İlahi imtahanda uğur qazanmağın 4 yolu
Quranda buyurulur: “Əlbəttə, Biz sizi bir az qorxu, bir az aclıq, bir az da mal, can (övlad) və məhsul qıtlığı ilə imtahan edərik. (Ya Rəsulum! Belə imtahanlara) səbir edən şəxslərə müjdə ver!” (Bəqərə, 155). Allahın çətinlik və sınaqlarına qalib gəlməyin yolu nədir?
Demişik ki, Allah ədalətlidir. İmtahanlar bəzən daxili istedadlarımızın çiçəklənməsi ilə bağlıdır. Bəs müsibətlər və çətinliklər qarşısında uğurlu və qalib olmaq üçün nə etməliyik? Əvvəlki bölmədə qeyd olunan birinci və ikinci həll yollarına əlavə olaraq, Quran daha 4 həll yolu təklif edir:
3- Səbirli insanları və necə səbirli olduqlarını tanımaq
Sələflərin əzmkarlığı haqqında bilmək, çətinliklərlə mübarizədə müvəffəqiyyətin sirlərindən biridir. Quran bu məzmunda çox danışmış, əvvəlki insanlardan və ümmətlərdən səbir və dözüm nümunələrini ifadə etmişdir. Quranda buyurulur: “Biz sizin əziyyətləriniz qarşısında əzmkar olacayıq” (İbrahim, 12).
Fironun dəvəti ilə Həzrət Musanı (ə) məğlub etmək üçün gələn sehrbazlar Musanın doğruluğunu anlayan kimi ona iman gətirdilər və Fironun təhdidləri qarşısında dedilər: "Haqqımızda istədiyiniz hökmü tətbiq edə bilərsən, biz öz yolumuzu tapmışıq və biz haqq yoldan dönməyəcəyik" (Taha, 72).
Bəli, keçmişi bilmək insanın əzmkar olmasında və dözümlülüyündə çox təsirlidir, necə ki, gələcəyin sirlərini bilmək insanın səbir və dözümlülüyünə təsir edir. Həzrət Xızr (ə) Musaya (ə) dedi: "Axı sən bilmədiyin (batininə, mahiyyətinə bələd olmadığın) bir şeyə necə dözə bilərsən?"(Kəhf, 68), lakin Musa: “İnşallah, səbir edərəm” deyə cavab verdi.
Amma təcrübə göstərir ki, sirləri bilməmək Musanın (ə) səbrini daşırır və Həzrəti Xızrın (ə) ədalətsiz görünən hərəkətlərinə etiraz edərək ondan ayrılır.
4- Allahın hazır olmasına diqqət yetirmək
İnsan bilsə və inansa ki, Allah onun bütün əməl və rəftarından, hətta düşüncələrindən xəbərdardır, daim onun yanındadır və ona nəzarət edir, çətinliklər qarşısında səbirli olar. Çətinliklər onun üçün asan, bəzən də şirin olar və özü onlara tərəf gedər.
Allah Musaya və Haruna (ə) buyurur: "Fironun yanına gedin və ona həqiqəti söyləyin. Həmçinin onu tövhidə dəvət edin. "Bilin ki, mən sizinləyəm, əməllərinizi görürəm və söhbətlərinizi dinləyirəm" (Taha, 46).
"Habelə Allah Nuha əmr etdi ki, Nuhun qövmünü cəzalandırmaq və möminləri xilas etmək üçün bizim nəzarətimiz altında gəmi tiksin" (Hud, 37).
Nuh gəmini tikməyə başlayan kimi kafirlər ona istehza edərək dedilər: Sanki peyğəmbərliyiniz alınmadı. İndi də dülgərliyə başlamışsan! Amma Nuh peyğəmbərin bu rişxəndlərə müqavimət göstərməsinə səbəb olan şey Uca Allahın bu kəlamı idi ki, sən bizim gözümüzün qabağındasan, sənin işin bizim nəzarətimizdədir. Belə iman və bəsirət insanda əzmkarlıq ruhunu canlandırır.
5- İlahi mükafata diqqət
İnsanda əzm ruhunu canlandıran şeylərdən biri də müsbət təsirlərə və ilahi mükafatlara diqqət yetirməkdir. Çünki çətinliklərə dözmək insan üçün dünyada və axirətdə ən böyük mükafatdır. Quranda bu imtiyazlara dair çoxlu misallar vardır.
6- Səbir və namazdan kömək almaq
İnsanda dözüm yarada bilən beşinci güc və təsir səbrə (oruc tutmağa), namaza və ibadətdən kömək almaqdır. Quranda buyurulur: “Səbrə və namazdan kömək alın” (Bəqərə, 45 və 153).
“Əraf” surəsində də oxuyuruq: “Allahdan kömək diləyin”. Hədisdə deyildiyi kimi, Həzrət Əli (ə) müsibətlə qarşılaşdıqda Allahdan kömək diləyirdi.
Namaz sonsuz kiçik insanı sonsuz böyük Allahla, aciz varlığı isə sonsuz qüdrətlə bağlayır. "Namaz və Allahı zikr etmək nurunda qəlb aram olar" (Rəd, 28).
- Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "İslamın əqidə prinsipləri; (Ədalət)" kitabından götürülmüşdür.
