امروز در دوران طلایی حکومت اسلامی قرار داریم/ لزوم تغییر در آرایش فرهنگی و رسانه‌ای

به گزارش خبرنگار ایکنا، همایش بین‌المللی «انقلاب اسلامی و جامعه معاصر؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» امروز دوشنبه 8 خردادماه در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار شد.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی در این همایش گفت: پروژه اصلی بنده در دانشگاه تهران که افتخار عضویت در هیئت علمی آن را دارم همین بحث مطالعات انقلاب اسلامی بوده و الان که در جایگاه وزیر هستم طبیعتاً نگاهم نسبت به مسائل عمیق‌تر شده و می‌توانم تحلیلی دقیق‌تر از اقتضائات امروزین حکمرانی جمهوری اسلامی ایران داشته باشم. جریان انقلاب اسلامی، جریانی مهم است چون نهضت امام خمینی(ره) نهضتی عمیقا دینی است. معتقدم حوزه نواندیشی دینی تنها در دویست سال اخیر در برابر تجدد شکل نگرفته بلکه قبل‌تر هم میان جریان اصولی و اخباری مباحثاتی وجود داشته و جریان عقلانیت غلبه پیدا کرده است لذا جریان نواندیشی، یک جریان قوی و بومی برای تعریف عام از حوزه مدیریت دینی در راستای سعادت دنیا و آخرت است.

مواجهه انقلاب اسلامی با مسائل جدید

وی ادامه داد: شهید مطهری می‌گوید اگر اخباری‌گری غلبه پیدا می‌کرد چراغ عقل و عقلانیت برای همیشه در جهان اسلام خاموش می‌شد. این یک جایگاه روشن است و امام و نهضت انقلاب هم در این نحله دیده می‌شوند یعنی یک نهضت نواندیش دینی است که ریشه آن به قبل از تجدد برمی‌گردد و خود را به عنوان یک جریان فکری قوی در ایران و اسلام نشان داده است. آیت الله بروجردی شبکه گسترده روحانیت را در کشور ایجاد کردند و وقتی امام خمینی(ره) نهضت را آغاز کرد در این شبکه، پیام به خوبی منتقل می‌شد لذا انقلاب اسلامی چنین عقبه‌ای دارد. انقلاب اسلامی به عنوان پدیده‌ای مهم با دوگانه‌هایی مواجه بوده است که از جمله مواجهه با نظام مسائل جدید بوده و متناسب با آن نظریه‌پردازی شده است. 

اسماعیلی یادآور شد: ‌مسائلی همانند زن، آزادی‌های اجتماعی و .. وجود داشته که باید پاسخ انضمامی به آنها بدهیم و نمی‌شود پاسخ ذهنی دهیم چراکه باید صورت مسائل را حل کنیم. نکته دیگر اینکه بنده به حکمرانی فرهنگی توجه جدی دارم چون مهمترین بخش درگیری ما با تجدد در همین حوزه فرهنگی است. امروزه با سبک زندگی تجددمأبانه مواجه هستیم که خود را در همه ساحات نشان می‌دهد و هنوز تکلیف ما با این موضوع روشن نیست. ما در وزات ارشاد، ذیل بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، شعار محوری خودمان را تثبیت انقلاب اسلامی در آن مراحل پنجگانه‌ای قرار داده‌ایم که رهبر معظم انقلاب به آن اشاره کرده‌اند.

وضعیت مصارف فرهنگی در کشور

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: معتقدیم اگر دولتی مردمی با مسئولیت تمدنی عهده‌دار امور کشور شده باید برای این سوالات پاسخ‌های لازم را پیدا کند تا جامعه اسلامی محقق شود و تحقق جامعه اسلامی نیز امکان شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی را فراهم می‌کند. ما امروزه مشاهده می‌کنیم که عمدتاً مصرف فرهنگی در جایی اتفاق می‌افتد که مرتبا برای ما چالش ایجاد می‌کند. یکی از مهمترین این مصارف در حوزه موسیقی است که بر اساس پایش‌های ما اولین میزان مصرف فرهنگی در کشور در زمینه موسیقی و دوم بازی‌های رایانه‌ای است؛ در حالی که  سرانه مطالعه کتاب در کشور ۳۳ دقیقه است. اینها شبکه گسترده‌ای از نظام مسائل را پیش روی ما قرار داده است.

اسماعیلی تأکید کرد:‌ در اتفاقاتی که در سال ۱۴۰۱ رخ داد برای اولین بار جنس رهبران اپوزیسیون نظام جمهوری اسلامی ایران تغییر پیدا کرد و افرادی از چهره‌های هنری در نقش رهبری اپوزیسیون قرار گرفتند و این نشانه تغییر در رویکرد‌هاست. یک نفر، چهارده میلیون دنبال کننده دارد اما ما در رسانه‌ها ریزش مخاطب داریم و بر اساس آمارها میزان مطالعه روزنامه کمتر از یک درصد است. لذا مقام معظم رهبری در تحلیل اتفاقات سال گذشته فرمودند ما در حوزه رسانه دچار مشکل شده‌ایم.

وی  افزود: حال سؤال این است که آیا راه خروجی از این وضعیت وجود دارد؟ به عنوان مسئول فرهنگی دولت می‌گویم که حتما راهی وجود دارد همانگونه که کسی پیروزی و‌ تداوم انقلاب اسلامی را پیش‌بینی نمی‌کرد و ما زمینه پاسخگوی به این تحولات را داریم اما باید تغییراتی در آرایش فرهنگی و رسانه‌ای ایجاد کنیم. ما تمدن جدید را انکار نمی‌کنیم اما معتقدیم باید قدرت هاضمه خود را قوی‌تر کنیم و فرآوری‌های خوبی در مقابل این تمدن جدید ارائه دهیم. امروز در دوران طلایی حکومت اسلامی قرار گرفته‌ایم و بخش‌های مختلف به لحاظ فکری و گفتمانی به هم نزدیک شده‌اند و این بهترین فرصت برای حکمرانی فرهنگی است و در پایان همین دولت بتوانیم بخشی از آمال‌ها و آرزوها در پیشرفت برنامه‌های فرهنگی را محقق کنیم. 

دغدغه‌های مرکز مطالعات انقلاب اسلامی

اسماعیل نباتیان، دبیر علمی همایش نیز در این مراسم به سخنرانی پرداخت و گفت: مرکز مطالعات انقلاب اسلامی دانشگاه تهران بر اساس دغدغه‌ای که در زمینه تبیین انقلاب اسلامی و بهره‌مندی از ظرفیت آرا و اندیشه‌های امام و رهبری در سطح ملی و بین المللی وجود دارد در سال ۱۳۸۶ در دوره ریاست مرحوم عمید زنجانی تاسیس شد. اهدافی که برای این مرکز بر اساس اساسنامه تعریف شده بود حوزه‌های مختلف دانشی و پژوهشی و تبیین اهداف و دستاوردها و مبانی فکری انقلاب اسلامی را شامل می‌شود. مرکز مطالعات انقلاب اسلامی در طی این پانزده سال فعالیت خود در حوزه‌های مختلفی ورود کرده است. با وجود اینکه این مرکز، زیرمجموعه دانشکده معارف است اما با شش دانشکده دیگر از جمله ادبیات، الهیات و علوم اجتماعی همکاری نظام‌مند دارد تا از ظرفیت آنها در تبیین برنامه‌های خود بهره ببرد.

وی ادامه داد: یکی از برنامه‌هایی‌که در راستای رسالت مرکز در پیش گرفته شد برگزاری همایش‌ها بود، چون هم جنبه ترویجی هم تولید محتوا دارند. قبل از بنده هم اساتیدی که مسئولیت مرکز را بر عهده داشتند اقدامات ارزنده‌ای انجام داده بودند. سال گذشته همایش نقش اندیشه و شخصیت امام خمینی(ره) در پیوند بین جوامع مسلمان در ۲۵ خرداد برگزار شد و این زمینه‌ای شد که این همایش را در سطح گسترده‌تری برگزار کنیم.

برگزاری سالانه همایش

نباتیان بیان کرد: یکی از دلایل انتخاب موضوع «انقلاب اسلامی و جامعه معاصر؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» این است که اساسا انقلاب در بستر جامعه رخ می‌دهد و در نتیجه با توجه به اهمیت تحولات در جامعه، بنا شد موضع همایش ناظر بر جامعه معاصر و فرصت‌ها و چالش‌های آن باشد. بعد از مراحل کسب مجوز که زمان زیادی برد در مهرماه برنامه‌های همایش را کلید زدیم. بخش اول، فراخوان مقاله بود که استقبال خیلی خوبی از آن شد و حدود دویست مقاله از شهرها و دانشگاه‌ها و مراکز مختلف به دبیرخانه همایش ارسال شد که بعد از داوری ۷۲ مقاله استانداردهای لازم را داشتند که آنها هم بعد از بازبینی در قالب یک مجموعه پنج جلدی چاپ شدند که امروز رونمایی می‌شود.

دبیر علمی همایش گفت:‌ برنامه دیگر ما این بود که بنا شد اگر کاستی‌هایی در زمینه فراخوان مقاله وجود دارد آن را در قالب پیش نشست‌ها جبران کنیم که در این راستا تا نیمه اردیبهشت هر هفته پیش نشست‌هایی را برگزار کردیم. برنامه سوم ما انجام مصاحبه در راستای رفع خلأهای دو بخش دیگر بود بنابراین با ده نفر از اساتید و پیشکسوتانی که در زمینه انقلاب اسلامی تحقیق و تتبع داشتند مصاحبه کردیم و آن را هم منتشر کردیم. یکی از نکات اصلی که در برگزاری همایش وجود دارد این است که دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالی و‌ معتبرترین دانشگاه کشور پرچمی را در حوزه مطالعات انقلاب اسلامی برداشته است و قاعدتاً می‌تواند زمینه‌ساز همایش‌های دیگر باشد و بستری برای ورود دانشگاه‌های دیگر فراهم کند.

وی یادآور شد: بنا داریم این همایش‌ها را به صورت سالانه برگزار کنیم. از همه مراکز از جمله مجمع جهانی اهل بیت(ع)، وزارت ارشاد، ریاست دانشگاه و معاونت فرهنگی و پژوهشی و سایر اشخاص و نهادها که با ما همکاری کردند تشکر می‌کنم و ان‌شاءلله ادای دینی برای شهدایی باشد که در راه حفظ ارزش‌های انقلاب از جان خود گذشتند. 

.