دلیل شگفت‌زدگی حضرت زهرا(س) از رفتار مهاجر و انصار
حضرت فاطمه(س) در خطبه عیادت ضمن اشاره به آیه پنجم سوره رعد، از سکوت، انفعال و نظاره مهاجر و انصار درباره حوادث پس از ارتحال پیامبر(ص) اظهار شگفتی می‌کنند.
حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین، به مناسبت ایام شهادت حضرت فاطمه(س) سلسله یادداشت‌هایی در اختیار ایکنا قرار داده است که آخرین بخش آن را در ادامه با هم می‌خوانیم.
این گفتار آخرین گفتاری است که در فاطمیه امسال تقدیم شما می‌شود و ان‌شاءالله مابقی مباحث به فرصت دیگری موکول خواهدشد. بیشترین استناد به قرآن کریم در بخش پنجم خطبه صورت گرفته است، به گونه‌ای که متن آیات استناد شده بیش از کلام خود حضرت است. از نکات بسیار شگفت و البته مهم این بخش از خطبه، به کارگیری مفهوم «استناد» و «سند» تقریبا مشابه همان معنایی است که در این تحلیل به کار رفته است. حضرت فاطمه(س) در این بخش، به شش آیه زیر، به ترتیب استناد کردند: آیه ۵ سوره رعد، ۳۳ حج،۵۰ و ۱۰۴کهف، ۱۲ بقره و ۳۵ سوره یونس.
برای بررسی و تحلیل پیوند آیات مزبور با متن خطبه ابتدا به مضمون اصلی خطبه اشاره می‌شود. حضرت درباره حوادث روزگار همچنین نحوه عمل مهاجر و انصار اظهار تعجب می‌کند و می‌فرماید: اگر زندگی کنی روزگار امر عجیب به تو نشان می‌دهد. اولین آیه‌ای که آن حضرت پس از این عبارت کوتاه به آن استناد فرمودند بخشی از آیه پنجم سوره رعد است که ترجمه آن چنین است «و اگر (در کار منکران) تعجب کنی، شگفتی در گفتار آنان(منکران معاد) است».
این آیه در بافتار قرآنی پس از بیان عجایب خلقت و قدرت خداوند از خلق آسمان، تسخیر مهر و ماه و شگفتی‌های آفرینش در زمین از جمله تفاوت مزه و تنوع رنگ در میوه‌ها، با وجود اینکه از قطعه(خاک) واحد تغذیه می‌کنند و از آب واحد سیراب می‌شوند و ... است و در ادامه آیات آمده است اگر کسی با نظاره این همه عجایب و شگفتی‌های حیرت‌انگیز در قدرت خداوند، پرسشش این باشد که آیا خداوند پس از اینکه ما خاک شدیم به ما حیات تازه‌ای می‌دهد؟ جای شگفتی است.
سستی پرسش او چنان واضح است که بیش از آنکه اهل خرد را به پاسخ وا دارد، مایه تعجب آنهاست، زیرا اهل خرد به هنگام مشاهده این همه عظمت و قدرت خداوند در خلقت، پرسش درباره باز آفرینی در امر کوچک را نمى پسندند.
حضرت با استناد به آیه مزبور در چنین بافتاری درصدد است بگوید که روزگار چه وقایع عجیبی نشان داده است. چگونه مهاجر و انصار پس از ارتحال رسول خدا(ص) چنین عمل شگفتی انجام دادند، اگر بنا به شگفتی در وقایع باشد، از سکوت، انفعال و نظاره مهاجر و انصار درباره حوادث پس از ارتحال پیامبر(ص) است؛ نه در اقدام و به خطر و مخاطره افتادن و آسیب دیدن من در دفاع از ولایت و امامت اباالحسن. از این رو حضرت فاطمه(س) در ادامه می‌گوید که ای کاش می‌دانستم، مهاجر و انصار به کدام سندی استناد و به کدام تکیه گاهی تکیه کردند ؟ ای کاش از سناد(مدرک) و عماد( تکیه گاه) آنان در کنار زدن امام علی سر در می‌آوردم و...
صل الله علیک أَیَّتُهَا الْمَظْلُومَةُ الْمَغْصُوبَةُ.
انتهای پیام
