نقش بی‌بدیل زنان در دانشگاه تمدن‌ساز اربعین

زهرا دلاوری پاریزی؛ استاد دانشگاه قم، یادداشتی با عنوان «نقش محوری زنان در پیاده‌روی اربعین» در اختیار ایکنا قرار داده است که در ادامه می‌خوانیم:

 

یکی از علائم ایمان براساس روایتی از امام حسن عسکری(ع)، زیارت اربعین است؛ البته در اینکه چقدر این روایت درست است فعلا وارد بحث نمی‌شویم اما واقعیت آن است که زیارت اربین مورد تأکید فراوان در روایات بوده است؛ شیعه دارای پراکندگی جغرافیایی بود ولی یک رشته و نخ مانند نخ تسبیح همه شیعه را به هم متصل کرده و می‌کند و آن، اتصال و تبعیت از ولایت و امامت است.

 

تشیع یک سازمان و تشکیلاتی بود که سبب می‌شد تا شیعیان از حال همدیگر با خبر شوند و البته عیب آنان این بود که اهل یک شهر همدیگر را کمتر می‌دیدند از این رو همانطور که حج برای همراهی، وحدت و هماهنگی مسلمانان در سراسر جهان وضع شده است؛ اربعین حسینی(ع) هم فرصت و کنگره‌ای است تا همه شیعیان از سراسر جهان گرد هم آیند. چون روح شیعه کربلایی است، این روح در اربعین کاملا مشهود است؛ در روایت داریم که «ان لقتل الحسین حراره فی قلوب المؤمنین لا تبرد ابدا». به همین دلیل شاهدیم که در بین شیعیان حرارت، تپش قلب و جنب و جوش ویژه‌ای در اربعین وجود دارد و این شعله‌ها از روح مقدس و پاک اباعبدالله الحسین(ع) فروزان شده است. 

 

اما نقشی که بانوان می‌توانند در این حماسه داشته باشند و این تمدن را جهانی کنند در چند بخش قابل تقسیم است؛ اول بخش تبلیغ و فرهنگ‌سازی است که بانوان به عنوان مبلغ فرهنگی نقش دارند؛ دوم نقش خانواده و معماری خانواده، سوم نقش خادمی بانوان، چهارم بخش پیشگام مقاومت و نقش آخر شبکه‌سازی تمدنی هستند. 

 

اربعین تنها یک حرکت عبادی نیست؛ بلکه دانشگاه انسان‌سازی است که بانوان به عنوان معمار این تمدن در آن نقش محوری دارند و این نقش ر ا با الگوگیری از حضرت زینب(س) با سه محور عاطفه، محبت و عمل ایفا می‌کنند. ابتدا باید بدانیم حرکت اربعین، حرکتی زینبی(س) است و زنان هم از ابتدای انقلاب نقش محوری ایفا کردند و در طول دوران انقلاب هم این نقش غیرقابل انکار است و اگر نگوییم نقش آنان از مجاهدان بیشتر نبوده است کمتر هم نبوده است. مادری که فرزند خود را فدای انقلاب، اسلام و ایمان کرده است قطعا نقش محوری دارد و این نقش کمتر از حضور مستقیم در میدان نبرد نیست و این روحیه برگرفته از حضرت زینب(س) است.

 

امروز هم بانوان در اربعین با روایت‌گری فرهنگی و تبلیغی که انجام می‌دهند رسالت خود را ادامه می‌دهند؛ حضرت زینب(س) با سخنان بلیغ و کلمات رسای خود پیام عاشورا را منتقل کردند؛ شرایط هم اینطور نبود که ایشان در جایگاه یک سخنرانی باشند که مخاطبانش آماده شنیدن سخنان او هستند بلکه دشمنانی بودند که با شمشیر از اسرای اهل بیت(ع) استقبال کردند و گروه دیگر هم مخاطبان عمومی مردم شام بودند که تصور می‌کردند این گروه یاغی، باغی و خارجی هستند و البته برخی هم حضرت و خاندان اهل بیت(ع) را شناختند لذا ایشان با یک جمع این چنین ناهمگون مواجه بود.  

اینجا ایشان یک زن تاریخ و تاریخی است نه ضعیف و الگو برای مردان و زنان؛ ایشان انقلاب نبوی و علوی را آسیب‌شناسی کرد و گفت؛ که شما نتوانستید در بزنگاه به وظیفه خود عمل کنید در نهایت سر نوه پیامبر(ص) بر بالای دار رفت.

 

از طریق دیپلماسی فرهنگی و حضور بانوان در موکب‌های بین‌المللی اربعین و با برپایی نمایشگاه قرآن، آموزش آن و فعالیت‌های فرهنگی باید نقش زنان آگاه و فعال به جهان معرفی شود. تولید پادکست با زبان‌های مختلف از دیگر راه‌هایی است که می‌توان بانوان اربعینی و سبک زندگی حسینی  را به زنان غربی معرفی کنیم.

 

در دوران امام حسین(ع) دو جبهه حق و باطل وجود داشت و تا قیامت هم وجود خواهد داشت لذا وقتی می‌گوییم: «انی سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم الی یوم القیامه»؛ یعنی این جنگ تا انتها ادامه دارد؛ گرچه نوع و ابزار آن متفاوت است و امروز دوره اتم و هوش مصنوعی است؛ گاهی با زبان حدیث و روایت و امروز هم با ابزار دیگر ولی حرب لمن حاربکم همیشه مقوله ثابتی است.

 

درست سخن گفتن و درست اندیشیدن و هوشمندانه هدف‌گیری کردن و ظیفه امروز زن و مرد شیعه است و اگر این‌گونه باشیم زندگی اهداف والایی هم پیدا خواهد کرد و می‌توان آن را در معرض دیگران قرار داد؛ مقالم معظم رهبری فرمودند؛ اگر ظرفیت همه کشورهای اسلامی و شمال آفریقا مجتمع شود و به همدیگر برسند آن وقت امت اسلامی نشان خواهند داد که عزت اسلامی یعنی چه و تمدن عظیم اسلامی چیست؟ اگر این هدف پیش روی ما باشد پیاده‌روی اربعین وسیله‌ای برای تحقق تمدن اسلامی است؛ این رویداد عظیم واقعا قابل توصیف نیست؛ جمعیت زیادی که با تحمل مشقت به این مسیر می‌آیند و همین نشانگر تفکر انس با خدا و اسلام و اعلان عمومی برای جان دادن در این مسیر الهی. 

 

نقش دیگری که بانوان می‌توانند ایفا کنند نقش معماران خانواه‌های مقاوم است که باز با الگوگیری از حضرت خدیجه(س) و حضرت زینب(س) قابل انجام است؛ حضرت خدیجه(س) همه هستی خود را در راه پیامبر(ص) و اسلام داد و حضرت زهرا(س) هم شرایط سختی را در مسیر  ولایت سپری کردند و جان خود را در این مسیر از دست داد. 

 

مادران می‌توانند در اربعین مفاهیمی چون صبر، ایثار و وحدت را برای نسل آینده آموزش دهند و سبک زندگی حسینی و ساده‌زیستی در این مسیر است که می‌تواند الگوی عینی اقتصاد مقاومتی و پرهیز از مصرف‌گرایی غربی را به خانواده‌ها نشان دهد.

 

کار دیگر زنان، نقش خادمی بی ادعای تمدن اسلامی در اربعین است؛ اطعام، اسکان و خدمت به زائران نمونه‌هایی از ایثار عملی است؛ نظم معنوی که در این مسیر حاکم است و مدیریت بانوان بدون تشنج اثبات می‌کند تمدن اسلامی مبتنی بر اخلاق و همدلی استوار است نه با زور و سلطه. 

 

یکی از ویژگی‌های حضرت زینب(س) عمل بهنگام و در لحظه بود و بانوان ما هم امروز با تأسی از ایشان در مواقع ضروری به هنگام وارد عمل شده و می‌شوند. نقش دیگر هم به عنوان پیشگامان مقاومت است؛ هر بانو می‌تواند روایت‌گر ماجراهای غزه باشد و بین غزه و اربعین پیوند زده و روایتگر ستم‌ها و ظلم‌هایی باشد که از سوی دشمنان بشریت در حق ملت مظلوم غزه صورت می‌گیرد. حضور عفیفانه زنان در گرمای بسیار زیاد اربعین نشانگر آن است که زن مسلمان هم محترم و هم تأثیرگذار است و در فضای مجازی هم باید این نقش‌ها پررنگ و بزرگ جلوه‌گر شود. 

 

نکته دیگر نقش بانوان به عنوان شبکه تمدنی است؛ یعنی بانوان از نقش فردی بیرون آمده و به نقش جمعی می‌پردازند؛ در این مسیر نقش عظیم بانوان قابل مشاهده است؛ این بانوان با افراد کشورهای دیگر ارتباط مداوم و تمدنی برقرار کرده و یک رسانه بی‌همتا ایجاد می‌کنند.

 

اربعین؛ نمادی است که خداوند نشان می‌دهد در عصری که دشمنان خدا و اسلام با انواع و اقسام ابزارها علیه اسلام و عفت زنان کار می‌کنند ولی در عمل حضور در این مسیر همه رشته‌های بافته شده را به پنبه تبدیل کرده و این توطئه‌ها را خنثی می‌کند. اینجا شبکه‌سازی بین‌المللی و تشکیل خیریه‌های مردمی را با حضور اقشار مختلف از کشورهای اسلامی و حلقه‌های معرفتی بعد از اربعین و ترویج علم و عقلانیت داریم و شبکه مبلغان زن اربعین داریم که هر سال تجارب خود را  در قالب جزوه و کتاب منتشر می‌کنند. 

 

حضرت زینب(س) با حضور در اربعین اول یا دوم اجازه ندادند که عاشورا از یادها برود و اربعین عصر حاضر هم دانشگاه تمدن‌ساز است و زنان با نقش‌هایی که برشمردیم ثابت کردند که نقش محوری در این تمدن دارند و بدون حضور کیفی زنان این تمدن‌سازی ناقص خواهد ماند. بنابراین تأکید می‌کنیم طبق آیه شریفه؛ «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ» پیروزی برای شیعه ناب و خالص است و اگر ما به وظیفه خود در تمدن‌سازی عمل کنیم تمدن غربی رنگ خواهد باخت.