هیچ مخالفتی با امیرالمؤمنین(ع) در عبارت «صدق الله العظیم» نیست

عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی کشورمان در یادداشتی که آن را در اختیار ایکنا قرار داده، از سخنان و موضع‌گیری معدود افرادی که به غلط، اجرای تصدیق «صدق الله العظیم» از سوی یونس شاهمرادی، قاری قرآن رتبه‌دار مسابقات عربستان را برنتافته و بر این قاری جوان تاخته‌اند، گلایه داشته و به آنان پاسخ داده است. اجرای عبارت صدق‌الله عظیم پیش از این از سوی قاریان ایرانی اعزامی به دیگر کشورها مسبوق به سابقه بوده است. متن این یادداشت را در ادامه ‌می‌خوانید؛

«بسم الله الرحمن الرحیم

پیامبر اکرم (ص): المؤمن اعظم حرمةً من الکعبه!
حرمت مؤمن از خانه خدا «کعبه» بیشتر است!

برادر عزیز و مداح محترم جناب کربلائی اتابک عبداللهی
‏
‏با سلام و درود بر همه مداحان گرانقدر و والامقام میهن اسلامی و همه مردم غیور و قهرمان اردبیل سرافراز و با سلام و تحیت و آرزوی قبولی طاعات و عبادات آن برادر گرامی که با عنایات الهی توفیق خدمت به ساحت مقدس آل الله و‌ نوکری ارباب، حضرت سیدالشهداء حسین بن علی علیه السلام را دارید، حتماً می‌دانید که سیره عملی و سلوک و رفتار و طرز برخورد سالار شهیدان کربلا با همه بندگان خدا، مؤمنین و از جمله قاریان قرآن چگونه بوده است!

بیشتر بخوانید؛

• فیلم | تلاوت سوره مریم با صوت علامه طباطبایی و تصدیق «صدق الله العظیم»
• واکنش ابوالقاسمی به اظهارات حجت‌الاسلام دانشمند درباره تصدیق تلاوت
• تصدیق در تلاوت توصیف خداوند به علو و عظمت است
• حکم پایان قرائت قرآن با گفتن «صدق الله العظیم»

‏امام(ع) مظهر ادب و نزاکت و مهر و عاطفه بود و به کسی اهانت نمی‌کرد! و البته جز این انتظار نمی‌رود، چرا که آموزه‌های قرآنی و رهنمودهای اهل بیت(ع) نیز مبتنی بر همین روش پسندیده است.
‏
‏مطلب از چنان اهمیتی برخوردار است که خداوند بزرگ در یکصد و هشتمین آیه کریمه سوره مبارکه انعام به اهل ایمان دستور می‌دهد؛ وَلَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ ۗ و (شما مؤمنان) به آنچه مشرکان غیر از خدا می‌خوانند (بت‌های آنان!) دشنام ندهید تا مبادا آنها از روی ظلم و جهالت خدا را دشنام دهند.» و بدین ترتیب حتی اهانت و دشنام به معبود مشرکان را نیز ممنوع اعلام می‌کند تا چه رسد اهانت به بندگان باایمان خدا!

رهنمود امامان بزرگ شیعه نیز در این زمینه ناظر بر همین معنا بوده و روایات عدیده‌ای دالّ بر ممنوعیت اهانت به مومنین صادر و حتی در برخی از موارد اهانت و تحقیر مؤمنین، مترادف با محاربه و اعلام جنگ با خدا تعبیر شده است که باید به خدا پناه برد. به این بیان حضرت امام صادق علیه السلام توجه کنید:
عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ: نَزَلَ جَبْرَئِيلُ عَلَى اَلنَّبِيِّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ إِنَّ رَبَّكَ يَقُولُ مَنْ أَهَانَ عَبْدِيَ اَلْمُؤْمِنَ فَقَدِ اِسْتَقْبَلَنِي بِالْمُحَارَبَةِ ...

از امام صادق عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌ (نقل شده است كه) فرمود: جبرئيل عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌ بر پيغمبر خدا صَلَّى اللَّهُ‌ عَلَيْهِ‌ وَ آلِهِ‌ وَ سَلَّمَ‌ نازل شد و اظهار نمود: اى محمّد! همانا پروردگارت مى‌فرمايد: هركس بندۀ مؤمن مرا اهانت و تحقير كند، در حقيقت به جنگ با من برخاسته است! پس چه عاملی سبب شده تا آن برادر مؤمن، برادر مؤمن دیگری را که مرتکب هیچ گناهی نشده، آماج حملات و عبارات نامناسب و توهین‌آمیز قرار دهید که به تبع شما، دوستان دیگری نیز با به کار بردن عناوین غیر منصفانه، یک جوان قاری افتخارآفرین کشور را آماج حملات خود قرار دهند؟

آیا تصور می‌کنید تقابل بین قاریان و مداحان، کار عقلایی و شایسته‌ای است؟ آیا اگر جوان‌ محجوب و قاری محترم قرآن، فرزند این سرزمین پاک و برادر کوچکتر شما، جناب آقای یونس شاهمرادی که برای ایران اسلامی افتخار آفرید مبادرت به اقدام حقوقی علیه شما کند، جنابعالی می‌توانید به نحوی محکمه‌پسند اثبات کنید که وی یک قاری گمراه خاک بر سر و علی فروش! است که به زعم جنابعالی و دوستان شما، امیر مؤمنان علی علیه السلام را در قبال مقداری پول فروخته است! فاین تذهبون؟!

برادر من، من سنه قوربان اولوم! این چگونه بینش و قضاوتی است؟

اجازه بدهید به عنوان یک شاگرد کمترین مکتب قرآن، نکته‌ای را معروض دارم و آن هم اینکه گفتن «صدق الله العلی العظیم» در روایات معصومان توصیه شده است هر چند گفتن آن واجب نیست. در قرآن، تصدیق کلام خدا از کارها و صفات پیامبر و مؤمنان دانسته شده است. در احادیث معصومان به تصدیق آیات الهی پس از تلاوت قرآن، توصیه‌ شده است. به اعتقاد علامه طباطبایی، حقیقت و باطن بیان عبارت «صدق الله» واکنشی است مبتنی بر ایمان و دلبستگی به سخن خداوند، علاوه بر آنکه این کار در ظاهر، رعایت یکی از آداب تلاوت قرآن است: روایتی است از پیامبر اکرم در پاسخ به سؤال شخصی که از حضرت پرسید: «مَا ابْتِدَاءُ الْقُرْآنِ وَ مَا خَتْمُهُ؟ قَالَ یَا ابْنَ سَلَامٍ ابْتِدَاؤُهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ خَتْمُهُ صَدَقَ اللَّهُ الْعَلِیُ الْعَظِیم؛ در ابتدا و انتهای [قرائت] قرآن چه [بگوییم]؟ حضرت فرمودند: ای پسر سلام! ابتدای قرآن با «بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» ‏ و پایان آن «صَدَقَ اللَّهُ الْعَلِیُ الْعَظِیم» است».

امام صادق فرمودند که هرکس سوره شمس را ختم کرد، بگوید: «صَدَقَ اللَّهُ و صَدَقَ رَسولُه». همچنین در روایتی آمده است که امام سجاد(ع) وقتی سوره قدر را تلاوت می‌کردند، بعد از تلاوت آن می‌فرمود: «صَدَقَ الله عزّوجل أنزل الله القرآن فی لیله القدر»

تصدیق کلام خدا در قرآن

در قرآن به شخص پیامبر(ص) نیز توصیه شده که کلام خداوند را تصدیق کند، البته جالب این است که در این توصیه، نه «صدق الله العظیم» آمده و نه «صدق الله العلی العظیم»! بلکه فقط عبارت «صدق الله» ذکر شده است: «قُلْ صَدَقَ اللَّهُ ۗ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ؛ ‏بگو: (سخن خدا راست است) پس باید از آیین ابراهیم پیروی کنید که بر آیین پاک توحید بود و هرگز از مشرکان نبود.»(آل عمران/۹۵)

پس ملاحظه می‌فرمایید که نه (صدق الله العظیم) گفتن نشانه مخالفت و دشمنی با مولا علی علیه السلام است و نه (صدق الله العلی العظیم) دلیل قطعی بر شیعه بودن و پیروی از مولا! زیرا اساساً منظور از این واژه مقدس (علی)، امام اول ما شیعیان حضرت مولی الموحدین و امیر المؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام نیست، بلکه یکی از اسماء خداوند بزرگ است! کما اینکه همگان در طول دهه‌های گذشته شاهد بوده‌اند اکثر قریب به اتفاق مشاهیر و قاریان مصری و سایر کشورهای عربی که در مناسبت‌های مختلف میهمان جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند، تلاوت خود را با عبارت «صدق الله العلی العظیم» به پایان می‌بردند. 

به نظرم در این زمینه سوءتفاهی رخ داده و از این رو چون اطمینان دارم جنابعالی معتقد به حرمت حق الناس هستید یکی دیگر از درس‌های مکتب عاشورا را تقدیم می‌دارم: موسى بن عمير از پدرش نقل مى‌كند كه امام(عليه السلام) (در روز عاشورا) به من فرمود: «نادِ أَنْ لا يُقْتَلَ مَعی رَجُلٌ عَلَيْهِ دَيْنٌ وَ نَادِ بِها فِی الْمَوالی فَإِنّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللّهِ(صلى الله عليه وآله) يَقُولُ: مَنْ ماتَ وَ عَلَيْهِ دَيْنٌ أُخِذَ مِنْ حَسَناتِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ»؛ ميان همه يارانم اعلام كن هركس دَيْنى بر عهده دارد با من كشته نشود؛ زيرا كه من از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) شنيدم فرمود: «هركس از دنيا برود و دَيْنى بر ذمّه داشته باشد، از حسنات وى در فرداى قيامت برداشته مى‌شود».

در نقل ديگرى آمده است كه عمير انصارى گفت: امام(عليه السلام) به من فرمود: «نادِ فِى النّاسِ أَنْ لا يُقاتِلَنَّ مَعی رَجُلٌ عَلَيْهِ دَيْنٌ، فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ رَجُل يَمُوتُ وَ عَلَيْهِ دَيْنٌ لا يَدَعُ لَهُ وَفاءً إِلاّ دَخَلَ النّارَ»؛ (ميان مردم اعلام كن هر كس بدهكار است در ركاب من پيكار نكند، زيرا هر كس از دنيا برود در حالى كه دينى بر عهده اش باشد كه چاره اى براى آن نكرده باشد گرفتار دوزخ مى‌شود).

آقا اتابک عزیز و محترم
جنابعالی که قصد ندارید به عنوان یک ذاکر با اخلاص آل الله که همواره با سوز و شور، مناقب و مصائب اهل بیت را یادآور می‌شوید، مدیون قاری جوان عزیزی بشوید که او نیز از سر صدق و اخلاص و با صوتی دلنشین، آیات نورانی قرآن را بر همگان تلاوت می‌کند، از این رو انتظار می‌رود در نگاه به بحث تلاوت قرآن و نحوه تصدیق قرائت، مراتب را از سروران روحانی و علماء مورد وثوق خویش و همچنین مادحین پیشکسوت آذری‌زبان که یکایک مایه افتخار جامعه ما بوده و حقیر قلباً به ایشان ارادت دارم، جویا شوید و ضمن ابلاغ سلام جامعه قرآنی به همه دوستان عزیز هیئتی، به نحوی از دانشجوی جوان قرآنی پرافتخار، قاری ولایت‌مدار و جانثار مولا علی و فرزند خوب خطه زنجان قهرمان، حلالیت طلبیده و دلجویی فرمائید. گله جه گيز خير.

دوستدار شما
خادم‌القرآن عباس سلیمی
۲۵ فروردین سال 1402»