د امریکا د حکومت ۴۳ ورځنۍ تړل کیدا پر خپل ولس څه اغیزې شیندي؟(مقاله)

ایکنا – له ۴۳ ورځو بې‌ مخینې تړل کیدا وروسته، د امریکا  فیدرالي حکومت د ۲۰۲۵ کال د نومبر په ۱۳  بیا یعنی نن بیا فعال شو. دا اوږده  تړل کیدا چې ددغه هیواد پخوا ریکارډ ئې مات کړی، د واشنګټن د سیاسي او اقتصادي کړکېچونو د ژورتیا څرګنده نښه وه.

ایکنانیوز د پارس ټوډې له قوله راپور راکوي،د ۲۰۲۵ کال  دنومبر په ۱۳، متحده ایالاتو  بالاخره د خپل تاریخ تر ټولو اوږده فیدرالي تړل کیدا پای ته ورسوله.دا بحران چې ۴۳ ورځې (یعنی د  اکتوبر له  لومړۍ نیټې رانیولې د نومبرتر ۱۳) پورې ې )دوام وکړ،د ۲۰۱۹ کال د ۳۵ ورځو پخوانی ریکارډ ئې مات کړ او د واشنګټن د سیاسي درزونو یو سمبول وګرځېد.

د امریکا حکومت د دې هېواد د ولسمشر ډونالډ ټرمپ، له خوا د یوې لنډمهاله بودیجې د تصویب له لارې د ۲۰۲۶ کال  د جنورۍ تر ۳۰ پورې فعال پاتې شو دا مسوده د سنا د خبرو اترو پایله وه، خو ونه توانېده چې د ارزانه روغتیايي بیمې (ACA یا Obamacare) سبسیډۍ وغځوي.

اصلي شخړه د ۲۰۲۶ مالي کال د فیدرالي بودجې پر سر وه،چې د اکتوبر له لومړۍ نېټې پیل کېدله. ټرمپ او جمهوري‌پال ګوند،چې د کانګرس او مشرانو جرګې دواړه پارلیمانونه ئې تر کنټرول لاندې درلودل، د لګښتونو د کمولو غوښتنه کوله.هغوی یوه طرحه وړاندې کړه چې د "غیر ضروري بودجو د پرېکون" په نوم یاده شوه، چې پکې د ۹ میلیارده ډالرو بهرنئ مرستې او د عامه رسنیو بودجه لغوه کېدله، او د بودجې د مصرف د محدودولو وسایل هم  پکې شامل وو.

ټرمپ دا اقدامات د حکومت د کوچني کولو د خپلې تګلارې برخه بلله،خو ډیموکراټانو دا چلند "د عامه خدمتونو پر وړاندې یرغل وباله او د ACA د سبسیډیو د تمدیدیدا  غوښتنه ئې وکړه.

دغه سبسیډۍ چې په ۲۰۲۱ او ۲۰۲۲ کلونو کې لوړې شوې وې، ټاکل شوې وه د  ۲۰۲۵ کال  په نومبر کې پای ته ورسېږي. د نه تمدیدیدا په بڼه کې، د میلیونونو امریکایانو د بیمې فیسونه به له  ۲۰ تر ۳۰ سلنه زیات شي.

ډيموکراټانو په سنا جرګې  کې د جمهوري‌پالو مسوده  ۱۴ ځله رد کړه او د یو ټریلیون ډالرو د روغتیا بودجې د تمدید وړاندیز ئې وکړ، خو جمهوري‌پالانو دا وړاندیز ونه مانه.

د تعطیلۍ اقتصادي او ټولنیزې پایلې

د فیدرالي حکومت دغه چټي کیدا  له ۴۰ سلنې زیات غیر پوځي بودجه ودروله او سخت زیانونه ئې اړولي:

د اړتیا لرونکو خلکو لپاره د خوراکي مرستو (SNAP) ورکړه بنده شوه،

د الوتنو فعالیتونه ګډوډ شول،

د فیډرالي کارمندانو معاشونه ودرېدل،

او د کانګرس د بودجې د دفتر په وینا، کابو  ۶۰۰ میلیارده ډالره  اقتصادي زیان رامینځته شوی دی.

د حکومتي بحران ګټونکي او زیانمن شوي

د دې بحران ګټونکي د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د کانګرس جمهوري‌پال اکثریت وو.

ټرمپ له دې وضعیت څخه د خپل "کوچني حکومت" د شعار د پیاوړتیا لپاره کار واخیست او د حکومت تړل کیدا ئې د ډيموکراټانو پر ضد د سیاسي دباؤ وسیله وګرځوله.

جمهوري‌پالو هم پرته له دې چې د ټرمپ د غوښتنې له مخې په سنا جرګې کې د "فېلیباستر" اصول لغوه کړي، له بحران څخه ځان تېر کړ.

خو زیانمن شوي ئې د امریکا خلک او د کانګرس ډیموکرات اقلیت وو:

کابو  ۹۰۰ زره فیدرالي کارمندان بې معاشه پاتې شول او ډېری ئې اړ شول بېړني پورونه واخلي،

ټیټ عاید لرونکي کورنۍ د خوړو د مرستې د ځنډ له امله له ستونزو سره مخ شوې،

د ښوونې بهیر ګډوډ شو،

د ګرځندوي او ټرانسپورټ صنعت ته سخت تاوان ورسېد،

د خلکو د حکومت پر وړاندې باور تر  ۱۵ فیصده کم شو،

او ټولنیزې نابرابرۍ زیاتې شوې.

په  عین حال کې، ډيموکراټان ونه توانېدل چې ټرمپ ته ماتې ورکړي. د حکومت دا اوږده چټي کیدا د محافظه‌کارو امریکایانو په ذهن کې د ډيموکراټانو د "ناکامۍ مسؤلیت" په توګه ثبت شوه، که څه هم نظرپوښتنې ښيي چې ۴۵ سلنه امریکایان ټرمپ د دې بحران اصلي ګرَم  ګڼي.

راتلونکې احتمالي کړکېچونه

که څه هم بودجه یوازې د دوو میاشتو لپاره تصویب شوې، خو د دواړو ډلو د دوامدارو اختلافونو په بڼه کې، امکان شته چې د امریکا حکومت د ۲۰۲۶ کال د جنورۍ په ۲۰مه بیا له نوې تړل کیدا  سره مخ شي.

https://parstoday.ir/fa/world-i27880