید پیمان با عزت و آزادگی است.
جانور فربه شود لیک از علف آدمی فربه ز عز است و شرف
جانور فربه شود از حلق و نوش آدمی فربه شود از راه گوش
صدرا تصریح کرد: انسانیت انسان به عزت و آزادگی است و هر جا انسان این دو ویژگی را از دست دهد انسانیت خود را نیز از دست میدهد. در واقع انسان همانطور که آزاد خلق شده، آزاده هم خلق شده است و لذا آزادگی را با تمام وجود دوست دارد و حاضر است جان خود را هم بر سر آن بگذارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: آزادگی در حقیقت تلاش و تدبیر برای آزادی دیگران و آزاد کردن آنها از بند غیر خدا است؛ آزادی از بردگی اقتصادی، بردگی سیاسی و بدتر از همه بردگی فکری و فرهنگی. در واقع نهضت عاشورا ابتدا میخواهد از بعد فکری و فرهنگی راه را به مردم نشان دهد و آنها را از بردگی فکری و فرهنگی اموی آزاد کند.
وی اضافه کرد: گرفتاری بشر مدرن و جهان مدرن هم آزادی ناآزادگان است که سلبکننده آزادی دیگران شده است در حالی که خیر بشر در آزادی آزادگان است زیرا اگر آزادگان آزاد باشند، آزادی دیگران تأمین و تضمین میشود. متأسفانه امروز در عصر آزادی ناآزادگان به سر میبریم که مظهر آن امپریالیسم و نظام سلطه است که همه بشر را گرفتار کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ابراز کرد: انسانها چون ذاتا خیرخواه و غیرخواه هستند به خودخواهی و بدخواهی تمایل ندارند حتی انسانی که خودخواه و بدخواه است به طور فطری از انسان آزاده خوشش میآید اما به واسطه مصالح و منافعش با او به مقابله برمیخیزد لذا در روایات منشأ همه بدیها حب نفس و خودخواهی بیان شده است؛ «حُب النفس رأسُ كلُ خطيئة».
صدرا تأکید کرد: الان هر چه به جلو میرویم، میبینیم پیام نهضت عاشورا که از حضرت زینب(س) آغاز شد، جهانیتر شده و جاذبههای آن دیگران را به خود جلب میکند و امروز در سراسر دنیا از شیعیان و مسلمانان تا آزادگان جهان جریان عاشورا را منعکس کرده و بازتاب میدهند و روزی خواهد رسید که اربعین فقط به کربلا و عراق و نجف محدود نخواهد بود و یک حرکت جهانی شده و پیروان سایر ادیان و اقلیتها و اقوام نیز به این جریان بپیوندند و این امر موجب ایجاد یک همگرایی بینالمللی و جهانی بر محور ستمستیزی، سلطهستیزی و مقاومت برپایه دو شاخصه انسان عزتطلبی و آزادگی میشود که این رهایی انسان ابتدا از نفس خودش و بعد از سلطه غیر خدا، سلطهطلبان و دولتهای سلطهگر را به دنبال خواهد داشت.
وی یادآور شد: این امر، نشان میدهد که انسان هم از سلطه به تنگ آمده و هم از مادیت ارضا شده و به دنبال معنویت است و از آنجا که در جریان عاشورا و اربعین، غیرخواهی، خیرخواهی، عزتطلبی، آزادگی و معنویت عجین و آمیخته شده، مطلوب هر انسانی است لذا قابلیت وحدتآفرینی، همگرایی، همدلی و همبستگی در سطح جهانی دارد. پس بر این مبنا اربعین و عاشورا حرکتآفرین است زیرا هم شورانگیز و هم شعورخیز است در حالی که جریانی مانند داعش فقط شور و فاقد شعور است و لذا طغیانگر و مخرب است.
صدرا تصریح کرد: چنین جریان حکمتآمیز و حرکتآفرینی هم راه حل مشکلات بشر و جهان و هم مطلوب بشریت است و آشنایی هر چه بیشتر بشریت با پیام عاشورا و اربعین به جهانی شدن این جریان و به فعلیت رسیدن ظرفیت وحدتآفرین شیعی، اسلامی و جهانی آن کمک میکند. همه این تحولات حکایت از وجود یک شعور فطری و سوز درون انسانها در سطح جهانی دارد که در حال بروز و ظهور است که در نهایت زمینهساز مهدویت و نهضت مهدوی، به منزله اوج و قله نهضت حسینی میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: امسال اتفاقاتی در جریان اربعین افتاد که همه محاسبات را به هم ریخت. بعد از دو سال کرونایی و محدودیت این مراسم و مشکلات اقتصادی هیچ کس تصور نمیکرد مردم ایران با چنین گستردگی وارد صحنه شوند و این امر همه برنامهریزیها و پیشبینیهای مسئولان را به نوعی به هم زد و در سایر نقاط جهان نیز به تدریج شاهد روند صعودی حضور در این مراسم هستیم. امید میرود این حرکت عظیم زمینه نهضت جهانی سبز مهدوی را فراهم کند.
صدرا این عظمت و ویژگیها را عامل اصلی تلاش دشمنان برای سیاهنمایی از یکسو و منعکس نکردن اصل این جریان دانست و گفت: در واقع سکوت رسانههای معاند در حقیقت نشانه نوعی انفعال جبهه سلطه است. تا چند سال پیش نظام سلطه در منطقه غرب آسیا تا نزدیک ایران پیش آمده بود و آمریکا سخن از خاورمیانه بزرگ میگفت اما با شکلگیری راهپیمایی اربعین که ابتدا خود مردم عراق آن را برگزار کردند و 5 میلیون نفر از مردم این کشور در این مراسم شرکت کردند، آمریکاییها و غربیها دچار بهت و حیرت شدند و تمام معادلات آنها به نوعی به هم ریخت.
وی بیان کرد: در حقیقت اربعین باعث شد که دشمنان از حالت تهاجمی به حالت دفاعی برگردند و حتی رویکرد تهاجمی آنها نسبت به ایران نیز تغییر کرد. لذا جریان اربعین را نمیتوان تنها براساس مؤلفههای سیاسی تحلیل کرد بلکه باید مسائل معنوی و فرامادی را در این تحلیلها دخالت داد. این حرکت میتواند حکمت و حرکت و شور و شعور را در سطح جهانی ایجاد کند؛ همین مسئله پیونددهنده نهضت سرخ عاشورا به نهضت سبز مهدوی است که سوز و شور عاشورایی به امید مهدوی پیوند میخورد.
صدرا در پایان اظهار کرد: این سوز و شور حسینی، از جنس یک غم درونگرایانه و منفعلکننده نیست بلکه کاملا امیدآفرین است و مقابل یأسآفرینی جبهه شیاطین قرار دارد. در واقع جریانهای حرکتآفرین عاشورا، اربعین و نهضت مهدوی، همگی حلقههای درهم تنیدهای از جنس امید هستند و اربعین به منزله واسطه نهضت عاشورا و نهضت مهدوی و تجمیعکننده این سوز و امید، اکنون در حال شکل دادن به یک وحدت جهانی است.
گفتوگو از مهدی مخبری
انتهای پیام