در گفت‌وگوی ایکنا بررسی شد
ناگفته‌هایی از نخستین تفسیر صوتی ـ تصویری قرآن به زبان انگلیسی + فیلم
نخستین تفسیر صوتی ـ تصویری قرآن به زبان انگلیسی طی 10 سال به همت حجت‌الاسلام والمسلمین محمود موسوی شاهرودی و با پشتیبانی و حمایت حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی به ثمر نشسته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمود موسوی شاهرودی، مبلغ و پژوهشگر بین‌المللی، در گفت‌وگو با ایکنا با ذکر مختصری از فعالیت‌های خود، به شرح تفسیر صوتی ـ تصویری خود که طی 10 سال به انجام رسانده است، پرداخت. متن این گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد:
ایکنا ـ در ابتدای سخن لطفا مختصری از فعالیت‌های علمی خود بفرمایید.
تحصیلاتم را از حوزه علمیه مشهد شروع کردم و حدوداً 15 ساله بودم برای ادامه تحصیل به قم آمدم. حدود 18 سالگی در درس آیت‌الله وحید خراسانی و آیت‌الله تبریزی حاضر شدم. از 19 تا 31 سالگی در دروس خارج این دو مرجع تقلید شرکت کردم و ضمن آن تدریس هم داشتم. از سال 67 دوره آموزش زبان انگلیسی را در قم گذراندم و دوره تخصصی انگلیسی را نیز در تهران شرکت کردم و در اولین سفر تبلیغی به نیجریه رفتم.
در نیجریه زبان عربی و انگلیسی استفاده می‌شد و من سخنرانی‌هایم را در آنجا به عربی و انگلیسی ارائه می‌دادم. در حوزه علمیه نیجریه که 70 طلبه داشت نیز به زبان‌های انگلیسی و عربی تدریس می‌کردم. بعد از یکسال به زامبیا منتقل شدم. در زامبیا به مدت 2 سال تدریس فقه به زبان‌های عربی و انگلیسی داشتم و خطبه‌های نماز جمعه را به انگلیسی می‌خواندم، تمام سخنرانی‌هایم نیز به زبان انگلیسی بود. طی 30 شب ماه رمضان و دهه محرم هم به مدت 10 شب سخنرانی داشتم.
بعد از آن حدود 8 سال در آمریکا بودم و ابتدا یک مدرک فوق لیسانس از دانشگاه هاروارد و بعد یک مدرک فوق لیسانس از دانشگاه دولتی فلوریدا گرفتم ضمن اینکه همزمان مشغول تبلیغ بودم.
شب‌های جمعه برای چند نفر از تحصیل‌کردگان ایرانی، لبنانی و عراقی تفسیر قرآن تدریس می‌کردم، شنبه‌های هر هفته و در مناسبت‌های سال نیز مثل 30 شب ماه رمضان و 10 شب دهه محرم سخنرانی داشتم.
برای گرفتن مدرک دکترا به شمال آمریکا و شهر نیویورک منتقل شدم. در آنجا مدیریت مرکز اسلامی نیویورک را برعهده داشتم و برای گرفتن مدرک P.H.D در دانشگاه تمپل در فیلادلفیا پذیرفته شدم.
در نیویورک هم در همه مناسبت‌ها برای ایرانی‌های مقیم نیویورک سخنرانی داشتم.
پس از یکسال اقامت در آمریکا، به ایران بازگشتم و در دانشگاه تهران دروس زبان تخصصی و معارف را تدریس می‌کردم. در همان زمان بود که حجت‌الاسلام قرائتی پروژه تفسیر را پیشنهاد کردند.
بنده غیر از تفسیر قرآن، برنامه‌های دیگری در کانال‌های مختلف داشتم از جمله 250 برنامه نهج‌البلاغه و 200 برنامه مباحث اخلاقی و فقهی؛ تا اینکه تفسیر قرآن را شروع کردم و تمرکز خود را بر آن گذاشتم. در همین مدت در دانشگاه قم، جامعة المصطفی(ص) و جامعة المرتضی(ع)، درس فقه را به زبان انگلیسی برای دانشجویان خارجی دوره فوق لیسانس و دکترا تدریس می‌کردم.
اکنون هم مشغول شرح نهج‌البلاغه و روزانه در حال ضبط برنامه هستم.
ایکنا ـ درباره تفسیر صوتی و تصویری قرآن کریم به زبان انگلیسی که انجام دادید، توضیحاتی بفرمایید.
در سال 88 حجت‌الاسلام قرائتی با من تماس گرفتند و در خصوص تفسیر قرآن با من صحبت کردند. ایشان پیشنهاد کردند که با امکاناتی که در اختیار بنده قرار می‌دهند یک دوره تفسیر قرآن را به زبان انگلیسی ارائه دهم. من از این کار استقبال کردم و چند برنامه ضبط شد و مورد تأیید قرار گرفت.
در ابتدا من در تهران زندگی می‌کردم و در استودیویی نزدیک منزل، برنامه ضبط می‌شد. پس از گذشت مدتی به دلیل سفرهای زیاد به مشهد مقدس، استودیویی نیز در مشهد آماده شد تا ادامه تفسیر را در مشهد ضبط کنیم. پس از یکسال به قم رفتم و در قم نیز امکانات برای ضبط تصویری تفسیر فراهم شد.
ابتدا زمان برنامه‌های تفسیر 20 دقیقه‌ای بود و حدود یکسال به همین منوال گذشت، تا اینکه از صدا و سیما تقاضا کردند که برنامه مختصرتر و 10 دقیقه‌ای باشد لذا ما به 10 دقیقه آن را تقلیل دادیم تا یک دوره تفسیر قرآن کامل شد.
ایکنا ـ این کار را از چه سالی آغاز کردید و تا چه زمانی ادامه داشت؟
این تفسیر قرآن حداقل حدود 10 سال یعنی از اواخر سال 88 تا 99 طول کشید و حدوداً 7 هزار برنامه کلیپ شده صوتی و تصویری برای اولین بار تولید شد.
ایکنا ـ آیا تاکنون به فکر مکتوب کردن این تفسیر بوده‌اید؟
اصرار داشتم که مکتوب کردن این کار، بسیار خوب است چون ما تفسیر قرآن را با رویکرد کسی که در جوامع غربی زندگی کرده و مخاطب را در آنجا می‌شناسد ارائه کردیم و به نظرم می‌رسد که پیاده کردن و نوشتن آن هم کار بسیار خوبی است اما بسیار زحمت دارد و نیازمند نیرو است. اما تا بحال این کار انجام نشده ولی امیدواریم بتوانیم در آینده آن را مکتوب کنیم.
ایکنا ـ آیا تفسیر قرآن به زبان انگلیسی وجود دارد؟
تفسیر دوره کامل قرآن به صورت تصویری در بین شیعیان نداریم و حتی در میان اهل سنت هم اگر دوره کامل وجود داشته باشد بسیار کم است. برخی تفاسیر به انگلیسی ترجمه شده اما به صورت تصویری تفسیر انگلیسی وجود ندارد.
ایکنا ـ روش تفسیری شما در این برنامه‌ها چه بوده است؟ (موضوعی، نقلی، سوره‌ای، آیه به آیه یا ...)
در ابتدا چون برنامه این بود که تفسیر کامل قرآن گفته شود، از جزء سی‌ام قرآن شروع کردیم و سوره به سوره تا آخر جزء سی‌ام ادامه دادیم و بعد تفسیر جزء 29 و سپس جزء 28 را ارائه کردیم و پس از آن از ابتدای قرآن شروع کردیم تا جزء 27 به صورت منظم ضبط کردیم. برنامه‌ها منظم بود و به صورت آیه به آیه و سوره به سوره تفسیر می‌شد.
در مورد روش تفسیری هم به دلیل اینکه تخصص بنده در فقه و کلام است، در تفسیر هم همین گونه بود یعنی آیاتی که مسائل فقهی و کلامی داشت پررنگ بود و روی آن تأکید بسیاری می‌شد. در مسائل کلامی هم مواردی که احیاناً مورد اختلاف است و روایاتی در مورد آن وجود دارد، بدون ذکر روایات ضعیف، تکیه بر روایاتی بود که مورد اتفاق علمای شیعه است. لذا می‌توان گفت این تفسیر کلامی ـ فقهی است.
ایکنا ـ این تفسیر چقدر با استقبال ساکنان آن کشورها مواجه شد؟
من مسئول پخش نبودم و مؤسسه‌ای که حامی این برنامه بود یعنی مؤسسه حجت‌الاسلام قرائتی این تفسیر را پخش می‌کردند و حدود 1000 برنامه هم به صدا و سیما دادند که از تلویزیون پخش می‌شد، لذا برآورد آنها این بود که از این برنامه‌ها استقبال شده و بازخورد خوبی داشته است.
زیرا در کشورهای انگلیسی زبان، شیعیان غیر ایرانی، یک تفسیر انگلیسی منظم ندارند، لذا این تفسیر مورد نیاز آنها بود و مورد استقبال هم قرار گرفت.
ایکنا ـ آیا در این کار غیر از مؤسسه حجت‌الاسلام قرائتی نهادهای دیگری هم مشارکت داشتند؟
نهاد دیگری همکاری نداشت اما گاهی اوقات در تهران به دلیل مشکلات استودیو از افراد دیگری کمک می‌گرفتیم. و الا عمدتاً مؤسسه حجت‌الاسلام قرائتی در این کار مشارکت داشت.
ایکنا ـ ضرورت ترجمه صوتی ـ تصویری قرآن به زبان انگلیسی یا زبان‌های دیگر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما در زمینه مسائل فرهنگی بسیار کم کار کرده‌ایم. در زمینه ترجمه قرآن، ترجمه‌های بسیاری از اهل تسنن وجود دارد که ترجمه‌های خوبی است و جز در موارد کوچک که اختلاف در آنها وجود دارد، ما هم آن را قبول داریم. ترجمه‌های انگلیسی هم خوب است، البته شیعیان هم چهار یا پنج ترجمه انگلیسی خوب دارند.
چند ترجمه قرآن به زبان انگلیسی عبارتند از: ترجمه یوسف علی (اهل تسنن) به انگلیسی، ترجمه شاکر که بسیار خوب است، ترجمه خانم صفار که ترجمه باز از قرآن انجام داده و ترجمه خوبی است، ترجمه شیخ سروَر در نیویورک هم ترجمه خوبی است.
در مسئله تفسیر ما با اهل سنت خیلی تفاوت داریم مخصوصاً در مسائل کلامی فرق بین شیعه و غیر شیعه مشخص می‌شود. لذا به لحاظ مسائل فقهی و کلامی تفسیر ما ضرورت دارد به این دلیل که فقه و کلام شیعه ضمن تفسیر قرآن بیان می‌شود. لذا ضرورت دارد که مبانی فقه و کلام شیعه بدین ترتیب برای مخاطب منتشر شود.
ایکنا ـ شما در تفسیر صوتی تصویری خود، آیا از تفاسیر مختلف استفاده می‌کردید یا استنباط شخصی خودتان بوده است؟
دست من در استفاده از تفاسیر باز بود اما مقید بودم برای برنامه هر روز 3 تا 4 تفسیر را مطالعه کنم؛ حتماً یک تفسیر از اهل سنت را نگاه می‌کردم، از جمله روح البیان (تأليف اسماعيل حقّى بروسوى) و روح المعانی (تألیف آلوسی)؛ همچنین تفسیر من وحی القرآن (اثر سید محمدحسین فضل‌الله) که یکی از تفاسیر بسیار خوب شیعه است. از دیگر تفاسیر شیعه تفسیر المیزان و تفسیر نمونه را حتما مطالعه می‌کردم و از نکات مفید تفسیر حجت‌الاسلام قرائتی هم استفاده می‌کردم و اگر نظر خاصی داشتم بیان می‌کردم.
ایکنا ـ جامعه هدف این برنامه چه گروه‌هایی بودند؟
مخاطب من انگلیسی‌زبان‌ها هستند که می‌خواهند تفسیر را به صورت علمی و تا حدودی بیشتر از ترجمه بدانند مثلاً اینکه شیعه در مسائل فقهی چه نظر دارد؟ در مسائل جهاد بدانند که جهاد ابتدایی در زمان غیبت جایز است یا خیر؟ اینها مسائلی است که مورد توجه افراد انگلیسی‌زبان است. مخاطب من افراد دانشگاهی انگلیسی‌زبان بودند و برای آنها می‌توانست بسیار مفید باشد.
ایکنا ـ هر قسمت برنامه شامل چند آیه بوده است؟
گاهی در یک برنامه دو یا سه آیه تفسیر می‌شد و گاهی یک آیه در دو یا سه برنامه تفسیر می‌شد؛ و این بستگی به کوتاهی یا بلندی آیه داشت.
ایکنا ـ آیا با چالش خاصی هم در این پروژه مواجه بودید؟
مسئله استودیو و امکانات از چالش‌های ما بود، به هرحال فیلمبردار و استودیویی که در اختیار باشد و هر زمان که ما بخواهیم، آنها نیز حضور داشته باشند، مشکل است و یک برنامه طولانی‌مدت را نمی‌توان با این روال انجام داد.
برآورد من این بود که این کار ـ اگر امکانات داشتیم ـ حداکثر باید 5 ساله تمام می‌شد اما مشکلات استودیو و دوربین و ... باعث شد تا 10 سال طول بکشد.
ایکنا ـ پیشنهاد شما برای انتشار و توزیع بهتر این تفسیر برای همه مخاطبان انگلیسی‌زبان چیست؟
اگر این تفسیر به صورت مکتوب تدوین شود بهتر است. من در این کار به روایات، بسیار بها می‌دادم و روایات ضعیف را بیان نمی‌کردم. لذا اگر این تفسیر پیاده‌سازی شود بسیار خوب است و حتی کلیپ‌های 20 دقیقه‌ای باید خلاصه، موضوع‌بندی و عنوان‌بندی شود تا بیشتر مورد توجه مخاطب قرار می‌گیرد.
ایکنا ـ آیا امکان دارد که بعد از 15 سال نکات جدیدی در مورد تفسیر آیات داشته باشید؟
قرآن با هر مراجعه مطلب تازه‌ای دارد. اما با توجه به اینکه به تفاسیری استناد داشته که سالیان سال مورد اعتماد بوده است، اطمینان داشتیم که عمده مطالب به‌راحتی تغییر نمی‌کند، ولی اگر دوباره به آن برگردیم ممکن است مطالب تازه‌تری در مورد آن داشته باشیم.
ایکنا ـ در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید.
ابتدا برای موفقیت شما دعا می‌کنم و امیدوارم کسانی باشند که به این برنامه در جهت پیشرفت آن کمک کنند و اگر امکان دارد این برنامه‌ها را به صورت مکتوب پیاده‌سازی کنند تا بهره بیشتری از آنها برده شود.
گفت‌وگو از محسن مسجدجامعی
تنظیم از فرشته صدیقی
انتهای پیام مطالب مرتبط
