Quranda xumsla bağlı ayələrə qısa nəzər salaq
Quranda xumsla bağlı ayələrə qısa nəzər salaq. "Ənfal" surəsi, ayə 41: “(Ey möminlər!) Əgər siz Allaha və haqla batilin ayırd edildiyi gün iki dəstənin bir-birilə qarşılaşdığı gün (Bədr günü) bəndəmizə (Muhəmmədə) nazil etdiyimizə (ayələrə) iman gətirmisinizsə, bilin ki, ələ keçirdiyiniz hər hansı qənimətin beşdə biri Allahın, Peyğəmbərin, onun qohum-əqrəbasının, yetimlərin, yoxsulların və müsafirlərindir (pulu qurtarıb yolda qalan yolçularındır). Allah hər şeyə qadirdir!”
Bəzi təfsirçilərin fikrincə, bu ayə Peyğəmbərimizə (s) Bəni Qəynuqa döyüşü zamanı (ikinci hicri ili şəvval ayının 15-i) nazil olmuşdur. Bəziləri onun Ühud döyüşündə (7 şəvval, hicri üçüncü il) nazil olduğunu deyirlər. Bəziləri bunun Bədr döyüşündə (hicri ikinci ilin Ramazan ayı) nazil olduğunu deyirlər. Bu ayədə Allah İslam mücahidlərinin qazandıqları qənimətlərin xumsunu vermələrini istəyir.
Ayədə vacib məqamlar bunlardır:
1_ Quranda əhkama aid olan çox az ayədə bütün bu vurğular bir-birinin ardınca gəlir.
2_ Ayədə “Əgər Allaha iman gətirsəniz” deməklə xums vermənin imanın şərti olduğu bildirilir.
3_ "Fə innəllahə xumusəhu" (ism cümlə deyilən) cümləsi bu hökmün müvəqqəti deyil, daimi olduğunu göstərir. Bundan əlavə, iman əlaməti olan bir şey müvəqqəti ola bilməz.
4_ "Və’ləmu" (bilin ki) kəlməsi xums verməyə inanmaq və bu məsələyə ciddi yanaşmaq deməkdir. Maraqlısı budur ki, sağlam əqidəyə malik olmaq, mühacir, ənsar və əvvəlkilər arasında olmaq, yaralanmaq və nəhayət, kafir ordusuna qalib gəlmək təkbaşına kifayət etmir. Çünki bu qədər kamalla belə, Allah buyurur: “İmanınız varsa, xumsünüzü verin”. Cihad və namaz kimi bəzi əmrləri yerinə yetirsən belə, xums verməsən, həqiqi imandan məhrum olarsan. Əgər cihad və namaz kimi bəzi əmrlərə əməl edirsənsə, amma xums əmrinə əməl etmirsənsə, həqiqi iman sahibi deyilsən.
Nəql olunur ki, Peyğəmbər (s) Bədr döyüşü gecəsi Allahın Rəsulu (s) Bədr döyüşü gecəsi yatmadı və daim dua edib dedi :Allahım! Yer üzündə bu kiçik müsəlman qrupunun tayı-bərabəri yoxdur. Əgər onlar uğursuz olarsa, yer üzündə sadiq qulun olmaz. Amma Quran bu döyüşçülərə xitab edərək buyurur:
Əgər inanırsınızsa, xumsu verin. Yəni, dünyada möminlərin sayı çox az ola bilər, lakin Peyğəmbəri-Əkrəmin (s) dualarına tabe olanlar belə, ilahi əmri yerinə yetirib və xumsunu verməsələr, iman gətirməzlər.
- Möhsin Qəraəti tərəfindən yazılmış "Xums" kitabından götürülmüşdür.
