لزوم پژوهش درباره میزان «عمل» دانشآموزان به دانش دینی
طبق اعلام رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، دانشآموزان در حوزه آموزشهای دینی نه تنها افت نداشتهاند، بلکه رشد دانشی نیز تجربه کردهاند. با این حال، وی تأکید کرد که مسئله اصلی، میزان عمل به این آموزههاست و انجام پژوهشهای عمیقتر در این زمینه و همچنین بازنگری در سبک و روشهای آموزش دینی در مدارس یک نیاز ضروری محسوب میشود.
هفته پژوهش، فرصتی است برای تأمل در این پرسش بنیادین که پژوهش تا چه اندازه میتواند شکاف میان «دانش دینی» و «تربیت دینی» را در نسل جوان پر کند؟ در شرایطی که گاه اظهارنظرهای کلی و غیرمستند درباره فاصله گرفتن دانشآموزان از معارف دینی مطرح میشود، تنها راه عبور از گمانزنیها و ارائه راهکارهای عملی، تکیه بر پژوهشهای علمی و دادههای میدانی است.
نقش پژوهش در این عرصه، تنها گردآوری اطلاعات نیست؛ بلکه روشن کردن مسیر است. پژوهش است که میتواند با واکاوی عمیق، نشان دهد تمرکز صرف بر آموزش مستقیم و آزمونهای دانشمحور تا چه حد در تبدیل آموزهها به رفتار و منش پایدار موفق بوده است. پژوهش است که ضرورت تغییر پارادایم از «تدریس کتاب دینی» به «تربیت تمامساحتی» را به اثبات میرساند و الگوهای نوین، غیرمستقیم و الگومحور را پیشنهاد میدهد. در واقع، بدون چراغ پژوهش، هر حرکت اصلاحی در این مسیر حساس، ممکن است در تاریکی و بر پایه حدس و گمان صورت گیرد.
علی محبی، رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش به مناسبت هفته پژوهش (۲۲ تا ۲۸ آذرماه) در گفتوگو با ایکنا در پاسخ به این پرسش که «چه تعداد از پژوهشهای ارائهشده به جشنواره ملی هفته پژوهش و پژوهشهای انجامشده توسط پژوهشگاه، با محور موضوعات دینی بوده است؟» گفت: به صورت مستقل بررسی نکردهایم که چه تعداد از پژوهشها مربوط به ساحتهای تربیتی، اخلاقی، اعتقادی، زیستی، جسمانی و... است، اما طبیعتاً پژوهشهایی که در حوزه تربیتی انجام شده، بیشتر از سایر حوزههاست.
محبی در پاسخ به این پرسش که «چه موضوع دینی در حوزه دانشآموزان را به پژوهشگران توصیه میکنید؟» گفت: آنچه بهشدت نیاز است، بررسی نوع نگاه به آموزشهای دینی و همچنین، خودِ روش این آموزشهاست. سبک و سیاق آموزش دینی باید مورد پژوهش قرار گیرد؛ حتی این مسئله که آیا باید عنوان صریح «دینی» برای این آموزشها به کار برد یا خیر، یا اینکه آموزش باید مستقیم باشد یا غیرمستقیم.
وی تصریح کرد: هدف ما از آموزشهای دینی، فقط کسب دانش و نمره نیست، بلکه عمل و کسب مهارت دینی است. از این رو، در حوزه تربیت، جنبه عملی و الگویی اهمیت بیشتری دارد. پژوهشگران متخصص در روانشناسی و جامعهشناسی باید به این حوزه ورود کنند، الگوهای اجرایی و عملی ارائه دهند و کاستیهای موجود در الگودهی به دانشآموزان را شناسایی و تذکر دهند.
محبی در پایان افزود: اولین الگوهای فرزندان ما، پدر، مادر و معلم هستند. اگر همسویی تربیتی بین خانواده و مدرسه در ارائه الگوی مناسب به دانشآموزان بهخوبی صورت گیرد، طبیعتاً آسیبهای اجتماعی ناشی از همسالان، رسانهها، شبکههای اجتماعی و تحولات جهانی تا حد زیادی قابل مدیریت خواهد بود. اما اگر در ایجاد ارتباط بین خانه و مدرسه موفق نباشیم، الگوهای بعدی نامناسب (همسالان و رسانهها) با عمق بیشتری به دانشآموزان لطمه خواهند زد.
وی از پژوهشگران دینی نیز دعوت کرد در فراخوانهای پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش شرکت کنند، موضوعات پیشنهادی را انتخاب و درباره آنها پژوهش کنند.
انتهای پیام
