از استیضاح تا براندازی؛ هشدار نسبت به تضعیف وحدت ملی در شرایط حساس

محمد ناظمی اردکانی، کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با ایکنا با تأکید بر ضرورت صیانت از انسجام ملی پس از جنگ ۱۲روزه اخیر و نقش آن در تقویت قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، گفت: برای اینکه ببینیم چگونه باید از این وحدت و انسجام که شاید بتوان گفت بالاترین دستاورد ما در این جنگ تحمیلی ۱۲روزه بود، دفاع کنیم، لازم است به عواملی اشاره شود که موجب شکل‌گیری این انسجام ملی و وحدت فراگیر شد.

وی با اشاره به پنج عامل مرتبط با این موضوع، افزود: عامل اول، شهادت فرماندهان عالی‌رتبه سپاه در یک شبیخون ناجوانمردانه و نیز شهادت برخی دانشمندان کشور بود. این عزیزان، از محبوب‌ترین چهره‌ها در میان مردم بودند و شهادت آنان موجی از همدلی و خشم ملی ایجاد کرد.

پذیرش مذاکره از سوی ایران با اکراه بود

ناظمی‌اردکانی اظهار کرد: عامل دوم، اینکه ایران علیرغم اکراه برای مذاکره با آمریکا، به‌دلیل جمع‌بندی‌هایی که صورت گرفت، پذیرفت در میز مذاکره حاضر شود اما درست در همین شرایط دشمن حمله نظامی را آغاز کرد. این اقدام، مظلومیتی مضاعف برای ایران در سطح ملی و جهانی ایجاد کرد و باعث شد که پروژه ایران‌هراسی که سال‌ها رسانه‌های دشمن در پی آن بودند، به ایران‌دوستی بدل شود.

وی ادامه داد: عامل سوم، اقتدار نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران و توانمندی موشکی کشور بود. دشمن سال‌ها نسبت به این توانمندی در هراس بود، اما در جریان این جنگ ۱۲روزه، عملاً قدرت موشکی ایران را تجربه کرد و دریافت که این توانمندی چقدر برایش وحشت‌برانگیز است؛ آن‌هم در شرایطی که فرماندهان ارشد نظامی به شهادت رسیده بودند. در اینجا باید یاد و نام شهید تهرانی‌مقدم و شهید حاجی‌زاده را گرامی بداریم.

کارشناس مسائل سیاسی عامل چهارم را رهبری شجاعانه، مقتدرانه و مدبرانه رهبر معظم انقلاب دانست که در یک فرصت بسیار کوتاه و با سرعت بالا، فرماندهان شهید را جایگزین کردند و انسجامی تحسین‌برانگیز در نیرو‌های مسلح به وجود آوردند.

فرهنگ دینی و وطن‌دوستی ملت ایران

وی با تأکید بر اینکه عامل پنجم، فرهنگ دینی و وطن‌دوستی بود، افزود: این دو فرهنگ، در این مقطع کاملاً با یکدیگر منطبق شدند. نه اینکه در گذشته از هم جدا بوده باشند اما دشمن تلاش داشت میان آنها شکاف بیندازد. در این شرایط، فرهنگ استقلال‌طلبی و استکبارستیزی که از آغاز انقلاب اسلامی ترویج شده، به خوبی ثمر داد و نشان داد در طول این سال‌ها کار فرهنگی مؤثری انجام شده است.

ناظمی اردکانی ادامه داد: حالا سؤال این است که برای حفظ این وحدت و انسجام ملی که سرمایه‌ای گران‌سنگ برای ایران محسوب می‌شود، چه باید کرد؟ در گام نخست، باید عواملی که موجب این انسجام شدند، به‌درستی تحلیل و تقویت شوند. مهم‌تر از همه، باید جامعه را نسبت به اهمیت این انسجام و وحدت حداکثری آگاه کرد.

وی، آگاهی‌بخشی عمومی در این زمینه را بسیار حیاتی دانست و گفت: همان‌طور که نیرو‌های مسلح و اقتدار نظامی، عامل بازدارنده هستند، انسجام ملی نیز به همان اندازه، بلکه حتی در مقاطعی بیشتر، نقش بازدارنده دارد. دشمن همیشه در پی شکستن این وحدت و ایجاد شکاف میان اقشار مختلف جامعه بوده تا از این طریق بر کشور مسلط شود.

تصور اشتباه دشمن از تحقق پروژه‌ براندازی

ناظمی اردکانی تصریح کرد: در جنگ اخیر، دشمن گمان می‌کرد با تهاجم نظامی از بیرون و تحریک اغتشاشات از درون، می‌تواند پروژه براندازی را محقق کند اما اشتباه محاسباتی کرد و پیش‌بینی نمی‌کرد که چنین همبستگی و انسجام ملی در ایران به وجود آید که همه نقشه‌هایش را نقش بر آب کند؛ در واقع دقیقاً برعکس آنچه پیش‌بینی کرده بود، اتفاق افتاد.

وی تأکید کرد: نکته مهم دیگر، همگرایی سه قوه در جمهوری اسلامی است که باید تحت هدایت مقام معظم رهبری تقویت شود. تصمیم‌گیری در موضوعاتی مانند مذاکره یا جنگ، باید از مسیر قانونی و از طریق مصوبات شورای عالی امنیت ملی صورت گیرد، که طبق قانون با تأیید رهبر انقلاب لازم‌الاجرا است. بنابراین، هرگونه واگرایی بین قوا یا جناح‌های سیاسی، باید در پرتو تصمیمات وحدت‌بخش حل‌وفصل شود.

ناظمی اردکانی گفت: مصادیق روشنی وجود دارد که نشان می‌دهد هرگاه وحدت ملی، انسجام قوا و رهبری حکیمانه در کشور هم‌زمان شده‌اند، دشمن عقب‌نشینی کرده است. این تجربه تاریخی و ملی، امروز باید سرلوحه ما برای ساخت آینده باشد.

رفتار نسنجیده موجب خدشه به وحدت ملی است

کارشناس مسائل سیاسی اظهار کرد: یکی از عواملی که می‌تواند به همبستگی و وحدت ملی خدشه وارد کند، رفتار و گفتار نسنجیده برخی افراد به‌ویژه در جایگاه‌های مسئولیتی است. برای نمونه، در شرایطی که کشور با یک موقعیت حساس مواجه است، مطرح شدن موضوع استیضاح رئیس‌جمهور از سوی برخی نمایندگان مجلس قابل تأمل است. این در حالی است که دلیل این استیضاح، مصاحبه‌ای است که رئیس‌جمهور انجام داده و شاید با سلیقه سیاسی برخی افراد هم‌راستا نبوده است. به نظر من، اساساً طرح چنین مسائلی در این مقطع زمانی، نه به‌جا و نه به‌نفع کشور است.

وی با اشاره به ویدئوی مصاحبه یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ادبیاتی نامناسب، افزود: یکی از نمایندگان مجلس از تهران، هر آنچه که به ذهنش می‌رسد با هر ادبیاتی بیان می‌کند و در فضای مجازی منتشر می‌شود و این دست‌به‌دست می‌چرخد. به‌صراحت می‌گویم که اینگونه رفتار‌ها با عقلانیت سیاسی در چنین شرایطی سازگار نیست. اگر نقدی وجود دارد یا اختلاف‌نظری هست، باید از مسیر‌های رسمی و منطقی بیان شود، نه با ادبیاتی که جامعه را تحریک کند.

کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: از سوی دیگر، شاهد آن هستیم که یکی از چهره‌های سیاسی در حصر، بیانیه‌ای صادر کرده و در آن، به صراحت موضوع براندازی را مطرح کرده است؛ همان خواسته‌ای که آمریکا و رژیم صهیونیستی هم دنبال آن هستند. در همین حال، یکی از رؤسای احزاب سیاسی که در قامت کارشناس در رسانه ملی حضور یافته، به طرح مطالبی پرداخته که خود خبرنگار مرتبط با آن موضوع، آن ادعا را تکذیب کرده است.

ورود جدی دستگاه قضا به رفتارها و گفتارهای نسنجیده

وی تأکید کرد: چنین اظهارنظرهایی، آن هم با شدت و غلظت بالا، صرفاً برای آن است که فرد گوینده حرف خود را به افکار عمومی تحمیل کند. در این زمینه، انتظار می‌رود دستگاه قضایی ورود جدی داشته باشد و اجازه ندهد که اینگونه اقدامات، انسجام ملی را هدف قرار دهد.

ناظمی‌اردکانی افزود: از موارد دیگر، اظهارنظر یکی از افراد در جایگاه مشورتی یکی از قوای سه‌گانه است که تفسیری از اقدام استفاده از «کلاهک هسته‌ای» در مقابل دشمن را منتشر کرده است. چنین تصاویری، به‌ویژه در فضای دیپلماسی و نگاه بین‌المللی، می‌تواند ذهنیت منفی ایجاد کند و به منافع ملی لطمه بزند.

وی گفت: در این میان، نقش رسانه ملی در صیانت از انسجام ملی بسیار کلیدی است. همچنین مدیریت فضای مجازی، خبرگزاری‌ها و مطبوعات در شرایطی که کشور در مرز میان جنگ و آتش‌بس قرار دارد، باید با دقت و مسئولیت‌پذیری عمل کنند. نباید اجازه داد هر مطلبی که می‌تواند به وحدت و انسجام ملی آسیب بزند، در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شود.

ناظمی اردکانی در ادامه گفت: ورود دستگاه قضایی در برخی موارد بسیار ضروری است؛ به‌ویژه در قبال اظهارات و اقداماتی که وحدت ملی را خدشه‌دار می‌کند یا موجب برهم زدن انسجام اجتماعی می‌شود.

ضرورت تأمین رضایت مردم به‌ویژه در حوزه معیشت

وی افزود: مسئله بسیار مهم دیگر، تأمین رضایت مردم به‌ویژه در حوزه معیشت است. کنترل گرانی، به‌خصوص در مورد کالا‌های اساسی باید در اولویت دولت قرار گیرد. به‌طور مثال، در همین مدت اخیر شاهد بودیم که قیمت لبنیات به‌صورت ناگهانی و تا ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرد. این قبیل اتفاقات در کنار افزایش قیمت برنج و سایر اقلام روزمره، مستقیماً زندگی مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نباید نسبت به آنها بی‌تفاوت بود.

وی در ادامه با اشاره به پدیده نفوذ و وطن‌فروشی در جنگ تحمیلی اخیر، گفت: نفوذ در ماجرای تهاجم نظامی اخیر نیز نقش داشت و به کشور آسیب وارد کرد. ما باید با دقت از دامن‌زدن افراطی به فضای نفوذ پرهیز کنیم. اینکه طوری القا شود که نفوذ تا عمق تار و پود نظام، سیاست، ارتش و جامعه رخنه کرده و هیچ راه خروجی وجود ندارد، نه‌تنها باعث ناامیدی مردم می‌شود بلکه اعتماد عمومی را هم به‌طور جدی تضعیف می‌کند.

ناظمی اردکانی ادامه داد: گاهی برخی افراد، دیگران را بدون دلیل متهم به عامل دشمن بودن می‌کنند؛ این کار هم از نظر شرعی و هم ملی ناپسند است. همان‌طور که در عرصه نظامی، نفوذ می‌تواند آسیب بزند، در فضای اجتماعی و سیاسی هم این آسیب‌ها می‌تواند بازتولید شود، به‌خصوص اگر مرز‌های نفوذ و غیرنفوذ به‌درستی تبیین نشود.

الزامات صیانت از انسجام ملی

وی درباره الزامات صیانت از انسجام ملی با انجام اصلاحات فرهنگی و اجتماعی در سیاست‌ها و رویکردها و حتی پایان دادن به کشمکش‌های سیاسی بی‌حاصل، گفت: برای حفظ این همبستگی، هم مسئولان کشور باید در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها بازنگری و اصلاحات کنند و هم جناح‌های مختلف سیاسی، دعوا‌های بی‌حاصل و فرسایشی خود را کنار بگذارند. دو قطبی‌سازی‌های خطرناک باید متوقف شود؛ اکنون زمان وحدت است، نه شکاف.

کارشناس مسائل سیاسی افزود: دستاورد‌هایی که در این جنگ ۱۲ روزه و در قالب انسجام ملی حاصل شد، به‌واقع یکی از گران‌بهاترین موفقیت‌های جمهوری اسلامی ایران بود. جا دارد که این موضوع تبدیل به یک پروژه مطالعاتی ملی شود و رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و پژوهشگران باید به‌طور جدی به آن بپردازند.

وی با اشاره به گستردگی همبستگی ملی گفت: این انسجام، فقط محدود به درون کشور نبود، بلکه بخشی از اپوزیسیون خارج از کشور هم در این مقطع با ملت ایران همراهی کردند. حتی در سطح جهانی، ملت‌ها و حتی برخی دولت‌ها در حمایت از ایران، موضع گرفتند. تنفر از آمریکا و رژیم صهیونیستی در افکار عمومی دنیا به اوج رسید و وجهه ایران تقویت شد. بنابراین، لازم است این پدیده هم از منظر سیاسی، هم فرهنگی و هم اجتماعی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

ضرورت شناسایی واگرایی‌های گذشته

ناظمی اردکانی ادامه داد: باید برخی شکاف‌ها و واگرایی‌های گذشته، که دشمن با کمک رسانه‌های متعدد بین‌المللی روی آنها سرمایه‌گذاری کرده بود، شناسایی و برای رفع آنها نقشه راهی تدوین شود تا دشمن دیگر نتواند از آنها سوءاستفاده کند.

وی گفت: البته برخی ضعف‌ها و ناهنجاری‌ها در جامعه وجود دارد که اگر رها شوند، در بلندمدت به انسجام ملی آسیب می‌زنند. اما باید در کوتاه‌مدت برخی مشکلات را شناسایی و اصلاح کرد، از جمله نوع رقابت‌های سیاسی در انتخابات شوراها، مجلس و ریاست‌جمهوری. واگرایی و افراط‌گرایی در این زمینه‌ها می‌تواند بنیان وحدت را تضعیف کند.

کارشناس مسائل سیاسی تأکید کرد: تمرکز بر رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم باید به‌طور جدی در دستور کار قرار گیرد. اگر تا امروز بر اقتدار نظامی تمرکز کرده‌ایم و نتیجه هم گرفته‌ایم، از این به بعد باید روی اقتدار اقتصادی هدف‌گذاری کنیم. امروز اقتدار نظامی ایران برای همه جهان، حتی دشمنان، روشن شده؛ حالا وقت آن است که این موفقیت در حوزه اقتصادی نیز تکرار شود.

تجربه چند لایه ملت و مسئولان در جنگ 12 روزه

ناظمی اردکانی درباره ضرورت بیدار نگه داشتن جامعه در دوران پساجنگ، گفت: در دوره پساجنگ، جامعه باید هم بیدار و هوشیار بماند و هم روحیه حماسی خود را حفظ کند. البته این در کنار هوشمندی و آمادگی نیرو‌های مسلح معنا پیدا می‌کند؛ نیرو‌هایی که با نقض‌های مکرر پیمان‌ها توسط آمریکا آشنایی دارند.

وی اظهار کرد: در این جنگ ۱۲ روزه، ما تجربه‌ای بسیار مهم و چندلایه کسب کردیم؛ هم در بُعد آفندی (تهاجمی) و هم در بُعد پدافندی (دفاعی). یعنی هم نقاط ضعف و قوت خودمان را شناختیم و هم نقاط ضعف و قوت دشمن را به‌درستی تحلیل کردیم. قطعاً نیرو‌های مسلح ما روی این نقاط تمرکز خواهند کرد؛ برای حذف ضعف‌ها و تقویت توانمندی‌ها.

کارشناس مسائل سیاسی گفت: البته در بعد پدافندی، ایران نیز آسیب‌هایی متحمل شد اما آسیب‌های دشمن به‌مراتب شدیدتر بود. همان گنبد آهنینی که اسرائیل سال‌ها به آن افتخار می‌کرد، در این جنگ فرو ریخت. این یک پیروزی بزرگ پدافندی بود. از سوی دیگر، در بُعد آفندی، قدرت موشکی ایران مورد تحسین جهانی قرار گرفت. همچنین توان پهپادی ایران و تجهیز قدرت تهاجمی نیرو‌های مسلح، از جمله توانایی در زمینه جنگنده‌ها و تسلیحات پیشرفته، اثبات شد. قطعاً نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی، برای ارتقای این مؤلفه‌ها تلاش خواهند کرد.

ترمیم ضعف‌های موجود در طول جنگ تحمیلی

ناظمی اردکانی بیان کرد: یکی از نکات بسیار مهم این است که ضعف‌هایی که در طول این جنگ تجربه کردیم، هرچه سریع‌تر ترمیم شوند. با توجه به اینکه اکنون آتش‌بس موقت برقرار و عملیات تهاجمی یا دفاعی متوقف شده، باید اصلاحات و بازسازی‌ها با سرعت قابل قبولی انجام شود، چه در زمینه آفندی و چه در زمینه پدافندی.

وی افزود: نکته دیگر این است که اکنون مقامات سیاسی ایران به درخواست طرف مقابل، یعنی آمریکا، موضوع مذاکره را مطرح می‌کنند. البته هر تصمیمی در این زمینه باید در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی گرفته شود و همه باید حول آن مصوبه، وحدت داشته باشند. اگر شورای عالی امنیت ملی تصویب کند که مذاکره صورت بگیرد، ما قطعا از دیپلماسی کشور حمایت خواهیم کرد تا در میز مذاکره، با قاطعیت و قدرت صحبت شود.

ناظمی اردکانی تصریح کرد: اگر در گذشته دشمن ما را با جنگ تهدید می‌کرد، اکنون خودش جنگ را تحمیل کرده و ایران هیچ ترسی از رویارویی مجدد با جنگ ندارد. ایران قاطعانه و محکم‌تر از همیشه پاسخ خواهد داد. انتظار می‌رود که دیپلمات‌های کشور نیز مانند نیرو‌های مسلح، مقتدر و مصمم عمل کنند و مذاکرات را با قدرت پیش ببرند.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی، راهبرد جنگ یا مذاکره یک موضوع قابل تأمل و مهم است؛ چرا که ما در وضعیتی قرار گرفته‌ایم که هر لحظه ممکن است جنگ مجدداً آغاز شود. بنابراین، نیرو‌های مسلح باید آماده باشند و «دستشان روی ماشه» باشد تا در صورت لزوم، غافلگیر نشوند. همزمان، دیپلمات‌ها باید تنها در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی حرکت کنند و مذاکرات را با قاطعیت ادامه دهند.

گفت‌وگو از سمیرا انصاری