تحول در علوم انسانی؛ جهاد علمی/دانشگاهیان با مبانی اسلامی آشناتر شوند

محمد محمدرضائی، استاد پردیس قم دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به بیانی نکاتی در مورد تحول و اسلامی‌سازی علوم انسانی پرداخت و با اشاره به این‌که این مسئله دارای دو بعد سخت افزاری و نرم افزاری است، عنوان کرد: از یک سو مسئولان باید با برنامه‌ریزی‌های مناسب و تشویق ها و تصدیق های بجا اقدام به تأمین هر چه بیشتر جنبه های سخت افزاری این قضیه کنند اما از سوی دیگر استادان و دانشجویان ما و در کل محققان و صاحب نظران باید در این راه گام های جدی تری بردارند.

محمدرضایی در پاسخ به این سؤال که تا چه حد این تحول را نزدیک می‌بیند، تحول در علوم انسانی را یک جهاد علمی خواند و بیان کرد: اگر شما با یک مسئله علمی درگیر باشید و به آن فکر کنید و تفکر اسلامی هم عجین جان شما باشد بالاخره یک دفعه ذهن شما روشن می‌شود؛ بحث می‌کنید و نظریه‌ای در ذهن شما نقش می‌بندد و بالاخره عنایت الهی هم مشمول حال شما می‌شود چه می‌فرماید «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا؛ و کسانى که در راه ما کوشیده‏اند به یقین راه‏هاى خود را بر آنان مى‏نماییم»(عنکبوت/69) خدا در اینجا می‌فرماید شما به سمت ما بیائید ما هم شما را هدایت می‌کنیم. ما یک گام به جلو برداریم خدا هم ما را هدایت می‌کند.

وی در مورد مشکل بدنه علمی کشور برای ایجاد یک تعامل سازنده میان علوم انسانی موجود و مباحث اعتقادی اسلامی خود، عنوان کرد: خب طبیعی است که برای این تعامل مدل یا مدل هایی باید ارائه شود اما همین هم باید توسط اساتید ارائه شود. بالاخره اساتید باید یک مقدار با مبانی اسلامی آشنا شوند؛ برای مثال استادی که تمام وقت خود را برای تحصیل علوم انسانی رایج گذاشته است و همه آن هم بر اساس همان مبانی سکولاریستی بنا شده است، خب این فرد فرصت نداشته است که خارج از آن چارچوب فکر کند و الان که می‌خواهد ذهن او تلنگری بخورد و تشویق و ترغیب شود که در این زمینه هم گام بردارد، یک مقدار سخت است.

این استاد دانشگاه تهران افزود: علم این گونه نیست که به سرعت متحول یا ایجاد شود، اما ما باید در مسیر آن گام برداریم و به اندازه توان و ظرفیت‌مان حرکت کنیم. ما الان احساس می‌کنیم که در واقع از آن ظرفیتی که در جامعه ما وجود دارد استفاده نمی‌شود والا ما انتظار نداریم که حالا مثلا طی چند ماه یا یک سال ما یک روان‌شناسی اسلامی یا جامعه‌شناسی اسلامی یا مدیریت اسلامی و ... در کنار رشته‌های دیگر داشته باشیم. این کارها زمان می‌برد اما باید همت مان را به کار بگیریم اما می‌بینیم که همه همت به کار گرفته نشده است.

محمدرضایی با اشاره به عدم توجه برخی از مسئولان علمی و دانشگاهی به علوم انسانی، بیان کرد: برخی از مسئولین ارشد دانشگاهی که از رشته‌های غیر از علوم انسانی بودند گاه اظهاراتی دارندکه نشان می دهد خود آن ها هم به ضرورت انجام چنین کاری پی نبرده‌اند و برای‌شان تصویر روشنی ارائه نشده است. یک چیزهایی می‌گویند اما این که واقعا عجین با جان او شده و به عمق مسئله پی برده باشد، این گونه نیست.

وی تصریح کرد: خب شما ببینید وقتی که همه ابزار و امکانات دست مسئولی است که خیلی به ضرورت انجام چنین کاری هم واقف نیست نتیجه همین می‌شود که هست.

محمدرضایی در پایان افزود: ان شاء الله همه بخواهیم که این وظیفه انسانی و اسلامی و ملی خودمان را به انجام برسانیم و همه اساتید دانشگاه که در این حوزه‌ها فعالیت می‌کنند گام‌های مؤثری بردارند و امیداورم که ان شاءالله بتوانیم یک علوم انسانی اسلامی قابل عرضه به همه دنیا باشد ارائه بدهیم. باید همت کنیم و دعا هم کنیم که خداوند به ما توفیق بدهد که بتوانیم در این مسیر گام برداریم.