رویداد مباهله؛ تأکیدی بر ولایت و حقانیت حضرت امیر(ع)

امروز، بیست و چهارم ذی‌الحجه مصادف با روز مباهله است. مباهله به این معناست که دو یا چند نفر که در مسئله مهم دینی با یکدیگر اختلاف دارند، در یک جا جمع شوند و با اصرار و تضرع به درگاه خداوند از او بخواهند آن را که بر باطل است، رسوا و مجازات کند. در روز مباهله بنا بود مسلمانان و مسیحیان نجران یکدیگر را نفرین کنند تا خدا دروغگو را عذاب دهد، اما بزرگان مسیحی چون عزیزترین اشخاص پیامبر(ص) را همراه او دیدند، از مباهله منصرف شدند و موافقت کردند که با رسول خدا صلح کنند و جزیه بپردازند.

مباهله معجزه جاودان پیامبر اعظم(ص) است و به مسیحیان نجران اختصاص ندارد؛ چنانکه مباهله منحصر به جریان مسیح(ع) نیست، بلکه هر شأنی از شئون دین که حق محض است، اگر انکار شود، راه مباهله برای آن باز است و در برخی روایات آداب آن ذکر شده است.

حجت‌الاسلام محمدجواد مقدسی، کارشناس دینی و مشاور فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در گفت‌و‌گو با ایکنا، به تشریح اهمیت رخداد مباهله پرداخت و اظهار کرد: طبق آیات قرآن کریم و اتفاقاتی که بین رسول‌لله(ص) و مسیحیان رخ داد، مقرر شد برای اثبات حقانیت دو طرف، پیامبر(ص) و مسیحیان طرف مقابل را نفرین کنند تا چنانچه یکی از دو طرف به عذاب الهی دچار شد، مشخص شود که حقانیت نداشته و بر دور باطل قرار دارد. مُباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران از رویدادهای صدر اسلام است که نشانه حقانیت دعوت پیامبر(ص) دانسته می‌شود. همچنین، این واقعه بر فضیلت پیامبر(ص) و همراهان او در مباهله، یعنی امام علی(ع)، فاطمه(س) و حسنین(ع) دلالت دارد.  

وی افزود: در این واقعه مقرر شد پیامبر(ص) و مسیحیان به همراه نزدیکان و مقربین خود حاضر شوند و طرف دیگر را نفرین کنند. رسول خدا(ص) خطاب به مسیحیان نجران فرمودند که من جان خود را به همراه خواهم آورد و در روز مباهله امیرالمؤمنین(ع)، حضرت زهرا(س) و حسنین(ع) را همراه با خود به میدان مباهله آوردند. 

تأکید بر ولایت و حقانیت حضرت امیر(ع)

مقدسی ادامه داد: زمانی که پیامبر(ص)‌ خاندان و عترت خود را همراه با خود برای مباهله بردند، مسیر حق و حقانیت را در خاندان خود قرار دادند تا طرف مقابل متوجه این حقانیت شود. در ولایتمداری نیز چند روز پیش از رویداد مباهله با واقعه غدیر مواجه بودیم که نشان‌دهنده آن است که مباهله مکمل غدیر و تبلیغ غدیر و ولایت است. امیرالمؤمنین(ع) جان رسول خدا(ص) است و پیامبر(ص) در روز مباهله تأکید دیگری بر ولایت و حقانیت حضرت امیر(ع) داشتند.

این کارشناس دینی با بیان اینکه رویداد مباهله یکی از شعائر مهم اسلام و شیعیان در حوزه ولایتمداری است، گفت: اگر بخواهیم به تبلیغ مؤثر مباهله در جامعه و در میان دیگر مذاهب و ادیان الهی بپردازیم، باید بدانیم که این واقعه گواهی بر حقانیت پیامبر(ص) و دین اسلام است و بزرگان دین مسیحیت در آن زمان به این حقانیت اذعان کردند. اگر بتوانیم جزئیات رویداد مباهله را به درستی و با روش‌های تأثیرگذار به جهانیان و مذاهب مختلف عرضه کنیم، موجب تبلیغ مؤثر دین اسلام خواهد بود. باید به جهانیان تأکید کنیم که بزرگان آئین مسیحیت در زمان پیامبر(ص) حق را پذیرفتند و در روز مباهله بر حقانیت رسول خدا(ص) و دین اسلام صحه گذاشتند.  

مقدسی تصریح کرد: چنانچه قصد داشته باشیم مباهله را در میان مسلمانان و جهان اسلام نیز تبلیغ کرده و حقانیت امیرالمؤمنین(ع) و اهل بیت(ع) را اثبات کنیم، در رویداد مباهله پیامبر(ص) به مسیحیان اشاره کردند که جان خود را همراه با خود خواهم آورد و در آن روز همراه با امیرالمؤمنین(ع) و اهل بیت خود برای مباهله حاضر شدند. در آن زمان اصحاب زیادی در خدمت پیامبر(ص) بودند و ایشان از میان تمامی مسلمانان، که حتی عموهای بزرگوارشان جزء آنان بودند، همراه با خاندان خود در میدان مباهله حاضر شدند که جایگاه والای حضرت امیر(ع) و خاندان ایشان را نشان می‌دهد.

این کارشناس دینی تصریح کرد: پیامبر(ص) می‌توانستند در روز مباهله همراه با جمع کثیری از مسلمانان وارد میدان شوند، اما فقط همراه با خاندان خود حاضر شدند. پس حضرت امیر(ع) و خاندان مطهر ایشان در مسیر هدایت امت شاخص هستند و اگر کسی می‌خواهد در مسیر هدایت و اسلام ناب قرار گیرد، باید به این شاخص نورانی تعیین‌شده از سوی پیامبر(ص) تکیه کند. همچنین، در واقعه مباهله پیامبر(ص) مسیر اسلام ناب را به مسلمین نشان دادند و اگر مسلمانان با شبهات و مشکلات و فتنه‌ها مواجه شوند، امیرالمؤمنین(ع) و اهل بیت(ع) و حسنین(ع) مسیر صحیح و کشتی نجات هستند. 

جامعه غفلت‌زده پس از پیامبر(ص)

مقدسی اظهار کرد: متأسفانه تمامی این مسائل از غدیر گرفته تا مباهله و ... عبرت مسلمانان نشد و آن‌ها پس از رحلت پیامبر(ص) راه دیگری در پیش گرفتند. پیامبر(ص) در زمان حیات خود از هر فرصتی برای تبلیغ امیرالمؤنین(ع) واهل بیت(ع) استفاده کردند اما متأسفانه جامعه اسلامی پس از ایشان دچار غفلت شد.   

این کارشناس دینی با اشاره به درس‌های مباهله برای امروز جامعه ادامه داد: اگر به تاریخ انقلاب اسلامی بنگریم، متوجه خواهیم شد که امام خمینی(ره) با تأسی به پیامبر(ص) در زمان حیات خود نشانه‌هایی را برای هدایت جامعه ارائه و مقام معظم رهبری را برای هدایت جامعه پس از خود معرفی کردند. امیرالمؤمنین(ع) فرمودند که امت اسلامی در هر زمانی نیازمند به رهبری است. مقام معظم رهبری نیز شاخص‌هایی را در حوزه‌های مختلف به جامعه ارائه می‌کند که یکی از آنها انتخابات است. ایشان شاخصه‌های افراد اصلح را برای مردم مشخص کرده‌اند و مردم باید با توجه به آنها افراد اصلح را انتخاب کنند. 

وی در پایان بیان کرد: پیامبر(ص) در زمان خود نکاتی را برای مردم به عنوان نشانه و چراغ راه بیان می‌کردند. امروز نیز این سلسله به ولایت فقیه در جامعه اسلامی رسیده است و جامعه باید به ولایت چشم داشته باشد. این روزها ولی فقیه بر انتخابات و مشارکت حداکثری تأکید می‌کند تا جامعه اسلام با اقتدار و استحکام به راهش ادامه دهد.                      

گفت‌وگو از مجتبی افشار