تهیه بسته حمایتی «نهضت احیای مؤسسات قرآنی»/ نقش مؤسسات در وقایع اخیر تبیین شد

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با مدیران مؤسسات قرآنی سراسر کشور پیش از ظهر سه‌شنبه ۱۰ آبان‌ به صورت مجازی برگزار شد.

در بخشی از این جلسه علیرضا معاف با اشاره به اینکه طرح‌های خوبی در حوزه مؤسسات قرآنی برنامه‌ریزی شده، گفت: در همین راستا مذاکراتی با سازمان دارالقرآن، مرکز قرآنی سازمان اوقاف، اداره کل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش، شورای عالی قرآن، شبکه قرآن و معارف سیما، شورای توسعه فرهنگ قرآنی و ... داشته‌ایم تا برای نهضت احیا، بازسازی و نوسازی مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد در دوران بعد از کرونا، طراحی مفصلی داشته باشیم، لذا یک بسته مسنجم نرم‌افزاری و سخت‌افزاری با عنوان نهضت احیای مؤسسات قرآنی مردمی در دوران بعد از کرونا ارائه خواهد شد.

آسیب‌های کرونا به مؤسسات قرآنی 

وی با اشاره به آسیب‌های کرونا به مؤسسات قرآنی مردم نهاد، افزود: مؤسسات قرآنی از حیث مخاطب و از حیث مالی با ریزش بزرگی مواجه شده‌اند و به زیرساخت‌های آنها آسیب‌های جدی وارد شده است. البته در کنار این آسیب‌ها برخی ظرفیت‌ها نیز به وجود آمده که به می‌توان به برگزاری دوره‌های مجازی اشاره کرد.

معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد بیان کرد: اصلی‌ترین گفت‌وگویی که مدیران مؤسسات با من داشته‌اند آسیب‌های کرونایی است و شخص وزیر ارشاد هم در مورد این موضوع صحبت کردند. در همین راستا مسئله بیمه فعالان قرآنی و مؤسسات قرآنی به صورت جدی پیگیری شده و تحولات خوبی رخ داده و آمار خوبی هم تهیه شده است اما هنوز بسیاری از مؤسسات درگیر آفت‌های دوره کرونا هستند. برای کمتر کردن تبعات این آسیب‌ها باید فکر کرد، بخشی از کار از طریق بودجه درست می‌شود اما بودجه همه مسئله نیست و بخش بزرگی هم مربوط به مسائل فکرافزاری و عقل‌افزاری است.

تلاش برای جلسه مدیران مؤسسات با رئیس‌جمهور 

وی در ادامه با اشاره به اینکه دولت سیزدهم یک دولت از مردم و با مردم است، افزود: مفهوم مردمی و واژه مردمی یک کلمه کلیشه‌ای، شعاری و تبلیغاتی نیست این اعتقاد ماست. وقتی دولت می‌گوید من مردمی هستم پس باید با مجموعه‌های مردمی ارتباط تنگاتنگ و کاملی داشته باشد و این ارتباط باید در حالت تَرابُط باشد. من بسیار مایل به برگزاری دیدارهای حضوری هستم و امیدوارم بتوانیم برنامه‌ریزی داشته باشیم تا در یک جلسه بزرگ و ملی در خدمت رئیس‌جمهور و وزیر ارشاد و سایر وزرای فرهنگی دولت باشیم.

معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد بیان کرد: دو نوع نگاه به قرآن وجود دارد؛ یک نگاه، همان نگاه حداقلی، انتزاعی، تشریفاتی، دکوری و فانتزی است که به تعبیر یکی از بزرگان در این نگاه قرآن را از سر طاقچه به قبرستان برده و از قبرستان به سر طاقچه برمی‌گردانیم. یک نگاه دیگر نگاه حداکثری است. در این نگاه قرآن کاربردی و مسئله حل کن است که مسائل و مشکلات ما را حل می‌کند و به سؤالات پاسخ قرآنی می‌دهد؛ نگاهی که چهره‌های مطرحی همچون آیت‌الله مصباح و آیت‌الله جوادی آملی و در رأس آنها امامین انقلاب همیشه آن را گوشزد کرده و فرموده‌اند: «قرآن کتاب زندگی است». قرآن کتابی است که امر و نهی می‌کند، زنده و پویاست و در میدان است و لذا جبهه مقاومت، منطقه، اقتصاد و فرهنگ و سیاست خارجی را هم باید با قرآن به پیش ببریم.

معاف با تأکید بر اینکه این راهبرد را از فرمایشات حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب اخذ کرده‌ایم، اظهار کرد: ما با توجه به همین راهبرد توسعه فرهنگ قرآنی را برنامه‌ریزی می‌کنیم. در نگارش منشور توسعه فرهنگ قرآنی در اواخر دهه هشتاد هم همین نگاه را پیگیری کرده‌ایم و هنوز هم این نگاه بر دولت و در همه نهادهای فرهنگی و قرآنی حاکم است.

بی‌سابقه بودن روابط صمیمانه مجموعه‌های قرآنی 

وی در ادامه با اشاره به روابط دوستانه بین همه مجموعه‌های قرآنی،‌ گفت: امروز مجموعه‌های قرآنی روابط دوستانه، صمیمانه و حسنه‌ای با هم دارند و این رابطه گرم در سه دهه اخیر در حوزه قرآن سابقه نداشته است. دلیل این روابط صمیمانه هم فقط یک دلیل و آن هم این است که روی راهبرد و نظریه توافق کرده‌ایم. در چنین وضعیتی برای مؤسسات مردمی و دولت در مدیریت فرهنگ و امر قرآن نقش‌های جدید تعریف خواهد شد تا این مجموعه‌ها از حالت انزوا و از حاشیه بسیاری از مجموعه‌ها خارج شوند.

دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم بیان کرد: وقتی کار قرآنی در مقدمات متوقف شود، معلوم است مجموعه‌ها به حاشیه می‌روند. البته این مقدمات هم واجب است اما اینها هدف نبوده است. رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند: «قرآن را بخوانید و باز بخوانید و باز بخوانید تا آن را بفهمید و در آیات قرآن تدبر کنید و بعد از فهم در زندگی شخصی عمل کنید و در زندگی اجتماعی جاری کنید و بر آن مبنا حکومت کنید». اگر به این زنجیره نگاه کنید متوجه خواهید شد که همه اینها واجب است و هر کدام مقدمه مرحله بعد است.

آنچه مجموعه‌های قرآنی را به حاشیه می‌برد

معاف اظهار کرد: اگر کار قرآن را در امور مقدماتی مانند نغمات و دستگاه‌ها و جذاب‌خوانی محدود کنیم از اهداف انقلاب فاصله گرفته و مجموعه قرآنی را به حاشیه برده‌ایم. ما می‌گوییم قرآن فرانهاد است. هم در دولت نهم و هم در دولت سیزدهم آقایان صفار و اسماعیلی اعلام کرده‌اند شاخص موفقیت همه بخش‌های وزارت ارشاد قرآنی بودن و قرآنی عمل کردن آن بخش‌هاست، البته این سخت است و نیاز به طراحی دارد چرا که مقاومت‌های زیادی با آن می‌شود.

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه صحبت‌های خود تصریح کرد: باید با هم تدارک و تمهید کنیم تا کیفیت اداره قرآن را در کشور ارتقا دهیم. ما همه می‌دانیم جوشش‌هایی که این سال‌ها در حوزه قرآن بوده بیش از هزار برابر قبل از انقلاب است اما باز هم باید اداره امر قرآن در کشور ارتقا پیدا کند.

وی افزود: مجموعه‌های مردمی ما اکثراً علاقه و تخصص به برخی حوزه‌های آموزشی دارند، این یکی از موضوعاتی است که باید به صورت مفصل و حضوری در مورد آن حرف بزنیم، ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتظر مؤسسات تبلیغی و ترویجی قرآن هستیم که به صورت حرفه‌ای و تخصصی در امر رسانه، در امر گفتمان‌سازی و گفتمان‌پردازی به فعالیت بپردازند. در این حوزه خلأهای بسیاری در دو دهه اخیر وجود داشته است.

معاف افزود: از مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد درخواست دارم به مسئله نوجوانان و جوانان و به ویژه به مسئله راهبری نظری و عملی آنها توجه بیشتری داشته باشند. بخش قابل توجهی از مخاطبان مؤسسات کودکان و نوجوانان هستند و برای این موضوع هم باید طراحی‌های بیشتری داشته باشیم.

اهداف اغتشاشگران از وقایع اخیر 

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اغتشاشات اخیر اشاره و اظهار کرد: در این دو ماه اتفاقات تلخی رخ داده است، جریانات تجزیه‌طلب و کسانی که به دنبال ویرانی ایران هستند، بدون اینکه هیچ شعار و ایده و طرحی داشته باشند فقط به قصد خرابکاری و تبدیل کردن ایران به ایرانستان، به خیابان آمده‌اند. اینها تصویر بسیار زشتی از خود پیش روی ملت ایران به جا گذاشته‌اند.

وی افزود: این ماجرا به اهالی فرهنگ و هنر و قرآن و امر مدیریت قرآن در کشور نشان داد و ثابت کرد که باید بیش از گذشته با عبور از برخی بحث‌های خُرد و حاشیه‌ای به وظیفه‌ای که رهبر انقلاب بر دوش ما گذاشته است، عمل کنیم. این مسئله هم بحث جهاد تبیین و مسئله تبیین است. مقام معظم رهبری در یکی دو سال اخیر بیش از 50 بار به مسئله تبیین اشاره کرده‌اند. با هر سنجه‌ای به این موضوع نگاه کنید مشخص است این اولویت مد نظر ایشان است و این بار بیش از همه بر دوش اهالی فرهنگ و قرآن و صاحبان تریبون است.

معاف در پایان بخش اول صحبت‌های خود در این جلسه با اشاره به اینکه بسیاری مدیران مؤسسات در استان‌ها و شهرستان‌های خود مرجع فکری و فرهنگی هستند، گفت: بسیاری از این عزیزان از اساتید و رجال و بزرگان قرآنی شهرستان‌ها و استان‌های خود هستند و می‌توانند برای عزت ولی خدا و برای تبیین روایت صحیحی از موفقیت‌های انقلاب اسلامی وارد عمل شوند.

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این برنامه مدیران مؤسسات که به صورت آنلاین حضور یافته بودند به طرح سوالاتی در مورد فعالیت‌های قرآنی مؤسسات پرداختند.

میزان حمایت‌های ارشاد از مؤسسات قرآنی 

معاف در این بخش در پاسخ به سؤال در مورد حمایت‌های وزارت ارشاد از مؤسسات قرآنی برای سال جاری و سال آینده، گفت: حمایت‌هایی که خواهیم داشت برنامه‌مند و برنامه‌محور است. مدیران مؤسسات قرآنی مردم نهاد می‌دانند در سال‌های قبل به حمایت‌های برنامه‌مند و برنامه‌محور اشاره شده اما در عمل محقق نشده است. بر همین اساس ما ناظر به برنامه‌ها، از مجموعه‌های مردمی و مؤسسات مردمی قرآنی کشور حمایت خواهیم کرد. در آن بسته‌ای که تهیه شده است، مکانیسم‌های حمایتی را با هماهنگی مجموعه‌های مختلف تعریف کرده و تا دو هفته آینده ارائه خواهیم کرد تا همه مجموعه‌های قرآنی ببیند شاخص‌ها و سنجه‌ها و مدل‌های حمایت به چه نحو است.

وی در ادامه در پاسخ به سؤال دیگری در مورد تبعیض وزارت ارشاد بین مؤسسات قرآن و حضور نیافتن تمامی مؤسسات در این جلسه، بیان کرد: ما در حمایت از مؤسسات قرآنی هیچ محدودیتی از حیث مجوز نداریم. دوگانگی بین وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات وجود نداشته و ندارد. به عنوان مثال هر مؤسسه‌ای که در جهت حفظ قرآن برنامه خلأقانه داشته باشد در ستاد حفظ مورد حمایت جدی اوقاف و وزارت ارشاد قرار خواهد گرفت. ما در سال 1400 عدد چند میلیاردی را در ستاد طرح ملی حفظ قرآن مصوب کردیم و امسال هم در حال تصویب هستیم. حمایت‌های ما از مؤسسات براساس برنامه‌ای که ارائه می‌دهد است.

مردمی‌کردن فعالیت‌های ملی و بین‌المللی قرآن 

دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به سفر اخیر خود به مالزی بیان کرد: فضای مسابقات کاملاً مردمی بود، با اینکه حکومت خادم مسابقات بود اما فضا مردمی بود. در حال حاضر هم اوقاف در زمینه مسابقات خوب کار می‌کند اما باید آن را مردمی‌تر برگزار کند. ما در نمایشگاه بین‌المللی قرآن از حدود 43 بخش نمایشگاه، 23 بخش را به مؤسسات مردمی اختصاص داده بودیم لذا مؤسسات مردمی از هر بخشی که باشند برای ما محترم بوده و مجوز صرفاً یک برگه است ما خود را محدود به اینها نمی‌کنیم هر کسی ایده و طرح و برنامه‌ای دارد می‌تواند آن را ارائه دهد و براساس آن از حمایت‌ها بهره‌مند شود.

معاف در ادامه در پاسخ به سؤالی در مورد حمایت‌های مالی دولت از مؤسسات، گفت: نگاه ما به دولت نباید به مثابه نگاه به یک عابر بانک باشد؛ این نگاه را باید تغییر داد. دولت مجموعه‌ای از وظایف و راهبردها را دارد که بسیاری از آنها را در قالب برنامه‌های مشترک پیش می‌برد. یعنی حمایت صورت می‌گیرد اما در قالب برنامه‌های مشترک. نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد این است که برای مسئله قرآن هنوز باید کار فرهنگی کرد تا مردم بیشتر از گذشته هزینه کنند. باید در استان‌های دست به یک سری کارهای فرهنگی بزنیم تا مردم خودشان برای کار قرآن هزینه کنند.

وی افزود: مسئله خیرین قرآنی که سال‌ها بر روی آن بحث شده هنوز اجرا نشده است، باید تلاش کنیم در حوزه مؤسسات قرآنی خیرین قرآنی را وارد کار کنیم. دولت حمایت‌های خوبی کرده است، تمام بودجه‌ای که امسال در کمیسیون تبلیغ و ترویج داشته‌ایم را به مجموعه‌های مردمی خواهیم داد، در ستاد حفظ نیز وضعیت به همین ترتیب است.

تبیین نقش مؤسسات در وقایع اخیر 

دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم در بخش دیگری از این جلسه در پاسخ به سؤال در مورد نقش مؤسسات در وقایع اخیر کشور، گفت: نقش ما تبیین است. در این اتفاقات یک روایت از غرب و یک روایت از طرف انقلاب اسلامی وجود دارد. باید دید روایت درست چیست؟ روایت واقعی، حقیقی و منصفانه چیست؟ روایت واقع‌بینانه چیست؟

معاف با اشاره به اینکه رسانه‌های ما به لکنت زبان دچار شده‌اند، گفت: رسانه‌های ما نتوانسته‌اند موفقیت‌های انقلاب اسلامی را توضیح دهند و در ادامه دلایل برخی ناکامی‌ها را درست توضیح دهند. وقتی شما روایت صحیحی ارائه نمی‌کنید بالاخره ذهن مردم به هم می‌ریزد. شما اگر نگاه کنید می‌بینید آنجا که عدالت اجرا شده همه جا آرام است، جایی که بی‌عدالتی‌هایی هست به هم‌ریختگی‌هایی هست.

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: مقام معظم رهبری فتنه اخیر را نه به فتنه بنزینی سال 98 و نه به فتنه‌های 88 و 78 بلکه به فتنه‌های اوایل انقلاب شبیه دانسته‌اند. در آن سال‌ها وقتی ساختارهای نظام اسلامی شروع به استقرار کرد غرب دید انقلاب اسلامی تبدیل به یک الگو در دنیا می‌شود لذا شروع به مبارزه کرد؛ مبارزاتی که تبعات آن هنوز دامنگیر ماست.

وی افزود: تحلیل ما در وقایع اخیر همان تحلیل رهبر انقلاب است. اینها نگاه کردند دیدند دولت سیزدهم در شرایط کرونایی با 18 میلیون رأی مستقر شد،‌ بلافاصله شروع به تحول کرد. جراحی اقتصادی را بدون آسیب اجرایی کرد، سواحل شمال و جنوب را با آرامش آزاد کرد، کرونایی که روزانه صدها نفر از مردم را به کام مرگ می‌برد، مهار کرد و با یک عزم و اهتمام مسائل در حال برطرف شدن است، غرب از این موفقیت‌ها ترسید و لذا به فکر زمین‌گیر کردن افتاد.

معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد تصریح کرد: وظیفه ما در مقام ذهن روایت صحیح و در مقام عینی تبیین عدالت است. باید روایت منصفانه را در فضای مجازی و رسانه با مردم در میان بگذاریم. وظیفه ما همان است چیزی است که مقام معظم رهبری گفتند.

حضور مدیران مؤسسات در دیدارهای جامعه قرآنی با مقام معظم رهبری،‌ جذب مدیران مؤسسات در آموزش و پرورش و پیگیری این موضوع، برگزاری آزمون سراسری قرآن و عترت، ترویج قرآن در مناطق محروم، بیمه مؤسسات قرآنی، فراموشی مؤسسات قرآنی و ... از دیگر سؤالاتی بود که معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پاسخ‌های مفصلی به آنها داد.