اربعین فرصتی برای گسترش توحید در جهان است

زیارت اربعین را می‌توان مصداقی از صداقت هر شخصی در ولایتمداری نسبت به اهل بیت(ع) بدانیم. این زیارت با سلام بر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) شروع می‌شود، بر خلاف زیارت‌هایی که با سلام بر انبیاء و اهل بیت(ع) آغاز شده و بعد به درود بر آن حضرت می‌رسد. 

این عبارات بخشی از سخنان زهرا دلاوری پاریزی؛ استاد و پژوهشگر حوزه علمیه خواهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا به مناسبت اربعین سید و سالار شهیدان است؛ ادامه این گفت‌وگو را با محوریت متن زیارت اربعین و اربعین عاملی برای وحدت می‌خوانید؛ 

ایکنا ـ به نظر شما مهمترین محورهای مورد اشاره در زیارت اربعین چیست؟

زیارت اربعین را می‌توان مصداقی از صداقت هر شخصی در ولایتمداری نسبت به اهل بیت(ع) بدانیم. این زیارت با سلام بر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) شروع می‌شود، بر خلاف زیارت‌هایی که با سلام بر انبیاء و اهل بیت(ع) آغاز شده و بعد به درود بر آن حضرت می‌رسد. در ادامه هم صفات و ویژگی‌های عامی که برای همه ائمه(ع) وجود دارد بیان شده است؛ اینکه امام حسین(ع) هم مانند همه ائمه(ع) شهید شدند و مواریث انبیاء و ائمه گذشته به ایشان اعطا شده است و ایشان حجت بر خلق هستند.

در ادامه ویژگی‌های خاص آن امام را بیان فرموده است و اینکه آن حضرت به نصیحت مردم و امر به معروف پرداختند و خون خود را برای هدایت بندگان فدا کردند تا بتوانند بندگان را از جهالت و ضلالت نجات دهند؛ در فرازهای بعدی هم ویژگی قاتلان و دشمنان آن حضرت را نام برده است؛ کسانی که دنیا آنان را فریب داد و آخرت را با بهره اندکی فروختند و هوا و هوس را پیشه خود کردند و خدا و پیامبر(ص) را خشمگین کردند. از طرفی اطاعت اهل نفاق و شقاق کردند ولی امام حسین(ع) با صبر و استقامت بسیار با آنان جهاد کرد تا اینکه خونش ریخته و حریمش شکسته شد. 

در این زیارت همه کسانی را که در جنایت کشته‌شدن امام حسین(ع) دست داشتند لعن کرده است؛ در ادامه از انتساب امام حسین(ع) به پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) سخن گفته و اینکه آن امام امین‌الله و پسر امین‌الله هستند که زیارتی به این نام هم با عنوان امین‌الله یعنی امانتدار خدا داریم؛ یعنی ائمه(ع) امانتداران کتاب خدا و رهبری و امامت و زعامت جامعه هستند.

بعد از این مورد باز شهادتی از طرف خود ما به امام(ع) داریم؛ ما در این زیارت شهادت می‌دهیم به اینکه امام حسین(ع) به رسالت و وعده خود عمل کرد؛ عهد الهی را تمام و کمال وفا کرد و جهاد در راه خدا کرد تا اینکه در این مسیر به شهادت رسید.

جهاد هم شامل مرتبه نازله که جهاد گفتاری و زبانی و قلبی است تا شهادت در راه خدا را شامل می‌شود؛ ما با خواندن این زیارت بر این نکته تاکید می‌کنیم که ما هم با دوستان امام حسین(ع) دوست هستیم و با دشمنان او دشمن هستیم و ولایت او و دوستانش را داریم؛ اینکه امام حسین(ع) مانند پدر و جدش از اصلاب شامخه و ارحام مطهره به دنیا آمده است؛ طهارت باطنی و اعتقادی دارد کما اینکه طهارت مولدی دارد.

در ادامه هم شهادت می‌دهیم آن امام، از ستون‌های دین و ارکان مؤمنین است و تمام صفات پسندیده را به ایشان نسبت داده و فرموده است: الامام التقی الرضی الزکی الهادی المهدی؛ تقی لقب امام جواد(ع)، رضی، لقب امام رضا(ع) و زکی لقب امام عسکری(ع)، هادی لقب امام دهم و مهدی هم هم لقب امام زمان(عج) است و به ایشان نسبت داده می‌شود. در این زیارت اشاره شده است که امام حسین(ع) پدر 9 امام بعدی است و ویژگی همه آنان این است که کلمه تقوا و پرچم هدایت و ریسمان متصل به خدا و حجت برای اهل دنیا هستند و شهادت می‌دهیم که به این ائمه(ع) و رجعت آنان باور داریم. و قلبمان را نسبت به اهل بیت(ع) در مرحله تسلیم و تبعیت از آنان آماده می‌کنیم تا اینکه خداوند اذن بدهد در دوره حیات و یا رجعت با اهل بیت(ع) باشیم و نه دشمنان آنان و صلوات خدا را بر اجساد آنان و شاهد و غائب آنان و بر ظاهر و باطن و روح و جسمشان نثار می‌کنیم.

ایکنا ـ فکر می‌کنید این همه شور و شوق مردم به زیارت امام حسین(ع) چه رازی دارد؟

امام حسین(ع) همه هستی خود را در راه خدا فدا کردند و خدا هم اختصاصاتی به ایشان داده است از جمله در روایات داریم: قالَ رَسُولُ اللّه(ص): «اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤمنینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً.» حرارتی در قلوب مؤمنین است که هیچگاه سرد نخواهد شد و این اختصاص به دولت و مردم ندارد یا در روایت دیگری داریم که پیراهن و پرچم امام حسین(ع) از ابتدای محرم تا روز دهم بر عرش آویخته می‌شود؛ ما امام(ع) را خون خدا می‌دانیم و این خون سبب جوششی در قلوب مؤمنین می‌شود و باعث اقامه عزا از سوی آنان است.

ایکنا ـ اربعین چه نقشی می‌تواند در وحدت اسلامی ایفا کند؟ زیرا برخی معتقدند که چون مراسمی شیعی است ممکن است عامل تفرقه بیشتر شود.   

ما همانطور که فریضه حج را داریم و اجتماع و کنفرانس عظیم اسلامی است و سالانه میلیون‌ها حاجی از سراسر دنیا به مکه می‌روند و در این فریضه و اجتماع حضور می‌یابند اربعین هم اجتماع میلیونی زائران کربلایی است و در اینجا هم فضایی پیش می‌آید تا برای اتحاد با سایر مذاهب و حتی ادیان گام برداریم زیرا ائمه(ع) هدایتگر همه مردم و بندگان خدا هستند نه فقط شیعیان؛ چنان چه امام رضا(ع) فرمودند: اگر مردم محاسن کلام ما را بشنوند از ما تبعیت خواهند کرد. هدایت امام حسین(ع) فقط برای شیعیان و مردم خاورمیانه نیست بلکه شاهدیم نویسندگانی از عالم مسیحیت در مورد بزرگان ما از جمله حضرت علی(ع) و حضرت زینب(س) کتاب نوشته‌اند و عالمان اهل سنت هم اشعار و کتب فراوانی در مورد مناقب اهل بیت(ع) دارند. 

اربعین بروز آن چیزی است که در این کتب و اشعار وجود دارد بنابراین در اربعین می‌توان فضایی دوستانه و گفت‌وگو محور ایجاد کنیم؛ در فضای دوستی، فرصت معرفی دشمن مشترک هست و یکی از عوامل وحدت شناخت دشمن مشترک بشریت مانند آمریکا و اسرائیل است. امروز باید مظلومیت غزه و فلسطین را به دنیا بشناسانیم و البته این روند شروع شده است. از سوی دیگر چون مسجدالاقصی قبله اول همه مسلمین و مورد تقدیس آنان است می‌تواند به محوری برای وحدت مسلمین تبدیل شد.

همچنین با رفتارهای انسان‌دوستانه و محبت‌آمیز که از سوی موکب‌داران و زائران انجام می‌شود می‌توان همدلی و وحدت را بیشتر کنیم؛ اربعین فرصت خوبی برای معرفی اهل بیت(ع) است و اینکه اهل بیت(ع) چه کسانی بودند و چرا این همه سختی را برای دین تحمل کردند و وظیفه امروز ما چیست؟ اهل بیت(ع) نماد عقلانیت و ایمان بودند و ما با معرفی آنان در حقیقت به معرفی دین و شریعت ناب و توحید می‌پردازیم و دینی برادرانه و عقلانی را به بشر عرضه می‌کنیم. بخشی از توحید هم این است که همه یکدل و یکرنگ باشند و ما دیگران را هم از خودمان بدانیم و نفع آنان و ضرر آنان را نفع و ضرر خود بدانیم.

امام علی(ع) فرمودند: مردم دو دسته هستند یا هم‌کیش و هم‌دین شما و یا همنوع شما؛ بنابراین حاکمان نباید با تندی و توحش با آنان برخورد کنند و باید با گفت‌وگو و عقلانیت با آنان برخورد کنید. پیامبر(ص) یکی یکی مردم را با برهان و گفت‌وگو و اخلاق به اسلام دعوت می‌کردند و البته کسانی که عناد دارند و لجاجت در پذیرش حق دارند استثنا هستند بنابراین اسلام دین منطق و عقلانیت و گفت‌وگو است و در اربعین هم باید با این روش عمل شود. 

گفت‌وگو از علی فرج زاده