تلاش برای صیانت از فرهنگ در فضای مجازی

به گزارش خبرنگار ایکنا، چهارمین نشست علمی ششمین همایش سواد فضای مجازی با موضوع فرهنگ در عصر فضای مجازی و هوش مصنوعی امروز، ۳۰ مهرماه در دانشگاه سوره برگزار شد.

سعید پورابوالقاسم، رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی با موضوع فرهنگ در عصر فضای مجازی و هوش مصنوعی اظهار کرد: فناوری بدون شک فرهنگ را هم دستخوش تغییر قرار داده است. اگر ما نتوانیم خط مشی و هویت فرهنگی خود را به درستی در عصر فضای مجازی و هوش مصنوعی از طریق ابزار فناوری انتقال دهیم، با چالش‌های فرهنگی روبه‌رو خواهیم شد. امروز هیچ راهی جز بهره‌گیری از قابلیت‌های فناوری‌های نوین برای بهبود ساختار‌های فرهنگی وجود ندارد. یکی از رویکرد‌های اصلی ما به عنوان مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی استفاده از تمام ظرفیت‌های مجازی برای مردمی‌سازی و عدالت فرهنگی است.

فقر فرهنگی

وی با بیان اینکه در این زمینه ابتدا باید بدانیم فقر فرهنگی چیست و سپس، راهکار‌های استفاده از فناوری و فضای مجازی را برای بهبود ارائه کنیم، گفت: فقر فرهنگی محصول خرده‌فرهنگ پس‌رانده شده و محروم است. پدیده فقر، محصول ساختار‌های نابرابر است که به تدریج تشدید شده و بخشی را به پایین لایه‌های اجتماعی رانده است. پژوهش‌ها در ایران، ویژگی کلان و ساختاری فقر را کمتر مورد بررسی قرار داده‌اند.

پورابوالقاسم بیان کرد: مردم با آثار هنری و فرهنگی که اغلب در موزه‌ها، گالری‌ها و تماشاخانه‌هاست بیگانه و ناآشنا شده‌اند. مردم باید در فرایند خلق اثر سهیم باشند و در ساخت آن مشارکت کنند. هنرمند، مردم و اثربخشی همگی از یک زمینه فرهنگی هستند و با برنامه‌ریزی و مشارکت مردمی است که افراد طبقات مختلف به هم گره می‌خورند و آن را از آن خود می‌دانند؛ اما باید بدانیم که این رویکرد در ایران چقدر تجربه شده است؟ گروه‌های مختلف مردمی چقدر با فرهنگ مواجه شده‌اند؟ چه سیاست‌ها و برنامه‌هایی را می‌توان برای توسعه هنر در پیش گرفت؟

وی با اشاره به اینکه هنر‌های جامعه محور، هنر‌هایی برای توسعه اجتماعی هستند و می‌توان از طریق فضای مجازی این مهم را انجام داد، افزود: باید بدانیم که توزیع اجتماعی فرهنگ و سهم مردم آسیب‌پذیر در دسترسی به فرهنگ چگونه است؟ توزیع مراکز فرهنگی در کشور در استان‌ها و شهر‌های بزرگ عادلانه نیست؛ این گزاره بر شواهد اجتماعی و گزارش‌های مطبوعاتی مبتنی است، اما تاکنون طرح جامع آمایش فرهنگی کشور در این زمینه به اجرا در نیامده است. یکی از راه‌های دسترسی و مواجهه طبقات پایین جامعه با فرهنگ و آثار هنری برگزاری رویداد‌های هنری در بستر فضای مجازی با محتوای اجتماعی، فرهنگی و حتی گا‌ها درمانی و تخصصی است.

پورابوالقاسم ادامه داد: تولید محتوا و نشر در فضای مجازی برای تسهیل‌گری و نمایش به موقع به افراد کمک می‌کند. محتوای تخصصی جذاب در فضای مجازی به افراد کمک می‌کند که مشکل خود را شناخته و آن را با کمک ابزار و فناوری که قسمت اصلی از زندگی امروزی همه ما شده است، بررسی کنند.

ایجاد کارگروه تخصصی نخبگان و اساتید دانشگاهی

وی بیان کرد: اقدام کلانی که این مرکز برای گسترش ظرفیت‌های فرهنگ و هنر ایرانی در عصر هوش مصنوعی انجام داده، تشکیل کارگروه تخصصی نخبگان و اساتید دانشگاهی برای شناسایی مسائل و مشکلات و چشم‌اندازی است که روشن خواهد کرد به عنوان مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مرجع تخصصی این حوزه در کشور بوده و خود را موظف می‌دانیم برحسب مأموریت این مرکز اقداماتی برای پاسخ به سوالاتی همچون رابطه فناوری‌های نوین با فرهنگ و تمدن ایرانی چیست؟ فناوری‌های هوش مصنوعی چگونه و به چه طریقی و در راستای کدام چشم‌انداز می‌توانند به اعتلای فرهنگ و تمدن ایرانی کمک کنند؟ مردمی‌سازی و عدالت فرهنگی آیا با بهره‌مندی از فضای مجازی و فناوری‌های نوین ممکن است؟ انجام دهیم.

پورابوالقاسم تصریح کرد: امروز این نیاز وجود دارد که از اهالی فناوری و حوزه‌های رسانه و هنری از سازمان‌های متوالی فناوری برای همراهی تدوین سیاست‌ها و شناسی ظرفیت‌های توسعه و به ویژه کمک به هویت نسل جوان فردای کشور دعوت کنیم. نخبگان نیز باید فکر و ایده‌های خود را در قالب طرح ارائه داده و یا برای اجرایی‌سازی، تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری بهتر به مرکز مشاوره دهند.

وی بیان کرد: این مرکز با راهکار‌های متخصصان و نخبگان در کنار سایر دستگاه‌ها و دانشگاه‌های کشور برای توسعه و همگانی کردن هوش مصنوعی همکاری خواهد داشت. همچنین، این مرکز با همراهی ستاد عالی هوش مصنوعی و رباتیک و مرکز ملی فضای مجازی برای ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز همکاری لازم را خواهیم داشت. مأموریت مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی که دستگاهی فرهنگی، پیشران و تنظیم‌گر است، ارتقای ظرفیت‌های حکمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اعتلا و صیانت امر فرهنگ در فضای مجازی است که در این زمینه کار ویژه‌های را عهده‌دار است.

وی افزود: از جمله برنامه‌هایی که این مرکز براساس مأموریت خود برای اعطای فرهنگ و هنر و ایجاد هم‌افزایی با نسل جوان و متخصصان در حوزه هوش مصنوعی و سواد فضای مجازی در دست انجام دارد، به این شرح است: ۱- مقررات‌گذاری به منظور تسهیل و تقویت حضور کسب و کار‌های فرهنگی و هنری در فضای مجازی؛ حمایت و هدایت از طرح‌های نخبگان این حوزه با این رویکرد که چگونه می‌شود این علم را در اختیار جامعه قرار داد. ۲- شبکه‌سازی و کمک به جریان‌سازی فرهنگی فعالان و ظرفیت‌های فضای مجازی؛ تشکیل کارگروه تخصصی اساتید فرهنگ و رسانه برای تدوین و تنظیم دستورالعمل‌های اجرایی و پاسخ به این سوالات که قدامات فرهنگ و هنر کشور به کدام نقطه باید هدایت شود با چه شاخص‎هایی می‌توان این حرکت ملی را ارزیابی و حمایت کرد فناوری‌های هوش مصنوعی، چه راه میان‌بُری برای رسیدن به اعتلای فرهنگ و هنر، قرار خواهد داد و چگونه باید از آن استفاده کنیم؟ گسترش ادبیات کسب وکار‌های فرهنگی و هنری در مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی چگونه است که از جمله برنامه‌ها در این حوزه می‌توان به ایجاد بستر اقتصادی برای اصحاب هنر و امکان نشر و صادر کردن هنر‌های ایجاد شده با فناوری‌های نوین، ایجاد بستر گفت‌وگو و آموزش برای انتقال و آگاهی فرهنگ ایرانی به نسل جوان برای شناخت تمدن و فرهنگ ایرانی از طریق تولید محتوا با کمک فناوری‌های نوین و شناسایی و انتقال فناوری‌های نوین در حوزه فرهنگ و هنر در عرصه مأموریتی مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

وی اظهار کرد: از جمله برنامه‌های این مرکز در این راستا می‌توان به برگزاری نشست‌های تخصصی در حوزه هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین، راه‌اندازی جشنواره مجازی مشاهیر ایران‌زمین، راه‌اندازی موزه مجازی هنر‌های معاصر ایران، طراحی و ساخت App تخصصی برای تولید محتوای فرهنگی از سوی مردمم، راهبری و هماهنگی رشد تولید محتوا و خدمات فرهنگی ایرانی، اسلامی در فضای مجازی، تدوین و اجرایی‌سازی ۵۰۰ محتوای چندرسانه‌ای برای گسترش شناخت مفاخر ایران در فضای مجازی، فراخوان جذب ایده‌ها از سوی اهل فن و دانش با محوریت درخشندگی فرهنگ و هنر ایرانی در فضای مجازی، همکاری با دانشگاه‌های علوم انسانی و هنر برای ایجاد گروه چند رسانه‌ای و ایجاد دبیرخانه دائمی همایش سواد فضای مجازی اشاره کرد.

پورابوالقاسم تصریح کرد: اقدامات انجام شده در این زمینه نیز شامل انتشار فصلنامه تخصصی با عنوان مطالعات سواد فضای مجازی و فناورین‌های نوین، برگزاری ششمین همایش سواد فضای مجازی با محوریت فرهنگ و سواد فضای مجازی در عصر هوش مصنوعی، برگزاری نشست ملی فعالان فضای مجازی با محوریت کودک و خانواده، هوش مصنوعی، خلاقیت‌های نوین، برگزاری جشنواره مجازی کارتون با عنوان سواد فضای مجازی و فناوری‌های نوین، برگزاری جشنواره مجازی حکیم ابوالقاسم فردوسی در چهار بخش شاهنامه‌خوانی، نقالی، تصویرسازی و متون مکتوب است.