İnfaqla bağlı Quranda 10 nöqtə
“Qərzul-həsənə” ibarəti bir çox kredit növlərinin olmasına işarə edir. Bəzilərini "yaxşı kreditlər", bəzilərini isə dəyəri az və hətta dəyərsiz kreditlər hesab etmək olar! Qurani-Kərim müxtəlif ayələrdə Allah qarşısında yaxşı borcun və ya başqa sözlə “dəyərli infaq”ın şərtlərini bəyan etmişdir. Bəzi təfsirçilər onun məcmuəsindən aşağıdakı on şərti istifadə etmişlər.
1_ İnfaq ən yaxşı maldan seçilməlidir, qiymətsiz maldan deyil. Buna görə də buyurur: "Ey iman gətirənlər134! Qazandığınız və sizin üçün torpaqdan yetişdirdiyimiz şeylərin (ən pak, halal və) yaxşılarından (Allah yolunda) sərf edin! Ancaq göz yumaraq aldığınız pis, yaramaz şeylərdən vermək fikrində olmayın! Bilin ki, Allahın heç bir şeyə ehtiyacı yoxdur. (O, hər cür) şükürə (tərifə) layiqdir!" (Bəqərə, 267).
2_ Xalqın ehtiyacı olan maldan olmalıdır, Necə ki, buyururlur: “Özləri ehtiyac içində olsalar belə, onları özlərindən üstün tutarlar” (Həşr, 9).
3_ Ona çox ehtiyacı olanlara verin və daha layiq olanları düşünün: “ (Sədəqə) Allah yolunda canından keçərək (dolanmaq, ruzi kəsb etmək üçün) yer üzündə hərəkət edə bilməyən (və ya buna imkanı olmayan) yoxsullar üçündür” (Bəqərə, 273).
4_ İnfaq gizli olsa daha yaxşıdır: “Yoxsullara aşkarda sədəqə verməyiniz yaxşıdır, lakin onu gizlində versəniz daha yaxşı olar” (Bəqərə, 271).
5_ Heç vaxt minnətlə müşayiət olunmamalıdır: “Ey iman gətirənlər! Sədəqələrinizi malını riyakarlıqla (özünü xalqa göstərmək üçün) sərf edən, Allaha və axirət gününə inanmayan şəxs kimi, minnət qoymaq və əziyyət verməklə puça çıxartmayın” (Bəqərə, 264).
6_ İnfaq ixlas və pak niyyət ilə müşayiət olunmalıdır: “Mallarını Allahın razılığını qazanmaq və nəfslərini (imanlarını) sabitqədəm etmək yolunda sərf edənlər uca təpənin üstündə olan bir bağa bənzərlər ki, ora düşən bol yağış onun meyvələrini ikiqat artırar” (Bəqərə, 265).
7_ İnfaq etdiyi şey zahirən böyük olsa da, kiçik və əhəmiyyətsiz hesab etsin: “(Etdiyin yaxşılığı) çox bilib başa qaxma!” (Muddəssir, 6).
8_ Bağlı olduğu və sevdiyi maldan olmalıdır: “Sevdiyiniz şeylərdən (Allah yolunda) xərcləməyincə yaxşılığa nail ola bilməzsiniz” (Ali-İmran, 92).
9_ Özünüzü heç vaxt əsl sahibi kimi təsəvvür etməyin. Əksinə, o, özünü yaradanla məxluq arasında vasitəçi hesab etməlidir: “Sizi (özünün və keçmişlərin) canişini etdiyi şeydən (mallardan Allah yolunda) xərcləyin” (Hədid, 7).
10_ İlk növbədə, halal maldan xərcləməlidir. Çünki Allah ancaq onu qəbul edir: “Allah yalnız təqvalılardan qəbul edir” (Maidə, 27).
Deyilənlər əslində məqbul infaqın atributlarının və zəruri şərtlərinin mühüm bir hissəsidir. Amma bunlarla məhdudlaşmır. İslam ayələri və rəvayətləri üzərində diqqətlə və təfəkkür etməklə başqa şərtlərə də nail olmaq olar. Deyilənlərə əlavə olaraq, (minnət qoymamaq və riyakarlıq etməmək) kimi bəzi şərtlər “vacibdir”. (Özünün ehtiyacı olduğu halda fədakarlıq etmək kimi), bəzi şərtləri kamaldır. Onun olmaması yüksək səviyyədə olmasa da infaqın dəyərini məhv etmir.
* Nasir Məkarim Şirazinin yazdığı "İslam və Xalqın Yardımı" kitabından götürülmüşdür.
