مهارت‌محور کردن آموزش مسیر علم و دانش در کشور را تغییر می‌دهد

به گزارش خبرنگار ایکنا، آئین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران، امروز سه شنبه 12 تیرماه در دانشگاه تهران برگزار شد.

محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در این مراسم گفت: از همه دست‌اندرکاران برگزاری این مراسم و مسئولان کشوری و رؤسای پارک‌های علم و فناوری، ریاست کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و ریاست فرهنگستان‌های کشور تشکر و قدردانی می‎‌کنم. خداوند بزرگ را شاکریم که در کشوری زندگی می‎کنیم که دانش‌پذیری نگین فرهنگ آن است. فرهنگ ایران و ایرانی از قدیم دانش‌پذیر بوده و تمدن ایرانی دانش‌بنیان بوده است. بیش از ۱۷ قرن پیش دانشگاه در این کشور تأسیس شده و طی فراز و فرودهایی توسعه پیدا کرده است و تأسیس دارالفنون و پس از آن تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 و شکل‌گیری آن به عنوان نماد آموزش عالی باعث شکل‌گیری دانشگاه‌های دیگر با تأسی از این دانشگاه شد.

توفیقات علمی جمهوری اسلامی ایران

وی افزود: یکی از توفیقات مهم جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، توسعه همه جانبه شخصیت علمی کشور ماست. قبل از پیروزی انقلاب، دانشگاه‌های ما کارشناس تحویل جامعه می‌دادند و صرفاً تا مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه‌ها دایر بود و از سال 1365 با تأسیس مقطع دکترا در دانشگاه شیراز، بقیه دانشگاه‌ها نیز مقطع دکترا را تأسیس کردند. اگر مروری بر روند پیشرفت علمی کشور در چهار دهه گذشته داشته باشیم، متوجه می‌شویم که دوره اول را می‌توان دوره ترویج علم نام نهاد که مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد وجود داشت. در دوره دوم با تأسیس مقطع دکترا، تولید علم توسعه پیدا کرد. در دوره سوم علم‌سنجی افزایش پیدا کرد و در دهه چهارم این بحث مطرح شد که دانشگاه‌های ما باید نیازمحور و مهارت‌محور و فناورمحور باشند و دانشگاه‌های کارآفرین، جامعه‌محور، تمدن‌ساز و حکمت‌بنیان داشته باشیم. 

زلفی گل بیان کرد: ‌الان این سؤال مطرح است که چه باید کرد تا دانش‌آموختگان دانشگاهی از توان کافی برای کارآفرینی برخوردار باشند؟ خوشبختانه با توسعه پارک‌های علمی و فناوری شاهد این هستیم که اساتید و دانش‌آموختگان در تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته‌های فناور بسیار موفق بوده‌اند. تولید شغل برای افراد کم‌سواد، هزینه کمی دارد اما ایجاد شغل برای افراد دارای تحصیلات عالیه هزینه بالایی دارد چراکه افراد با تحصیلات عالیه دانشگاهی، انتظار دارند شغلی داشته باشند که از دانش و تخصص خود برای ایجاد آن شغل بهره برده باشند. سؤال این است که ما برای اثربخشی بیشتر نخبگان و دانشگاهیان چه باید بکنیم؟ به لطف خدای بزرگ و همت دولت مردمی و مجلس شورای اسلامی، در قانون برنامه هفتم توسعه احکام ویژه‌ای در زمینه استفاده بهینه از علم و فناوری مصوب شده و انتظار بر این است که در دولت آینده این احکام عملیاتی شوند. 

جایگاه علم و دانش در برنامه هفتم توسعه

وی گفت: از جمله احکام مصوب در برنامه هفتم توسعه، مکلف نمودن وزارتخانه‌های متولی آموزش و پژوهش به هدایت جامعه دانشگاهی در راستای تحقیقات نیازمحور است. در اینجا وزارت علوم و بهداشت مکلف شده‌ که دستورالعمل پژوهانه برای فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، هنری و فرهنگی و ورزشی را مورد توجه قرار دهند و اعتبار لازم هم در برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شود و سازمان برنامه و بودجه مکلف شده 15 درصد اعتبارات هر دانشگاهی را به امور پژوهشی و 5 درصد را به امور فرهنگی اختصاص دهد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: یکی دیگر از احکامی که در برنامه هفتم توسعه مصوب شده و اگر عملیاتی شود مسیر علم و دانش کشور را تغییر خواهد داد، مهارت‌محور کردن آموزش است. آموزش در وزارت بهداشت ما مهارت‌محور است و دلیل این امر این است که بیمارستان‌ها در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند و استاد و دانشجو با هم در بیمارستان حضور پیدا کرده و دانشجو عمل جراحی را از نزدیک می‌بیند اما در وزارت علوم اینگونه نیست چراکه مثلاً وزارت نفت یا راه و شهرسازی یعنی میدان عمل و کارورزی در اختیار وزارت علوم نیست ولی در برنامه هفتم توسعه، وزارت علوم مکلف شده که دستورالعمل مهارت‌محور شدن آموزش را بنویسد و به تصویب هیئت دولت برساند. در اینجا باید منافع استاد و دانشجو و مراکز پژوهشی با هم گره بخورد.

زلفی‌گل در پایان سخنان خود بیان کرد: دانشگاه‌های پیشرفته و پارک‌های علم و فناوری و پژوهشگاه‌ها از گذشتگان و نیاکان ما به ارث رسیده‌اند لذا ما زمانی می‌توانیم ادعا کنیم فرزندانی صالح هستیم که این مأموریت را به درستی انجام داده و در اختیار آیندگان قرار دهیم. ان شاء الله با دعای خیر مردم عزیز ایران، ما فرزندان صالحی برای آن‌ها باشیم.

اقدامات یونسکو در حمایت از آموزش عالی

سترانگ ینگ، رئیس دفتر یونسکو در تهران، در این مراسم گفت: از طرف یونسکو باعث افتخار است که گرامیداشت 1757 سال سنت آموزش عالی در ایران و نودمین سال تأسیس دانشگاه تهران را تبریک عرض کنم. دانشگاه، تنها نهاد سازمان ملل است که در برنامه‌های خودش به آموزش عالی توجه دارد و بهبود کیفیت آموزش عالی را با تمرکز بر همه اقشار جامعه برنامه‌ریزی می‌کند. آموزش عالی یک میراث فرهنگی و سرمایه معنوی علمی است که به توسعه جوامع و افراد در همه ابعاد زندگی شخصی، فناوری و بازار کار و یادگیری مهارت‌ها کمک می‌کند.

وی افزود: آموزش عالی درصدد ایجاد زمینه و دسترسی برابر زنان و مردان به آموزش‌های باکیفیت فنی و حرفه‌ای است. به این دلیل سنت دیرپای آموزش همانند کشور ایران به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه کلاسیک جهان نقش مهمی را در توسعه برنامه‌های 2030 خواهد داشت. یونسکو تسهیلاتی را برای دولت‌های عضو فراهم می‌کند تا مهارت‌های راهبردی و سیاست‌های مبتنی بر دانش و دسترسی به دانش و ارتقای پاسخگو بودن را افزایش دهند.

رئیس دفتر یونسکو در تهران بیان کرد: برنامه‌های دوگانه کرسی‌های یونسکو، همکاری‌های بین‌المللی و شبکه‌سازی را مخصوصاً در دفتر یونسکو در تهران انجام می‌دهد و در حال حاضر ۱۶ کرسی یونسکو در ایران زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می‌کنند. یونسکو با همکاری دانشگاه تهران، دانشگاه خوارزمی، وزارت علوم و سایر نهادها، برنامه‌های مخصوصی برای ارتقای آموزشی دانشجویان افغانستانی انجام می‌دهد. تا به حال ۵۰۰ استاد افغانستانی برنامه‌های آموزش ضمن خدمت را با همکاری دفتر یونسکو در تهران به پایان رسانده‌اند. یونسکو تلاش‌های خود را برای توسعه برابری در آموزش عالی ادامه می‌دهد.