عرفه؛ روز رحمت واسعه الهی و فرصت جبران مافات

به گزارش ایکنا، در پی توصیه روز گذشته رهبر معظم انقلاب به دعا کردن در روز عرفه، مرتضی نجفی قدسی، فعال قرآنی در یادداشتی به تبیین «سرزمین عرفات و درک روز عرفه» پرداخته است که در ادامه این یادداشت را با هم می‌خوانیم.

بسم الله الرحمن الرحیم

روز نهم ذی‌الحجه را روز عرفه نامیده‌اند که دعا و نیایش در این روز و مخصوصاً در صحرای عرفات بسیار سفارش شده و در روایات آمده است که اگر کسی ماه مبارک رمضان آمرزیده نشد فرصتی برای او نیست تا روز عرفه بیاید بلکه در عرفه بخشیده شود.

سرزمین عرفات که در ۲۱ کیلومتری مکه مکرمه واقع شده است، از پاک‌ترین و مقدس‌ترین سرزمین‌هایی است که محل توبه حضرت آدم(ع) در روز عرفه در همین مکان بوده و خداوند کلماتی را به حضرت آدم آموخت و به حرمت آن کلمات که آدم بر زبان جاری کرد توبه‌اش پذیرفته شد. «فَتَلَقَّى‏ آدَمُ‏ مِنْ‏ رَبِّهِ‏ كَلِماتٍ فَتابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيم»‏.

بر طبق بعضی از روایات کلماتی که خدای متعال به حضرت آدم آموخته است اسامی پنج تن آل عبا (محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین) علیهم السلام هستند و او با توسل به این اسامی مقدس به درگاه الهی تضرع و توبه کرد و خدای متعال از خطای او درگذشت.وقوف در عرفات آغاز مناسک حج محسوب می‌شود و حاجیان پس از احرام از ظهر روز عرفه باید در صحرای عرفات حضور داشته باشند و تا غروب روز عرفه آنجا بمانند و پس از آن راهی مشعرالحرام شوند «فَإِذا أَفَضْتُمْ‏ مِنْ‏ عَرَفاتٍ‏ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ».

سرزمین عرفات حدود ۲۵۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد و تپه‌ای به نام جبل‌الرحمه در وسط آن قرار دارد. بسیاری از انبیاء و اولیای الهی در این سرزمین خدا را عبادت کرده‌اند و این سرزمین عبادتگاه آنها بوده است.

عرفات جمع عرفه به معنای شناخت و معرفت الهی است و روز عرفه روز عرفان و تقرب به پروردگار است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در مقاطع مختلف به اهمیت روز عرفه اشاره فرموده‌اند. ایشان روز گذشته در مراسم بزرگداشت سالگرد امام خمینی(رض) در ابتدای سخنان خود از روز عرفه به عنوان بهار دعا یاد و جوان‌ها را توصیه به دعا فرمودند.

رهبر معظم در بیانی فرموده‌اند: روز عرفه را قدر بدانید از ظهر عرفه تا غروب عرفه ساعات مهمی است، لحظه لحظه این ساعات مثل اکسیر، مثل کیمیا حائز اهمیت است، اینها را با غفلت نگذرانیم، یک نمونه از اعمال، این دعای عجیب امام حسین(ع) در عرفه است که مظهر خضوع و تذلّل و ذکر و مظهر ابتهال در مقابل پروردگار است.

یک نمونه دیگر دعای امام سجاد سلام الله علیه در صحینه سجادیه است، اینها را با تأمل و با تفکر بخوانید، این توشه شما است. (۲۵/۶/۹۴)

دعا کردن در روز عرفه بسیار سفارش شده است و مناجات و شب زنده‌داری شب عرفه نیز به مثابه 170 سال عبادت محسوب شده است، بنابراین درک شب عرفه نیز اهمیتی مانند شب قدر را دارد و حیف است که این ساعات به خواب و غفلت طی شود.

اینگونه فرصت‌ها سالی یکبار پدید می‌آید و ما باید با توجه و انابه به درگاه پروردگار خود را در معرض رحمت واسعه الهی قرار دهیم. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است: «أَنَّ لِرَبِّكُمْ فِي أَيَّامِ دَهْرِكُمْ‏ نَفَحَاتٍ‏ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا؛ بهوش باشید که در روزگار شما نسیم‌های رحمتی می‌وزد مبادا از آن رویگردان شوید».

البته طلب استغفار باید کار هر روزه انسان مؤمن باشد کما اینکه پیامبر اکرم(ص) حداقل روزی هفتاد مرتبه استغفار می‌کردند، قرآن کریم می‌فرماید: «وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُم؛ ای مردم، به درگاه الهی استغفار و توبه کنید تا از آسمان بر شما رحمت فراوان نازل گرداند و به قوت و قدرت شما بیفزاید». (سوره هود، ۵۲)

در سوره نوح آیه ۱۰ تا ۱۲ نیز می‌فرماید: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُم مِّدْرَارًا وَيُمْدِدْكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارًا»حضرت نوح به قوم خود می‌فرماید: ای مردم به درگاه خدای خود توبه کنید که او آمرزنده است و از آسمان بر شما فراوان می‌بارد و شما را به مال بسیار و پسران متعدد یاری فرماید و باغ‌های خرّم و نهرهای جاری به شما عطا کند.

ملاحظه می‌فرمائید که استغفار و توبه کردن اثر وضعی در زندگی مادی و معنوی انسان دارد، پس رمزگشایی در پیشرفت زندگی انسان، توجه خاضعانه و خالصانه به پروردگار است و بالعکس آنانی که از یاد و ذکر خدا رویگردان هستند، در زندگانی دنیایی شان هم دچار سردرگمی هستند.

«وَ مَنْ‏ أَعْرَضَ‏ عَنْ‏ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكا» (طه، ۱۲۴) هر کس از یاد پروردگار اعراض کند، معیشت و زندگی‌اش مانند یک کلاف سردرگم می‌شود و آن زندگی سامان نمی‌یابد. به هر حال اهمیت روز عرفه به آن است که فرصتی برای دعا پدید آمده است و قول استجابت دعا هم داده شده است و در چنین روزی رحمت واسعه الهی بسیار فراگیر است و به راحتی می‌توان جبران مافات کرد و به درگاه الهی تقرب یافت، مبادا که از درک روز عرفه غافل شویم.