کد خبر: 4251104
تاریخ انتشار : ۰۹ آذر ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۰
باورهای غلط تغذیه‌ای/ 13

باورهای خطرناک مربوط به تغذیه مادر و زردی نوزاد

تغذیه مادر در دوره بارداری ارتباطی با زردی نوزادی ندارد و توصیه می‌شود که مادران باردار کفایت، تنوع و تعادل را در دریافت مواد غذایی رعایت کنند.

باورهای خطرناک مربوط به تغذیه مادر و زردی نوزادبه گزارش ایکنا، کتاب «پاسخ‌های علمی درست به باورهای تغذیه‌ای نادرست» شامل ۱۸۵ باور غلط مردم ایران در خصوص تغذیه است که به همت دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت منتشر شده است.

برای تدوین این کتاب هزار و ۵۰۰ کارشناس تغذیه در ۶۵ دانشگاه علوم پزشکی باورهای اشتباهی که در خصوص تغذیه و مواد غذایی بین مردم رواج دارد، مطرح کرده‌اند. این باورها توسط تیمی ۲۰ نفره از متخصصان بررسی و پاسخ‌های علمی به آنها رائه شده است.

ایکنا، با هدف ترویج سبک زندگی سالم و بهبود تغذیه مردم ایران، بخشی از مهم‌ترین باورهای اشتباه در خصوص تغذیه را از این کتاب نقل می‌کند.

مکمل مولتی ویتامین «د» برای زنان باردار چاق مصرف نشود.

پاسخ: این باور نادرست است. زنان چاق با شاخص توده بدنی بیشتر از 30، کسانی که سوء جذب چربی دارند و کسانی که زیاد از ضد آفتاب استفاده می‌کنند و دریافت رژیم غذایی ضعیفی دارند، در معرض خطر ورود به بارداری با سطوح پایین ویتامین «د» هستند بنابراین، غربالگری وضعیت ویتامین «د» برای این زنان توصیه می‌شود.

کمبود شدید ویتامین «د» مادر با راشیتیسم مادرزادی و شکستگی و تشنج مرتبط است. ویتامین د ممکن است در پیشگیری از پره اکلامپسی، زایمان زودرس، دیابت بارداری، واژینیت باکتریایی، نیاز به زایمان سزارین و در توسعه عملکرد ایمنی نوزاد نقش داشته باشد. سطح سرمی بهینه ویتامین د در بارداری هنوز مشخص نیست، اما برای سلامت استخوان باید غلظت سرمی ویتامین «د» حداقل 20 نانوگرم در میلی لیتر باشد. ممکن است برای رسیدن به غلظت سرمی مطلوب، مکمل ویتامین د مورد نیاز باشد. اگرچه شواهد کافی برای توصیه به مکمل یاری روتین ویتامین «د» وجود ندارد، دوز 1000 تا 2000 واحد بین‌المللی ویتامین د در روز بی‌خطر به نظر می‌رسد.

دوزهای بسیار بالای ویتامین «د» بیشتر از 40000 واحد بین‌المللی در روز نیاز به احتیاط دارد و ممکن است نگران کننده باشد.

در دوران بارداری اگر چاق هستید یا افزایش وزن دارید مولتی ویتامین مینرال نخورید/ مصرف مولتی ویتامین مینرال در بارداری ممکن است باعث چاقی بیشتر مادر شود/ برای اینکه در دوران بارداری، زیاد وزن اضافه نشود، مصرف مکمل‌ها به جای مصرف روزانه، 2 بار در هفته باشد.

پاسخ: در کشورهای با درآمد کم و متوسط، ارائه مکمل شامل ریزمغذی‌های متعدد به زنان باردار با بهبود نتایج زایمان و کاهش خطر تولد نوزاد با وزن کم هنگام تولد همراه بوده است. علاوه بر این، بارداری نیازمند یک رژیم غذایی سالم است که شامل دریافت کافی انرژی، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی برای رفع نیازهای مادر و جنین باشد. با این حال، برای بسیاری از زنان باردار به خصوص در کشورهای با درآمد کم و متوسط، رژیم غذایی برای رفع این نیازها کافی نیست و ممکن است منجر به کمبود ریزمغذی‌ها و سوء تغذیه مادر باردار شود که با پیامدهای ضعیف دوره بارداری همراه است.

سازمان جهانی بهداشت، مکمل یاری چندگانه ریزمغذی‌ها (13 تا 15 ریز مغذی، از جمله آهن و اسیدفولیک) را دردوره بارداری برای جمعیت‌هایی که در معرض خطر کمبود ریزمغذی‌ها هستند، توصیه می‌کند. مطالعات نشان داد که مکمل یاری چندگانه ریزمغذی‌ها در مقایسه با مکمل یاری آهن و اسیدفولیک به تنهایی، تاثیر بهتری در کاهش خطر وزن کم هنگام تولد داشته است. در نتیجه، ارائه مکمل مولتی ویتامین به زنان باردار افزایش وزن دوره بارداری را در راستای توصیه‌های انستیتوی پزشکی بهبود می‌بخشد.

کمبود آهن مادر شایع‌ترین کمبود ریزمغذی شناخته شده است که باعث کم خونی می‌شود. تخمین زده می‌شود که کم خونی حدود 40 درصد از زنان باردار را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد بنابراین مصرف مکمل آهن در دوره بارداری ضروری است. اسیدفولیک روزانه نیز به عنوان یک مکمل معمول دوره بارداری برای جلوگیری از نقص لوله عصبی جنین توصیه می‌شود. علاوه براین، سازمان جهانی بهداشت برای جمعیت‌هایی که دریافت کافی کلسیم از رژیم غذایی ندارند، مکمل کلسیم را در دوره بارداری برای جلوگیری از پره اکالمپسی توصیه می‌کند.

همچنین، در جمعیت‌های خاصی که در معرض خطر شب کوری هستند، مصرف مکمل ویتامین «آ» در دوره بارداری توصیه می‌شود. مکمل‌های مولتی ویتامین از چند طریق می‌توانند افزایش وزن دوره بارداری را بهبود بخشند. اولاً، مکمل مولتی ویتامین ممکن است عملکرد سیستم ایمنی مادر را بهبود بخشد، که منجر به کاهش خطر عفونت و هرگونه اثر نامطلوب بر وزن مادر می‌شود. دوم، مولتی ویتامین‌ها ممکن است با تأثیر بر سیری و اشتها، مصرف غذا را افزایش دهند. سوم، ریز مغذی‌های موجود در مکمل‌ها، مانند ویتامین «ث»، ویتامین‌های گروه «ب» و آهن، در متابولیسم پروتئین و انرژی، و تقسیم سلولی نقش دارند که ممکن است مستقیماً رشد جنین را بهبود بخشند و منجر به افزایش وزن بارداری شوند. آنتی اکسیدان‌ها از جمله ویتامین‌های ث و ای، از تولید رادیکال‌های آزاد و آسیب ناشی از افزایش استرس اکسیداتیو که با وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس نیز مرتبط است، محافظت می‌کنند.

قرص فولیک اسید باعث بیش فعالی کودک می‌شود.

پاسخ: اختلال بیش فعالی نقص توجه یک مشکل عصبی-رفتاری است. کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی ممکن است در توجه، یادگیری، کنترل رفتارهای تکانشی مشکل داشته باشند (ممکن است بدون فکر کردن به نتیجه عمل کنند)، یا بیش از حد فعال باشند. شواهد علمی هیچ ارتباطی بین مصرف فولیک اسید و اختلال بیش فعالی نقص توجه(ADHD) نشان نداده است. شواهد مطالعاتی نشان داده است که وراثت نقش مهمی در این اختلال دارد. همچنین نوزادان نارس و با وزن کم هنگام تولد بیشتر در معرض خطر اختلال بیش فعالی نقص توجه هستند. علاوه بر این، سیگار کشیدن مادر، مصرف الکل توسط مادر، مصرف بعضی داروها (از جمله استامینوفن)، استرس و نگرانی مادر در دوره بارداری می‌تواند در شکل‌گیری این اختلال تاثیر داشته باشد.

قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های آلی (آفت کش‌ها، سرب و. . .) می‌تواند به سیستم‌های عصبی و شناختی دخیل در اختلال بیش فعالی نقص توجه آسیب برساند. باید به این نکته توجه شود که مصرف رنگ‌های مصنوعی توسط کودک می‌تواند با اختلال بیش فعالی نقص توجه ADHD مرتبط باشد. آب میوه‌های صنعتی، نوشیدنی‌های ورزشی، پودر نوشیدنی‌ها، کنسروها و محصولات غله‌ای که رنگ مصنوعی به آنها اضافه شده، منابع بزرگ رنگ‌های مصنوعی غذایی هستند. علاوه براین، کمبود اسیدهای چرب ضروری نیز ممکن است سبب بیش فعالی در کودکان شود.

مادران باردار اواخر دوران بارداری تخم مرغ مصرف نکنند زیرا موجب زردی دوره نوزادی می‌شود/ قطع و عدم مصرف برخی مواد غذایی در بارداری برای کاهش احتمال زردی نوزاد/مصرف زرد چوبه و کاچی و مواد غذایی زرد رنگ، در سه ماهه سوم بارداری، باعث بروز زردی نوزاد می‌شود. مصرف قرص آهن در بارداری باعث یرقان کودک می‌شود/غذاهای با طبع گرم در ماه‌های آخر بارداری به دلیل افزایش زردی نوزاد مصرف نمی‌شود/مصرف قرص آهن در ماه آخر بارداری به دلیل جلوگیری از زرد شدن نوزاد قطع می‌شود/مصرف غذاهای گرم توسط زن باردار باعث ایجاد زردی کودک می‌شود/مصرف لبنیات در بارداری باعث افزایش زردی نوزاد می‌شود.

پاسخ: این یک باور نادرست است و تغذیه مادر در دوره بارداری ارتباطی با زردی نوزادی ندارد و توصیه می‌شود که مادران باردار کفایت، تنوع و تعادل را در دریافت مواد غذایی رعایت کنند و خودسرانه مواد غذایی را از رژیم غذایی خود حذف نکنند. زردی نوزادان از نظر بالینی به صورت تغییر رنگ مایل به زرد در پوست، سفیدی چشم و غشای مخاطی ظاهر می‌شود. رنگ زرد ناشی از ماده‌ای به نام بیلی روبین است که به طور معمول در بدن ساخته می‌شود. نوزادانی که سطح بیلی روبین خونشان بالاتر از حد طبیعی است، وضعیتی که «هیپربیلی روبینمی» نامیده می‌شود، دچار زردی بالینی می‌شوند.

در نوزادانی که پوست تیره‌تری دارند، زردی ممکن است قابل مشاهده نباشد حتی اگر سطح بیلی روبین خون آنها بالا باشد. تقریباً 60 درصد نوزادان ترم و 80 درصد از نوزادان نارس در هفته اول پس از تولد دچار زردی بالینی می‌شوند. در حالت طبیعی بیلی روبین (عامل زردی) توسط کبد متابولیزه، و از طریق ادار یا مدفوع دفع می‌شود، در نوزادان به دلیل عدم تکامل کبد و روده نوزاد، دفع بیلی روبین آهسته‌تر است و این شرایط می‌تواند با تجمع بیلی روبین و زردی نوزاد همراه باشد.

علاوه بر این، بعضی از نوزادان به دلیل مشکل در تغذیه یا عدم تولید کافی شیر مادر، به اندازه کافی شیر مادر دریافت نمی‌کنند و در نتیجه نوزاد ممکن است مقدار زیادی وزن کم کند که باعث افزایش سطح بیلی روبین می‌شود. افزایش شیر مادر، شیردادن مکرر و اطمینان از شیردهی خوب و کافی برای نوزاد بهترین درمان برای زردی ناشی از مصرف ناکافی شیر است. در بیشتر موارد، زردی نوزادی یک وضعیت خفیف و گذرا است و اصطلاحا به آن «یرقان فیزیولوژیک» گفته می‌شود.

با این حال، تشخیص این بیماری از یک شکل شدیدتر به نام «یرقان پاتولوژیک» ضروری است. اگر هیپربیلی روبینمی درمان نشود، ممکن است شرایط پزشکی جدی ایجاد شود که برای سیستم عصبی خطرناک باشد و به طور بالقوه باعث آسیب مغزی شود. خوشبختانه درمان‌های موثر و ایمن در دسترس است. هدف از درمان زردی کاهش موثر و ایمن سطح بیلی روبین است. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، پزشک کودک خود را در جریان بگذارید: رنگ زرد در زانو یا پایین‌تر قابل مشاهده باشد، از نظر ظاهری (رنگ زرد از زرد لیمویی به زرد نارنجی تغییر کند)، اگر سفیدی چشم‌ها زرد به نظر می‌رسد، کودک شما تب دارد، کودک شما در تغذیه مشکل دارد، کودک شما بیش از حد معمول خواب‌آلود است و بیدار کردن نوزادتان سخت است، کودک شما تحریک پذیر است و کودک گردن یا بدن خود را به سمت عقب قوس می‌دهد.

به جای مکمل آهن در دوران بارداری از عرق یونجه و شربت سه شیره استفاده کنید.

پاسخ: این باور نادرست است، در هیچ منبع علمی عرق یونجه و شربت سه شیره به عنوان منبع آهن معرفی نشده‌اند. نیاز به آهن در دوره بارداری به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. گوشت، مرغ و غذاهای دریایی غنی‌ترین منابع آهن هستند. غلات غنی شده، آجیل، دانه‌ها، حبوبات و سبزیجات نیز از منابع خوب آهن هستند. برای بسیاری از زنان باردار به خصوص در کشورهای با درآمد کم و متوسط، رژیم غذایی به تنهایی برای رفع نیازهای دوره بارداری کافی نیست. تخمین زده می‌شود که کم خونی حدود 40 درصد از زنان باردار را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین مصرف مکمل آهن در دوره بارداری ضروری است. مصرف ناکافی آهن در دوره بارداری ممکن است منجر به تولید ضعیف هموگلوبین و خطر کاهش اکسیژن رسانی به رحم، جفت و جنین در حال رشد شود. کم خونی فقر آهن با محدودیت رشد داخل رحمی، زایمان زودرس و افزایش مرگ و میر نوزادان همراه است.

انتهای پیام
captcha