اصول تغذیه نوجوانان؛ از مصرف پیاز تا ویتامین

به گزارش ایکنا، کتاب «پاسخ‌های علمی درست به باورهای تغذیه‌ای نادرست» شامل ۱۸۵ باور غلط مردم ایران در خصوص تغذیه است که به همت دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت منتشر شده است.

برای تدوین این کتاب هزار و ۵۰۰ کارشناس تغذیه در ۶۵ دانشگاه علوم پزشکی باورهای اشتباهی که در خصوص تغذیه و مواد غذایی بین مردم رواج دارد را مطرح کرده‌اند. این باورها توسط تیمی ۲۰ نفره از متخصصان بررسی و پاسخ‌های علمی به آنها رائه شده است.

ایکنا، با هدف ترویج سبک زندگی سالم و بهبود تغذیه مردم ایران، بخشی از مهم‌ترین باورهای اشتباه در خصوص تغذیه را از این کتاب نقل می‌کند.

مصرف پیاز باعث بلوغ زودرس می‌شود.

پاسخ: عوامل مختلفی می‌تواند باعث بلوغ زودرس در نوجوانان شود. از این عوامل می‌توان به آسیب‌های مغزی، توده در مغز، اختلالات هورمونی و برخی جهش‌های ژنتیکی اشاره کرد. پیاز به عنوان یک نوع سبزیجات حاوی فونوئید و فیتواسترول است که در مقدار دریافت معمول روزانه هیچ عامل تحریک کننده‌ای برای افزایش و کاهش هورمون‌ها ندارد. در نتیجه مصرف روزانه پیاز در هنگام پخت و پز غذا اثربخشی بر هورمون‌ها نخواهد داشت.

دختر در سن بلوغ خیار و گوجه با هم مصرف نکند زیرا باعث افزایش دیسمنوره می‌شود.

پاسخ: مصرف مواد غذایی حاوی فیبر بالا و آنتی اکسیدانی با ایجاد شرایط ضدالتهابی و دفع مواد التهاب‌زا از بدن عاملی برای دوره‌های قاعدگی منظم می‌تواند باشد. نداشتن رژیم سرشار از سبزیجات و مصرف مواد غذایی فرآوری شده و بدون هیچ ماده مغذی با ایجاد شرایط التهابی و بیماری‌های متابولیک و ایجاد کیست در تخمدان و تنبلی تخمدان عاملی برای دیسمنوره می‌تواند باشد. در نتیجه برای هر سنی مصرف کافی سبزیجات برای افراد توصیه می‌شود. (دیسمنوره به دردهای مربوط به قاعدگی می‌گویند که شایعترین اختلال مربوط به قاعدگی است.

نوجوان و کودکان باید همیشه از مکمل‌های مولتی ویتامین استفاده کنند.

پاسخ: دغدغه و نگرانی والدین برای پیشگیری از کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان و نوجوانان باعث شده است که به صورت بی‌رویه میزان زیاد و نا به جایی مکمل‌های غذایی بدون توجه به اینکه آیا کودک یا نوجوان کمبود آن ریزمغذی را دارد یا خیر استفاده کنند. به این نکته باید توجه داشت که مکمل‌های غذایی باید زیر نظر متخصص بعد از ارزیابی‌های دریافت غذایی و آزمایشگاهی در صورت نیاز تجویز شود در غیر این صورت خطرات کوتاه مدت مانند مسمومیت‌های دارویی و یا خطرات طولانی مدت مانند رشد نا به جای سلولی رخ دهد.

خوردن مغز گوسفند باعث تأخیر بلوغ می‌شود.

پاسخ: مغز گوسفند حاوی مقادیر بالایی چربی به صورت اسیدهای چرب اشباع و کلسترول است که به صورت کلی به عنوان مصرف غذایی روتین توصیه نمی‌شود و مصرف بیش از انداره آن می‌تواند عامل بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات متابولیک مانند بیماری قلبی عروقی و حتی دیابت باشد. خود مغز گوسفند ماهیتاً دارای ترکیباتی که بتواند باعث تاخیر در بلوغ شود را ندارد اما می‌تواند با مصرف بیش از حد به مدت طولانی با افزایش وزن و افزایش توده بدنی، افزایش شرایط التهابی (به دلیل نوع ترکیبات چربی) و ایجاد زمینه‌های اختلال متابولیک تغییر در وضعیت هورمونی کودکان و نوجوانان ایجاد کرده و بر بلوغ تاثیر بگذارد.

مصرف میوه و سبزیجات در گروه سنی نوجوانان باید محدود شود.

پاسخ: داشتن رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات به عنوان یک ترکیب غذایی سالم در هر سنی توصیه می‌شود. در سنین نوجوانی نیز طبق هرم‌ها و بشقاب‌های غذایی تعریف شده در سازمان‌های جهانی مانند USDA  باید روزانه دو تا سه واحد گروه میوه‌ها و سه تا پنج واحد گروه سبزیجات را دریافت کنند تا میزان کافی ویتامین، املاح، آنتی اکسیدان و فیبر مورد نیاز در این سنین را دریافت کنند. باید به این نکته توجه کرد که نوجوانان در سن رشد و بلوغ هستند و در صورت عدم دریافت موارد ذکر شده می‌توانند با کمبود ریزمغذی‌ها و سوءتغذیه و حتی عوارض دیگری مانند یبوست مواجه شوند.

نوجوانان هر چه بیشتر گوشت قرمز مصرف کنند مشکلی ایجاد نمی‌شودچون جوان هستند.

پاسخ: پروتئین‌ها باید در حدود 15 تا 20 درصد از انرژی دریافتی روزانه ما را تشکیل دهند. این درصد بر اساس سن، جنس، مرحله رشد، شرایط فیزیولوژیک، وجود بیماری‌های همراه و میزان فعالیت فیزیکی تعیین می‌شود. مصرف مقادیر کافی از پروتئین‌ها جهت تأمین انرژی، حفظ سلامت، رشد و تقویت سیستم ایمنی ضروری است. اما در کنار مقدار پروتئین مورد نیاز، نوع و کیفیت پروتئین دریافتی از رژیم غذایی نیز اهمیت زیادی دارد. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که در بزرگسالان مصرف گوشت قرمز (شامل گوشت گوسفند، گاو و خوک) و گوشت‌های فرآوری شده با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان(به خصوص سرطان روده بزرگ و رکتوم) ارتباط دارد و جایگزین کردن گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده با پروتئین‌هایی با منبع گیاهی (مانند حبوبات و مغزیجات)، گوشت ماکیان و غذاهای دریایی منجر به کاهش خطر بیماری‌های مزمن و مرگ زودهنگام می‌شود.

به این ترتیب بسیاری از راهنماهای تغذیه‌ای معتبر بر کاهش دریافت گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری شده در بزرگسالان از جمله افراد جوان و تأمین پروتئین مورد نیاز بدن از منابع سالم پروتئین مانند حبوبات، مغزیجات، گوشت ماکیان و غذاهای دریایی تأکید دارند.