روحیات نقدشونده؛ مانع بهره‌مندی از فضای نقد در جامعه قرآنی
گروه مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد: موانع تحقق نقدپذیری در جامعه قرآنی در خود افراد نقد شونده است، این بدین معنی است که این افراد خود را آماده دریافت نقدهای جامعه نکرده‌اند.
سید محسن موسوی‌بلده، یکی از اساتید پیشکسوت هنر تلاوت قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، دررابطه با رهنمود قرآن در حوزه نقد سازنده و اصلاح فضای فرهنگی و قرآنی در روابط اجتماعی، گفت: آیاتی که صراحتا امر به معروف و نهی از منکر را در قرآن مطرح می‌کند، همان رهنمود قرآن در حوزه نقد سازنده است.
وی در ادامه بیان کرد: نقد همان است که بگوییم کاری در چه بخشی دارای مشکل و در چه بخشی خوب بوده است و فرد را راهنمایی کنیم، اما باید توجه کرد که در این نقد نباید تنها منفی‌ها و یا تنها مثبت‌ها مورد توجه قرار گیرد، این تصریح رهنمود قرآنی است.
همه مردم آمر به معروف و ناهی از منکر باشند
وی در ادامه افزود: امر به معروف و نهی از منکر در قرآن، همان نقد است و این نقد چه در سطح پایین و سطح بالا باید وجود داشته باشد و همه مردم آمر به معروف و ناهی از منکر باشند.
رئیس هیئت مدیره مؤسسه احسن‌الحدیث افزود: در عین حال خداوند فرموده است «وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَأُوْلَـئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» (آیه 104، سوره آل‌عمران)؛ یعنی عده‌ای نیز باید به‌صورت خاص تربیت شوند و در این کار تخصص و مهارت لازم را داشته باشند.
موسوی‌بلده با بیان اینکه اگر نقد را در جامعه نپذیریم، آیات قرآن را نپذیرفته‌ایم، اظهار کرد: این آیه کریمه خود نشان می‌دهد که این وظیفه نه تنها از گردن آحاد جامعه ساقط نمی‌شود، بلکه در عین عمومیت داشتن، نیاز است عده‌ای در جامعه وجود داشته باشند، که کارشان نظارت بر رفتارهای اجتماع باشد، چنان که اگر رانندهاى در خیابان خلاف کند علاوه بر اینکه راننده‌ها با چراغ و بوق به او اعتراض می‌کنند، هم پلیس راهنمایى براى برخورد قاطع با متخلف وارد صحنه می‌شود.
روحیات نقده شونده؛ مانع تحقق بهره‌مندی از فضای نقد در جامعه قرآنی
مدیرعامل مؤسسه احسن‌الحدیث در رابطه با موانع تحقق بهره‌مندی از فضای نقد در جامعه قرآنی، افزود: یک مانع مهم، روحیات نقد شونده است، این گروه دارای عملکردی در جامعه بوده و به‌طور طبیعی و منطقی در معرض نقد هستند، به‌عنوان مثال بنده که به‌عنوان معلم قرآن مشغول فعالیت‌های اجتماعی هستم و موانع تحقق نقدپذیری نیز در خود من است، یعنی من خود را آماده نکردم تا از جلسات و روش‌های آموزشی بنده نقدی صورت گیرد.
این استاد قرآن اظهار کرد: حال در نظر بگیرید که بنده دارای یک مؤسسه قرآنی هستم؛ در اینجا مؤسسه نیز باید در معرض نقد قرار گیرد، در نتیجه ما خود باید این ظرفیت نقدپذیری را داشته باشیم.
وی افزود: مانع اصلی تحقق نقدپذیری مسئولانی هستند که در کشور باید کارشان مورد نقد قرار گیرد و اینها با اولین اشاره نقد را برنمی‌تابند و ناراحت می‌شوند.
موسوی‌بلده در رابطه با اینکه آیا آسیب‌ها، نقاط تاریک و ضعف فعالیت‌های قرآنی با پنهان سازی حل می‌شوند، گفت: با بیان یک مثال می‌توان به این سؤال پاسخ داد؛ وجود یک دمل چرکی را در بدن در نظر بگیرید؛ این بیماری با پنهان‌کاری نه تنها درمان نمی‌شود، بلکه عفونت به مرور زمان وارد خون شده و کل بدن عفونی می‌شود؛ در نتیجه به یک طبیب ماهر و حاذق نیاز است تا به این دمل نیشتر زده و این چرک را خارج کند، جامعه نیز اینگونه است.
وی اظهار کرد: در فعالیت‌ها نیز اگر پنهان‌سازی صورت گیرد، مشکلات از درون، بدنه مشکل را می‌خورد؛ که در حال حاضر نیز این اتفاق در جامعه قرآنی رخ داده و بنده از این مسأله ابراز نگرانی می‌کنم.
ملاحظه کاری در بالا بودن سطح نقد شونده
موسوی‌بلده تصریح کرد: اگر نقدی هم در جامعه می‌شود، جایی که چندان خطر و عکس‌العملی ندارد، صورت می‌گیرد و آنجا که سطح نقد شونده بالا می‌رود، بلافاصله ملاحظه کاری می‌شود و تعداد کسانی که به موقعیت خود توجه نکرده و نقد کنند، کم است.
موسوی‌بلده با بیان اینکه اکثریت جامعه قرآنی ما محافظه کار هستند، گفت: جایگاه رسانه در جامعه، مانند نسبت طبیب و بیمار است و رسانه دارای نقش طبیب است، اما باید توجه داشت که این طبیب نیز باید روش نیشتر زدن را بداند!، زیرا مثلا در صورت عدم استفاده از تیغ ضد عفونی شده، شاید عفونت دمل را خارج کند، اما عفونت تیغ را وارد بدن فرد می‌کند. لذا مانع دیگر تحقق بهره‌مندی از فضای نقد در جامعه قرآنی، می تواند خود نقد کننده باشد!
ضرورت آشنایی با موضوع و روش در نقد
وی تصریح کرد: دعوت کننده به خیر و معروف و نهی کننده از منکر باید اسلام شناس، مردم شناس و شیوه شناس باشد، لذا بعضى از امّت این وظیفه را به‌عهده دارند، نه همه آنها، «منکمامّة»؛ یعنی رسانه نقد کننده، هم باید به موضوع مورد نقد آگاه باشد و هم روش نقد را بداند، زیرا نقد صریح لازم است، اما کافی نیست و باید صحیح هم باشد.
موسوی‌بلده در پایان با اشاره به اینکه نباید اهانت و خراب کردن در نقد باشد، گفت: رسانه نباید افراد را با هم درگیر کند؛ باید حرف‌ها را بیان کند، اما از خلال حرف‌ها مطالبی را که به تحقیر افراد منجر می‌شود، انتخاب نکند.
