تأثیر تربیتی نماز بر روح و روان انسان + فیلم

بندگی برای باریتعالی جز در مسیر صراط مستقیم محقق نمی‌شود؛ اما چه بسیار بیراهه‌ها که انسان را از مسیر اصلی منحرف می‌کند. ماه مبارک رمضان فرصت ارزشمندی است تا انسان روح را به سمت عروج و اعتلا سوق دهد و به خداوند تقرب جوید اما قرار گرفتن در مسیر سعادت نیاز به دانش و آگاهی دارد؛ همان گوهرهای نابی که در قرآن کریم و سیره ائمه معصومین بیان شده و چراغ راه برای رسیدن به سرمنزل مقصود است.

در این راستا خبرگزاری ایکنا طی ماه مبارک رمضان بنابر رسالت رسانه‌ای خود، مجموعه درس‌گفتارهای «به سوی نور» را با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمد شریفانی، پژوهشگر قرآن کریم گردآوری کرده است و به صورت روزانه در ماه رمضان منتشر می‌کند. در بیست‌وهشتمین قسمت از این مجموعه آموزشی به موضوع «نماز» پرداخته شده است که در ادامه می‌بینیم و می‌خوانیم.

در این گفتارهای پایانی بحث ما درباره نظام‌نامه تربیتی در مسیر صراط مستقیم بود که با الهام از جناب لقمان، عبادالرحمن و حکمت‌های قرآنی که خداوند به پیغمبر(ص) در سوره‌ اسرا بیان می‌کند همراه بود. این نظام‌نامه را در سه بخش تقسیم کردیم؛ بخش بینش‌ها، گرایش‌ها و رفتارها که اساسی‌ترین آن گرایش توحیدی بود. رفتارهای ما برگرفته از قرآن کریم است که شاید بیش‌از صد رفتار باشد و در قرآن به‌صورت فراوان به این رفتارها پرداخته شده است؛ در گفتار پیش‌رو درباره بحث نماز صحبت خواهیم کرد.

هیچ عملی در درگاه الهی و تأثیر تربیتی هیچ عملی بر روح و روان انسان از نماز مهم‌تر نیست؛ دلیل اهمیت این سخن را در این چند گفتار اشاره خواهیم کرد. در آغاز سوره‌های بقره، انفال، نمل و لقمان، کلید تقوا، سعادت، فلاح و ایمان چند عمل شمرده شده است؛ یکی ایمان به کتاب و دیگری «الذین یقیمون الصلاة» است.

در حقیقت نماز دست ما را در دست خدا و انفاق، دست ما را در دست بندگان خدا می‌گذارد می‌گذارد. وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ» دو ابزاری که همیشه در کنار یکدیگر هستند و نباید از این دو غافل شویم. در اهمیت نماز همین بس که تعبیر دو آیه از آیاتی که اشاره شد این است که «وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ» گویا به این معناست که هرگاه در زندگی کم آوردید، به بی‌پشتوانگی رسیدید و احساس بی‌کسی می‌کنید باید دست به دامان نماز شوید.

در قرآن چهره‌هایی حضور دارند که مورد تعریف و عنایت خداوند متعال هستند، صالحان یکی از این چهره‌ها هستند؛ این افراد بناست که روزی وارث زمین شوند و دنیا را متحول کنند. قرآن می‌فرماید «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ» این حکم حتمی خداست که صالحان وارث زمین خواهند شد.

«وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ» قرار است که روزی امامان زمین انسان‌هایی صالح و برجسته شوند که در آیه ۶۳ سوره نساء هم به عنوان الگوهای خوشبختی معرفی شده بودند؛ «مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ» این صالحان وقتی آمدند و بر زمین سوار شدند و مکنت و قدرت پیدا کردند؛ اولین کارشان این است که «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ» نماز را احیا خواهند کرد.

در سوره شورا به سلسله ارزش‌های ماندگار و ناپایدار اشاره می‌کند، درباره ارزش‌های ناپایدار اشاره می‌کند که «ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا» این‌ها ارزش‌های دنیاست و آنچه به این دنیا مربوط است از دست می‌رود و فانی است. در آیات ۵۰ به بعد سوره شورا درباره سلسله ارزش‌های ماندگار و جاودانه اشاره می‌شود که یکی از آن‌ها «یقیمون الصلاة» است که به آن اشاره می‌کند؛ این نمونه‌ای از اهمیت نماز بود.