کتمان حقیقت موجب سوءظن دیگران می‌شود

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محسن فقیهی، استاد درس خارج حوزه علمیه، امروز، 15 آبان ماه در جلسه تفسیر قرآن به تفسیر آیه 161 سوره مبارکه بقره «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ» پرداخت و گفت: یکی از مهمترین مسائلی که برای جامعه بشریت باعث بدبختی و ضلالت است مسئله کتمان حق است، این موضوع از صدر اسلام تاکنون آسیب‌های زیادی به جامعه مسلیمن زده است از این رو کتمان حقایق بزرگترین گناه است.

وی افزود: گاهی کتمان حقایق در اصول دین است و گاهی مربوط به فروع دین؛ علمای یهود و نصارا نشانه‌های پیامبر(ص) را می‌دانستند و اساسا به مدینه آمدند تا پیامبر آخرالزمان را که در تورات به آن بشارت داده شده بود ببینند ولی وقتی پیامبر(ص) مبعوث شدند و اینها احساس کردند اگر به او ایمان بیاورند مقامات دنیوی خود را از دست خواهند داد به دشمنان ایشان تبدیل شدند و از ابراز حقایق خودداری کردند. که آیه شریفه «إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ» ناظر به این موضوع است. 

فقیهی اضافه کرد: اگر کسی حقیقت را بداند و کتمان کند قطعا برای جامعه مشکل ایجاد خواهد کرد. کسانی که شفاف زندگی می‌کنند ظاهر و باطن آنها یکی است و حقایق را بیان می‌کنند ولی کسانی که کتمان می‌کنند باعث سوءظن دیگران به خودشان می‌شوند و برخی از اینها شاید یک موضوع ساده را هم کتمان کنند ولی همین سبب می‌شود تا عده‌ای همین موضوعات کوچک را بزرگنمایی کرده و از آن سوء استفاده کنند.

کتمان حقیقت در سقیفه

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه در سقیفه عده‌ای حقیقت را کتمان کردند و بشریت از امامت ائمه(ع) محروم شدند، تصریح کرد: کتمان حقایق گناه بزرگی است و جزای آن هم این است که خداوند آنها را لعنت می‌کند و لاعنون هم آنها را لعنت می‌کنند مگر اینکه توبه کرده و رفتار خودشان را اصلاح کنند از این رو کتمان حقیقت، نادیده گرفتن حق‌الله است و در صورت توبه فرد، خدا توبه را خواهد پذیرفت و خداوند هم تواب و رحیم است. 

وی با بیان اینکه تقیه در برخی موارد جایز است ولی در کل مسائل نباید حقایق کتمان شود، البته تقیه در جزئیات است و نه عقاید، اظهار کرد: انسان‌ها گاهی موفق به توبه هستند ولی ممکن است همیشه این فرصت برای آنها فراهم نشود و وای به حال کسانی که کافر شدند و در حال کفر مردند و حق را کتمان کردند و موفق به توبه هم نشدند زیرا لعنت خداوند و ملائکه و لعنت همه مردم نثار آنها خواهد شد. 

آیت‌الله فقیهی تصریح کرد: در قرآن کریم تشویق و تهدید در قالب دو واژه بشارت و انذار وجود دارد؛ از جمله برای مؤمنان و متقین فرموده است که برای آنها جنات و باغ‌هایی است که از زیر آن انهار و رودها جاری است و برای کفار و مشرکین و ظالمین هم لعنت و عده عذاب جهنم را داده است؛ لعنت خداوند هم خودش جهنم است.

وی افزود: لعنت خداوند، لعنت با زبان نیست که مثلا ما بیان می‌کنیم بلکه لعن خدا همان آتش جهنم است که وقود آن مردم و سنگ‌های آتشین هستند. از این آیات قرآن این نکته هم به دست می‌آید که ما باید در سیستم تربیتی و آموزشی خودمان تشویق و تنبیه را با هم داشته باشیم. باید فرزندانمان را برای آموختن قرآن، تشویق کنیم و به آنها متناسب با شرایط و حالشان، جایزه بدهیم و جای تعجب وجود دارد که فرهنگ کنونی ما از این روش کم‌بهره است و فرزندان ما در کتاب‌هایشان داستان‌هایی می‌خوانند که ربطی به اعتقادات و اصول دین آنها ندارد. 

کم‌کاری در آموزش دین به نسل جدید

آیت‌الله فقیهی تصریح کرد: این مسئله سبب شده تا فرزندان ما به سن تکلیف برسند ولی هنوز احکام شرعی و آداب تکلیف را نمی‌دانند و با نماز و روزه و وضو و انجام آن مانوس نیستند؛ احکام شرعی باید در مدارس متناسب با سن دانش‌آموزان به آنها آموزش داده شود که البته تا حدودی وجود دارد و باید تقویت شود. 

استاد درس خارج حوزه علمیه بیان کرد: چرا عده‌ای با تبلیغات سوء و رفتارهای نادرست باعث تغییر ذائقه و روحیه و اخلاق و رفتار بخشی از دهه هشتادی‌ها و نودی‌ها شده‌اند. چرا امروز برخی از دختران ما از حجاب فراری هستند زیرا خانواده‌ها و فرهنگ عمومی جامعه نتوانسته این ارزش‌ها را به درستی به آنان منتقل کند وگرنه اگر کسی بچه را از اول ابتدایی با خدا، پیامبر و احکام شرعی آشنا کنند در بزرگسالی هم این طور بار خواهند آمد و متاسفانه فرهنگ جامعه ما کارآمدی لازم را در این زمینه ندارد. باید با استفاده از قالب‌های هنر احکام شرعی برای نسل جدید آموزش داده شود و افراد را با فرهنگ دینی تربیت کنیم.

وی با بیان اینکه در آموزش مسائل دینی باید بیشتر از تشویق استفاده کنیم، اضافه کرد: وقتی یک مسئله‌ای مکتوم شود و بیان نشود و به وضوح در جامعه، تبیین نشود دائما ممکن است برای مردم شبهه ایجاد کند؛ در ماجرای هواپیمای اوکراینی یکی از مشکلاتی که رخ داد اطلاع‌رسانی دیرهنگام بود و شایعه‌سازان از آن سوء استفاده کردند. وقتی واقعیت با صراحت برای مردم بیان نشود چنین زمینه‌های منفی در جامعه منتشر می‌شود.

آیت‌الله فقیهی بیان کرد: در همین قضایای اخیر باید فیلم دختری را که در گشت ارشاد بود فورا پخش می‌کردند تا مردم بدانند که چه اتفاقی رخ داده است و  اگر کسی خطایی کرده برای مردم بیان شود آن هم قبل از اینکه دشمنان از آن سوء استفاده کنند و به نظر بنده اگر اینطور باشد مشکلات جامعه کمتر خواهد شد. قرآن کریم دستور فرموده که کتمان نکنید زیرا کتمان حقایق سبب ایجاد اختلاف و تشتت و تفرقه بین مردم خواهد شد و سوء ظن هم ایجاد می‌کند و مردم نسبت به مسئولان بدبین می‌شوند و یک موضوع جزئی اجتماعی و کوچک به یک مسئله ملی تبدیل می‌شود. 

دشمنان از کتمان حقایق سوء استفاده می‌کنند

وی تصریح کرد: فضای مجازی ثانیه به ثانیه در حال انتشار مطالب بر ضد نظام است و اگر کسی یک اشتباه کوچکی بکند در همان لحظه دشمنان موضعگیری می‌کنند و جو شدیدی علیه کشور ایجاد می‌کنند لذا اطلاع‌رسانی و بیان حقایق باید با سرعت و دقیق انجام شود تا سوء استفاده دشمن کمتر شود. لذا خیلی از مشکلات ناشی از کتمان برخی حقایق برای مردم است و تاخیر یک ساعته سبب ایجاد تبلیغات شدید علیه کشور می‌شود و بعدا هر قدر حقیقت بیان هم شود در پذیرش آن تردید خواهد بود و می‌گویند مخفی‌کاری شده است. 

وی افزود: اگر قرآن تاکید زیادی بر این مسئله دارد ناشی از همین مسئله است تا بافت اجتماعی جامعه دچار خدشه نشود لذا آن را جزء بالاترین گناه برشمرده است، چون لعنت خدا، ملائکه و لعنت مردم شامل کسانی می‌شود که حقایق را کتمان کرده‌اند. 

وی تاکید کرد: باید از حوادث گذشته درس بگیریم و در اطلاع‌رسانی در مورد برخی مسائل سرعت و دقت لازم را به خرج دهیم و اگر در موضوعاتی نیازمند اثبات است و طبیعتا به زمان احتیاج است باید در همان حدی که موضوع روشن شده حقیقت را کتمان نکنیم. لذا قرآن و روایات روی موضوع کتمان بحث زیادی کرده‌اند و روحانیون و فضلا و شخصیت‌های والا وظیفه سنگینی در تبیین حقایق دارند و هنوز مردم به روحانیت اعتماد و اعتقاد دارند و آنها باید حقایق را برای مردم بیان کنند آن را کتمان نکنند و به گرداب این گناه بزرگ نیفتند.

وی تاکید کرد: کتمان فقط این نیست که شما یکسری مطالب را بیان نکنید و کتمان دو نوع است یعنی یک وقت حقیقت را می‌بینید و نمی‌گویید و یک وقت حقایق را وارونه جلوه می‌دهید و حق و باطل را به صورت در آمیخته به مردم می‌گویند. 

آیت‌الله فقیهی تصریح کرد: چیزی که ممکن است که باعث سلب امید و اعتماد مردم به روحانیت شود یا سکوت بی‌موقع و کتمان حقیقت در وقتی است که باید بیان شود و نباید آنقدر کوتاهی بشود که مقام معظم رهبری ناچارا وارد مسائل شوند و موضع‌گیری بکنند، ما نباید از رهبری عزیز برای مسائل جزئی جامعه مایه بگذاریم و باید خودمان آگاه شویم و مسائل را حل کنیم.