ثمرات ترویج جمله‌خوانی در آموزش قرآن

رضا نباتی؛ مؤلف کتب درسی قرآن در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا گفت: بحث آموزش قرآن، روخوانی یا در مراتب بالاتر حفظ، به عنوان یکی از مطالبات به حق مطرح است، اما آن چه از درجه اهمیت بیشتری برخوردار است، فهم قرآن است که از جمله دغدغه‌های مقام معظم رهبری برای تسری آن در جامعه است.

 

این کارشناس امور قرآنی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش در این زمینه وظیفه اصلی را به عهده دارد، گفت: کوچکترین واحد یادگیری قرآن کلمه نیست، بلکه جمله است و در این زمینه در تألیف کتب درسی قرآن تا حدود زیادی اقداماتی صورت گرفته است، مثلاً عبارات قرآنی با فاصله، ترکیب شده و در کتب درسی چاپ و منتشر شده‌اند، تا این امر هم در هجی کلمات و ترکیب جملات به دانش‌آموزان کمک کند و هم موجب آن شود که تا اندازه‌ای تأمل و تفکری در واژگان را شاهد باشیم و کوشش شود که دانش‌آموزان صرف نظر از تسلط به روخوانی، به معانی واژگان و در نهایت جملات هم توجه داشته باشند.

این مدرس قرآن تصریح کرد: اگر ما جمله‌خوانی و جمله‌نویسی آیات را در جامعه گسترش دهیم به مرور برای بیان ترجمه قرآن برای عموم بی‌نیاز خواهیم شد، چرا که هزاران پیام قرآنی در دل واژگان و عبارات قرآنی وجود دارد که اگر قرآن‌آموزان، قرآن را به صورت جمله جمله حفظ کرده و به یاد بسپارند، قادر خواهند بود با استفاده از محفوظات خود و تسلطی که بر روی معانی آن دارند از رهنمودهای قرآن در زندگی شخصی و اجتماعی خود بهره ببرند.

 

مؤلف کتب درسی قرآن گفت: در جریان مسابقات یا در تلاوت قاریان مطرح داخلی و بین‌المللی لزومی ندارد که قاری در تمامی مدت اجرا تنها به تحریرات و نغمات توجه کند، بلکه می‌تواند قرآن را جمله به جمله و با تأکید بر معانی آن تلاوت کرده و پس از ایجاد ارتباط با مخاطب و انتقال معانی و مفاهیم، مجدد از ابتدا به دنبال اجرای فنون و شگردهای مرسوم در امر تلاوت باشد.

 

وی با اشاره به این نکته که تا تدبر در جریان قرائت قرآن شکل نگیرد، چرخه قرائت و استماع قرآن کامل نشده است، گفت: در جای جای قرآن نکات تدبری در زمینه‌های مختلف و از جمله موضوع اهل بیت(ع) وجود دارد که ممکن است به شکل غیر مستقیم به این موضوعات اشاره شده باشد؛ اگر ما صرفاً جریان تلاوت قرآن را به یک جریان عادی روخوانی با اصوات و الحان گوش‌نواز تبدیل کنیم، تصور می‌شود که حق مطلب را در مورد اهل بیت(ع) به عنوان یکی از تأکیدات پیامبر(ص) در حدیث ثقلین ادا نکرده باشیم.

 

نباتی تأکید کرد: آنچه در تألیف کتب درسی تا حدود زیادی به دنبال تحقق آن هستیم، توجه به قطعات قرآنی است؛ در نقاط گوناگون قرآن قطعاتی وجود دارد که هر کدام دارای داستان، شأن نزول و سبک و سیاقی هستند که اگر به درستی شناسایی شده و پیرامون موضوعات گوناگون آنها را به عنوان دلایل و برهان اشاره کنیم، یکی از مصادیق تحقق پیوست فرهنگی را ناخودآگاه تأمین کرده‌ایم؛ بالغ بر 120 قطعه که در آن اشاره به موضوع یا داستان خاص شده است، در قرآن وجود دارد که ایجاد ارتباط میان آیات و داستان و موضوع هر کدام موجب خواهد شد تا بیشتر در اذهان مانده یا حتی ملکه ذهن قرآن‌آموزان شود.

 

وی در پایان گفت: هر چند که شاهد جریان یافتن حفظ ترتیبی در جامعه هستیم و تا اندازه زیادی نیز در این زمینه توفیقاتی در تربیت حافظان قرآن به دست آورده‌ایم، اما باید گفت که حفظ ترتیب قرآن که موجب شود، قرآن را یک حافظ از ابتدا تا انتها حفظ کند، امری قابل پیاده‌سازی برای عموم جامعه علاقه‌مند به حفظ قرآن نیست و باید با توجه به نکته‌ای که به آن اشاره شد، جامعه را با حفظ قطعات قرآن به سمت حفظ موضوعی و کاربردی قرآن تشویق کرد و البته در این میان افرادی مستعد و علاقه‌مند هستند که اراده‌ای به حفظ کامل قرآن داشته باشند.