مهم‌ترین سند قضایی بین‌المللی درباره مالکیت مسلمانان بر مسجدالاقصی

به گزارش ایکنا به نقل از اخبار الیوم، محمد خفاجي، قاضی و مورخ امور قضایی مصر با انتشار مطلبی رأی کمیته داوری دیوان دائمی دادگستری بین‌المللی در سال 1931 را مهم‌ترین سند قضایی بین‌المللی درباره تعلق مالکیت مسجدالاقصی به مسلمانان توصیف کرد.

 این حکم از سوی کمیته داوری دیوان دائمی دادگستری بین‌المللی بر سر دادخواستی صادر شد که در سال 1930 به این دیوان ارائه شد. در دوران قیومیت انگلستان بر فلسطین پس از سال‌های جنگ جهانی اول و شدت گرفتن مهاجرات یهودیان به فلسطین صادر شده است.

در این ایام مردم مسلمان فلسطین در اعتراض به مهاجرات یهودیان با حمایت انگلیسی‌ها قیام کردند. این قیام که به «قیام براق» شهرت دارد، به شدت از سوی انگلیسی‌ها سرکوب شد.

این قیام نتیجه مستقیم تلاش یهودیان برای تغییر وضعیت موجود در دیوار براق بود که معمولاً در نوشته‌های غربی از آن به عنوان دیوار غربی یا دیوار ندبه یاد می‌شود.

محمد خفاجی اشاره می‌کند که پس از انقلاب براق در سال 1929 علیه استعمارگران انگلیسی، به دلیل تسهیلاتی که برای حضور یهودیان در دیوار غربی مسجدالاقصی قائل شده بودند، اختلاف بین مسلمانان و یهودیان به دیوان دائمی دادگستری بین‌المللی به عنوان یکی از ارکان مهم جامعه ملل ارجاع شد. این نهاد تازه تأسیس با هدف حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات ایجاد شده بود.

خفاجی افزود: در نتیجه قیام براق در سال 1929، به درخواست انگلستان و با تصویب شورای جامعه ملل در سال 1930 کمیته ویژه‌ای را برای بررسی ادعاهای مسلمانان و یهودیان نسبت به دیوار تشکیل داد. این کمیته بین‌المللی متشکل از سه قاضی ارشد بین‌المللی شکل گرفت.

به گفته او اعضای کمیته برای اولین بار در 12 ژوئن 1930 در جنوا ملاقات کردند و روز بعد با کشتی به فلسطین رفتند. در 19 ژوئن 1930 آنها به فلسطین رسیدند و پس از یک ماه تحقیق در آنجا در طی 23 جلسه با 52 شاهد از مسلمانان، خاخام‌های یهودی و یک فرد انگلیسی گفت‌وگو و 61 سند را بررسی کردند.

در نهایت کمیته رأی خود را این‌گونه صادر کرد: «دیوار براق که از سوی یهودیان، دیوار ندبه نامیده می‌شود متعلق به مسلمانان است و اجازه حضور یهودیان در پای این دیوار از سوی امپراطوری عثمانی و به شکل موقت صادر شده است.» هیئت داوری این حکم را در جلسه نهایی خود در سال 1931 و در پاریس صادر کرد.

در این رأی تصریح شده است که دیوار براق بخشی جدایی‌ناپذیر از حرم شریف و در نتیجه بخشی از موقوفات حرم است و مالکیت آن متعلق به مسلمانان است همچنین مالکیت پیاده‌رو موجود در برابر این دیوار و در برابر محله مشهور به محل مغربی‌ها نیز بنا به قوانین وقف، بخشی از موقوفه بوده که برای امور خیریه اختصاص داده‌ شده است.

 در این رأی تصریح شده بود که دادگاه همچنین حکم خود را مبنی بر اینکه ابزار عبادت و سایر ابزارهایی که یهودیان با خود آورده و در نزدیکی دیوار قرار می‌دهند، تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند ترتیبی برای ایجاد حق واقعی یهودیان نسبت به دیوار ایجاد کنند. یهودیان همچنین از آوردن صندلی، نماد، حصیر، کرسی، پرده، حصار و چادر منع شده و اجازه ندارند در شیپور نزدیک دیوار بنوازند.

بر اساس مطالب فوق، جورج پنجم، پادشاه بریتانیا و ایرلند فرمان سلطنتی به نام فرمان دیوار غربی 1931 را صادر کرد که در روزنامه رسمی دولت فلسطین در روزنامه فوق‌العاده اورشلیم، 8 ژوئن 1931 منتشر شده است.