مقاومت به‌مثابه یک مفهوم تمدنی بازخوانی شود

به گزارش خبرنگار ایکنا، علی‌اکبر صالحی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی، در نشست علمی «دیپلماسی مقاومت» که به مناسبت اولین سالگرد شهادت شهید جمهور، شهید آیت‌الله رئیسی و دیگر شهدای خدمت صبح امروز، شنبه ۲۷ اردیبهشت‌ماه، به همت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد، با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای خدمت گفت: گفت‌وگو در جمع فرهیختگانی چون شما آسان نیست؛ آن‌هم درباره موضوعی که از زوایای گوناگون می‌توان به آن پرداخت و هر کسی ممکن است تصویری خاص از آن در ذهن داشته باشد. موضوع مقاومت، مسئله‌ای مهم، ارزشمند و البته چندوجهی است.

 

وی در آغاز سخنان خود با اشاره به آیه شریفه «أَحَسِبَ النَّاسُ أَن يُتْرَكُوا أَن يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ» افزود: فتنه امتحانی است همراه با اغوا و کشش. نوعی آزمایش الهی است که انسان را از درون می‌سوزاند. آنچه امروز در جهان، خصوصاً در منطقه ما و در موضوع فلسطین رخ می‌دهد، مصداق روشن یک فتنه الهی است که وجدان بشریت را مورد آزمایش قرار داده است. خداوند می‌خواهد ببیند ملت‌ها، دولت‌ها و انسان‌ها در برابر این نسل‌کشی بی‌سابقه چه موضعی خواهند گرفت. این فتنه، آزمایش بزرگ ایمان، بصیرت و تعهد انسانی ماست.

 

 

رئیس سابق سازمان انرژی اتمی با یادآوری نمونه‌هایی از دوران دفاع مقدس، ازجمله بمباران مدارس توسط صدام، گفت: آن روزها نیز این پرسش مطرح می‌شد که «پس خدا کجاست؟» اما خداوند با صبر، انسان را می‌آزماید. صبری که معنا و کارکردش را باید در داستان‌هایی چون همراهی حضرت موسی (ع) با خضر نبی (ع) جست‌وجو کرد. در آنجا هم حکمت الهی برای انسان قابل درک نبود. ما هنوز در ساده‌ترین ساحت‌های معرفتی مانند «فیزیک» نیز به کنه حقیقت پی نبرده‌ایم؛ آنگاه چگونه می‌خواهیم درباره تدبیر الهی، به قضاوت بنشینیم؟

 

صالحی سپس گفت: حضور در این فضای علمی و در جمع نخبگان دانشگاهی که عمر خود را وقف فهم و استنباط حقیقت کرده‌اند، برای من مایه خرسندی است. کاری که شما در دانشکده مطالعات جهان انجام می‌دهید، بسیار دشوار و البته ارزشمند است. برخلاف تصور عموم، فهم پدیده‌های اجتماعی به‌مراتب پیچیده‌تر از علوم پایه‌ای چون ریاضی و فیزیک است؛ چراکه کوچک‌ترین رفتار یا گفتار یک رهبر سیاسی می‌تواند مسیر تاریخ را تغییر دهد.

 

وی در ادامه با اشاره به شرایط روز کشور و منطقه، اظهار کرد: اکنون در مقطع مذاکره نیز هستیم اما باید بدانیم که این مذاکره نیز بخشی از مسیر مقاومت است. مقاومت در دانشگاه باید به‌مثابه مفهومی تمدنی، بازخوانی و بازتولید شود، نه صرفاً یک کنش سیاسی یا واکنش نظامی. مقاومت از دل فرهنگ، تاریخ، ایمان و تجربه زیسته یک ملت برخاسته و با جان او عجین است.

 

صالحی تصریح کرد: اگر از ما بپرسند چرا مقاومت می‌کنید، پاسخ این است که مقاومت برای یک ملت آزاد، مانند نفس کشیدن برای انسان است. ما مقاومت می‌کنیم چون زنده‌ایم، چون نمی‌خواهیم در برابر سلطه و تحقیر کرامت انسانی تسلیم شویم.

 

 

وی با بیان اینکه مقاومت، صرفاً ایستادگی در برابر ظلم نیست، بلکه هنری شبیه به باغبانی است، گفت: مقاومت یعنی دانستن زمان کاشت و داشت و برداشت، یعنی شناخت خاک، صبر بر سرما و امید به بهار. مقاومت، درختی استوار است با ریشه‌هایی در فرهنگ، تاریخ و خون شهیدان و شاخه‌هایی سبز که ثمرات آن عزت، استقلال و پیشرفت است.

 

رئیس پیشین دستگاه دیپلماسی افزود: در همین راستا، می‌خواستم درباره سفر اخیر ترامپ به منطقه هم سخن بگویم اما در این مسئولیت و شرایط نمی‌توانم بیش از این وارد شوم. فقط بپرسید: آیا در این سفر، عزتی دیده شد؟ آیا چیزی از شرف ملت‌ها باقی گذاشت؟ رسانه‌هایی چون الجزیره نیز این پرسش را به‌صراحت مطرح کرده‌اند.

 

صالحی تأکید کرد: اصیل‌ترین و والاترین الگوهای مقاومت در تاریخ، پیامبران و اولیای الهی‌اند. امامان معصوم علیهم‌السلام، مجسمه عقلانیت، عزت و صبر در برابر طوفان‌های ظلم بودند. آنان در طول تاریخ اسلام با اشراف کامل بر شرایط جامعه و دشمن، راهبردهایی هوشمندانه در پیش گرفتند. این همان مفهومی است که رهبر معظم انقلاب در قالب «انسان ۲۵۰ ساله» از آن یاد کرده‌اند؛ یعنی امامان شیعه به‌رغم تفاوت‌های ظاهری در شیوه عمللل، در حقیقت یک حقیقت ممتد و واحد را دنبال می‌کردند.

 

 

وی بیان کرد: در مکتب اهل بیت علیهم‌السلام، مقاومت جریانی منعطف، زنده و عقلانی است. گاه با شمشیر و گاه با صبر؛ گاه با قیام و گاه با تدبیر اما در همه حال، با حفظ اصول بنیادین توحید، عدالت و کرامت انسانی. این بصیرت، آگاهی، شناخت دشمن و درک درست از زمانه، عناصر تشکیل‌دهنده مقاومت هوشمندانه اهل بیت (ع) بودند.

 

صالحی مقاومت را موجودی زنده و پویا دانست که نیازمند مراقبت، تقویت و تغذیه دائمی است و گفت: اگر روح مقاومت با خون شهیدان، ایمان مردم و تدبیر رهبری زنده نگاه داشته شود، هرگز شکست نخواهد خورد. مقاومت نباید به خواب برود و ضعیف شود، بلکه باید در اوج توان و آمادگی باقی بماند تا اثرگذار باشد.

 

 

وی در  بخش دیگر سخنان خود به سه رکن اصلی مقاومت در نظام جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: «عزت، حکمت و مصلحت» سه ستون اصلی گفتمان مقاومت‌ هستند. عزت، برخاسته از کرامت انسانی، فطرت آزاد و ایمان مردم است. حکمت، توان تحلیل درست، شناخت عمیق و تصمیم‌گیری عقلایی در بزنگاه‌هاست و مصلحت، نه به معنای سازش، بلکه به معنای تدبیر برآمده از بصیرت و هوشمندی است؛ همان‌گونه که امام حسن (ع) با صلح خود، بذر عاشورا را کاشتند.

 

صالحی تصریح کرد: اگر امروز مقاومت ملت ایران الهام‌بخش ملت‌های آزاده در یمن، غزه و لبنان است، اگر پرچم عدالت‌خواهی جهانی شده، این همه به برکت هدایت‌های امام راحل و رهبر معظم انقلاب است. این مسیر هرچند همواره هدف تحریف، تردیدافکنی و تخریب رسانه‌ای بوده اما هرچه زمان می‌گذرد، حقانیت آن آشکارتر می‌شود.

 

وی افزود: در جهانی که حقیقت را با رسانه پنهان می‌کنند و روایت‌ها وارونه می‌شوند، دانشگاه، فانوس فهم و اخلاق است. امروز مسئولیت نخبگان، اساتید و پژوهشگران بسیار سنگین‌تر از گذشته است. باید روایت مقاومت را از اسارت تحلیل‌های سطحی و جناحی نجات دهیم و آن را در چارچوب عقلانیت راهبردی و کرامت انسانی صورت‌بندی کنیم.

 

رئیس بنیاد ایران‌شناسی در پایان گفت: امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند پرورش نسلی هستیم که مقاوم، مؤمن، عقلانی، منصف و هوشیار باشد؛ نسلی که فریب روایت‌های جعلی را نخورد و مرعوب سلطه نشود. از خدای بزرگ می‌خواهیم این ملت را با اتکاء به دانش نخبگانش، بیداری نسل جوانش و رهبری حکیمانه‌اش، در مسیر عزت و سرافرازی پایدار نگه دارد.