
از منظر امام علی(ع)، فقر و تبعیض اقتصادی از مهمترین عوامل تضعیف جوامع و بروز نارضایتیهای اجتماعی است. ایشان بر این باور بودند که فاصله طبقاتی میتواند زمینهساز فساد و ناهنجاریهای اخلاقی و سیاسی شود. در نهجالبلاغه، نامهها و خطبههای متعددی به چشم میخورد که در آنها امام به والیان خود سفارش میکند تا در مدیریت اقتصادی با رعایت انصاف، از تمرکز ثروت در دست گروهی خاص جلوگیری کرده و امکانات را به صورت عادلانه در میان مردم توزیع کنند.
سیره اقتصادی امام علی(ع) الگویی جامع برای مدیریت اقتصادی بر اساس عدالت، انصاف و شفافیت است. ایشان بر لزوم کار و تلاش مشروع تأکید کرده و از سویی دیگر، بیتالمال را امانتی در دست حاکمان میدانستند که باید با دقت و مسئولیت کامل مصرف شود. اهتمام امام(ع) به حقوق محرومان و مبارزه با ویژهخواری، نشاندهنده رویکرد عملی ایشان در تحقق اقتصادی پایدار و عدالتمحور است. بررسی این جنبه از سیره امام علی(ع) میتواند درسهای ارزشمندی برای جوامع امروز در جهت برقراری عدالت اقتصادی همراه داشته باشد.
حجتالاسلام والمسلمین عباس محمدحسنی، رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران در گفتوگو با خبرنگار ایکنا درباره «اهمیت مسائل اقتصادی در سیره امام علی(ع)» گفت: اقتصاد ستون فقرات کل جامعه است و اگر جامعه را به یک انسان تشبیه کنیم که مشکلات اقتصادی داشته؛ مانند انسانی است که ستون فقرات ندارد و اگر انسان ستون فقرات نداشته باشد زمینگیر میشود؛ به همین دلیل در آموزههای دینی ما به این فرد فقیر میگویند. فقیر یعنی کسی که ستون فقرات او شکسته است.
وی ادامه داد: امیرالمؤمنین علی(ع) کسی است که آمده بود این ستون فقرات شکسته جامعه اسلامی را ترمیم کند. این روایت از حضرت امیر(ع) در این زمینه مایه افتخار امت اسلامی است که فرمودند «لو تَمثّل لِي الفقر رجلاً لَقَتلتُهُ» یعنی من اگر فقر را به شکل یک انسان ببینم گردن آن را میزنم. باید در این جمله تأمل کرد چراکه امام علی(ع) که کانون مهر و محبت است چنان میگوید که انگار فقر را میخواهد اعدام کند یعنی ریشه بسیاری از مشکلات اجتماع به خاطر فقر است و به همین دلیل حضرت علی(ع) خودشان یکی از تولیدکنندگان بزرگ زمانشان بودند.
رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران افزود: اکنون نیز اگر به سمت مدینه بروید در منطقهای نوشتهاند «آبار علی(ع)»؛ به معنی چاههایی که حضرت علی(ع) حفر کرده است. امیرالمؤمنین(ع) این همه چاه حفر میکرد و آب درمیآورد برای اینکه نخلستان بکارد و اقتصاد جامعه را شکوفا کند و سامان دهد؛ زیرا میدانست که انسان فقیر کر است و حق را نمیشنود؛ کور است و واقعیت را نمیبیند و گنگ است و حقیقت را نمیفهمد.
وی تأکید کرد: اگر بخواهیم مردم نسبت به حقایق بینا، شنوا و فهیم باشند باید دغدغههای معیشتی آنها را از بین ببریم تا آنها بتوانند به این حقایق و معارف فکر کنند. ما باید جامعه خودمان را در گام اول و جوامع بعدی را در گام دوم به این معرفت برسانیم که اسلام دین کامل و جامعی است؛ یعنی اسلام نظام اقتصادی، مدیریتی، فرهنگی و اعتقادی اخلاقی دارد.
محمدحسنی افزود: به این دلیل که ما در زمینه اقتصادی خوب عمل نکردیم نزدیکان ما فکر میکنند که نظام اقتصادی، مدیریتی، فرهنگی و اعتقادی نداریم و به طریق اولی دیگران که با اسلام زاویه دارند میگویند چنین نظامهایی نداریم زیرا هم بدخواه ما هستند و هم جاهلند؛ بنابراین امروز وظیفه ما معرفی جامعیت اسلام به جامعه است.
انتهای پیام