ریشه‌های مصرفگرایی را بخشکانیم/ بازار 77 میلیونی کشور برای کالای خارجی
گروه اقتصاد: ابوالحسنی با بیان این نکته که کشور ما در حال تبدیل شدن به یک بازار 77 میلیونی برای کالاهای مصرفی غیرضروری خارجی است، تصریح کرد: باید به مسئولیت‌های دینی خود توجه کنیم و ریشه‌های این مصرفگرایی را بخشکانیم.
اصغر ابوالحسنی، معاون اسبق وزارت اقتصاد و امور دارایی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره مصرفگرایی و راه‌های برون‌رفت اقتصاد کشور از این معضل پرداخت و اظهار کرد: راه مقاوم‌سازی اقتصاد در مقابل هجوم بیگانگان، اصلاح الگوی مصرف است، اما در موضوع مصرفگرایی، باید به این نکته توجه کرد که فرهنگ مصرفگرایی، فرهنگی است که از اقتصاد لیبرال سرمایه‌داری نشئت گرفته است. از همان زمانی‌که این تفکر گسترش پیدا کرد که هرچه میل نهایی به مصرف در جامعه اضافه شود، باعث افزایش تقاضای کل و نهایتا افزایش تولید می‌شود، مصرف و رفاه‌گرایی نیز شدت گرفت.
مصرفگرایی سبک زندگی اسلامی و ایرانی را دگرگون کرده است
وی افزود: در کشورهای جهان سوم همانند ایران از حدود یک دهه قبل از انقلاب اسلامی، این موج شروع شده و اگر سبک زندگی فعلی خانواده‌ها را با سبک زندگی در دهه چهل مقایسه کنیم، مشاهده می‌شود که تغییرات گسترده‌ای ایجاد شده است. اوج این تغییر در مصرف را در دهه پنجاه مشاهده می‌کنیم. بعد از انقلاب اسلامی حدود پنج تا ده سال، این رفاه‌گرایی و مصرف‌زدگی کنترل شد، اما متاسفانه بعد از جنگ و در بیست سال اخیر مجددا مصرف گرایی رشد کرده و اساسا سبک زندگی اسلامی ایرانی را تغییر داده و به شیوه زندگی در اقتصاد سرمایه‌داری درآورده است.
معاون اسبق وزیر اقتصاد ادامه داد: موضوع مصرف را در دو سطح می‌توان بررسی کرد که یکی سطح خرد و زندگی افراد است که بخش‌هایی از آن مربوط به نیازهای اساسی است و طبق آموزه‌های اسلامی، این مصارف را باید در حد متعارف در زندگی داشته باشیم. در اینجا ویژگی خاصی که از آموزه‌های اسلامی می‌توانیم اشاره کنیم مصرف در حد کفاف است و مردم باید بدانند که گرچه جنگ هشت‌ساله تمام شده اما کماکان در یک جنگ تمام عیار با دشمنان هستیم و باید با وجود این وضعیت، سطح زندگی ومصرف خود را تنظیم کنیم.
ایران در حال تبدیل به بازاری 77 میلیونی برای کالاهای مصرفی خارجی است
ابوالحسنی تصریح کرد: بخشی از مصرفگرایی که در اقتصاد ما وجود دارد، مربوط به کالاهای ضروری نیست و از باب چشم و هم چشمی و امثال آن است که برای آن هم باید چاره‌ای اندیشید و آن را کنترل کرد. در سطح زندگی فردی باید مردم را سوق دهیم که از استفاده کالاهای غیرضروری خارجی که ما می‌توانیم در داخل تولید کنیم پرهیز کنند. متاسفانه امروز کشور ما در حال تبدیل شدن به یک بازار 77 میلیونی برای کالاهای مصرفی خارجی است و نباید اجازه دهیم که چنین اتفاقی بیفتد.
بیشترین مصرفگرایی در کشور از ناحیه بخش دولتی است
وی افزود: مصرفی در سطح کلان داریم که اگر به بیانات مقام معظم رهبری در سال قبل نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که باید بخش دولتی و حاکمیتی از اسراف و ریخت‌و پاش‌های آن‌چنانی دوری کنند. اکنون بیش از 50 درصد از مصرف داخلی را خود دولت انجام می‌دهد و اگر ما بتوانیم این مصرف بی‌رویه‌ای که در بخش دولتی اقتصاد ما وجود دارد را اصلاح کنیم، آنگاه بر طبق «الناس علی دین ملوکهم؛ مردم بر دین ملوک خویشند» مردم هم به این عملکرد نگاه می‌کنند و اصلاحات را انجام می‌دهند.
بسیاری از ابزارهایی که در دست مسئولان دولتی است کالاهای خارجی هستند
عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) تاکید کرد: همانگونه که عنوان شد برای مبارزه با مصرفگرایی گسترده‌ای که بر اقتصاد کشور ما حاکم شده است مهم‌ترین وظیفه بر عهده بخش دولتی است و این دولت است که باید از ورود کالاهای لوکس و غیرضروری به داخل کشور جلوگیری کرده و به تقویت تولیدات ضروری داخلی بپردازد اما متاسفانه دیده می‌شود که بسیاری از ابزارنوشته‌هایی که در دست مسئولان دولتی است همگی خارجی است و قطعا انجام چنین اعمالی با اصلاح الگوی مصرف مغایرت دارد.
تبلیغات رسانه‌ای هیچ تفکیکی بین کالاهای داخلی و خارجی قائل نمی‌شوند
وی در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر تبلیغات تلویزیونی، گفت: طبیعتا اگر این کالاهایی که چنین تبلیغاتی برای آن‌ها صورت می‌گیرد، کالاهای ایرانی و مطابق با نیازهای واقعی مردم و متناسب با ویژگی‌های دینی و انقلابی ما باشد تبلیغات برای چنین کالاهایی منعی ندارد. تبلیغات هنگامی مشکل پیدا می‌کند که از مدار واقعیت خارج شود و یا برای کالاهای خارجی و غیرضروری باشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) تاکید کرد: مثلا تبلیغاتی که با جایزه‌های آن‌چنانی و عمدتا برای کالاهای تولیدی خارجی صورت می‌گیرد مسلما اشتباه است و به مصرفگرایی بی‌رویه هم دامن میزند متاسفانه در رسانه‌ها و سطح شهر شاهد تبلیغاتی هستیم که هیچ تفکیکی بین کالاهای داخلی و خارجی قائل نمی‌شوند و قطعا چنین وضعیتی با اصلاح الگوی مصرف که در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بر آن تاکید شده است مغایرت دارد.
شورای عالی مصرف احیا شود
وی افزود: باید مجموعه منسجمی از راهبردها را در تبلیغاتمان متناسب با الگوی مصرف اسلامی داشته باشیم و به نظرم شورای عالی مصرف که زمانی در کشور وجود داشت، باید احیا شود. باید این شورا با توجه به سبک زندگی اسلامی و ایرانی و سیاست‌هایی که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند و همچنین اهدافی همانند مسئولیت‌پذیری و وجدان کاری که در سند چشم‌انداز توسعه به آن اشاره شده است راهبردهایی را تبیین کند که بخش‌های فرهنگی و تبلیغاتی بدانند که چگونه باید عمل کنند.
معاون اسبق وزارت اقتصاد و امور دارایی، تصریح کرد: به نظرم ریشه‌های این مصرفگرایی را باید بخشکانیم و راهش این است که به مسئولیت‌های دینی خود توجه کرده و فرهنگ صحیح مصرف را برای مردم تبیین کنیم. مردم ما مسلمانند و هرنوع تفکر دینی و تفکراتی که جوهره دینی داشته باشد در زندگی آنان جاری می‌شود و به این وسیله می‌توان اصلاح الگوی مصرف را که مقام معظم رهبری هم بر انجام آن تاکید فراوانی دارند به سرانجام رساند.
ورود کالای لوکس به گسترش فرهنگ سرمایه‌داری دامن میزند
ابوالحسنی ادامه داد: بخش دولتی مهم‌ترین وظیفه در مبارزه با مصرفگرایی و اصلاح الگوی مصرف را بر عهده دارد؛ به عنوان مثال در حالی‌که ما مشکل تامین ارز را در کشور داریم استفاده از این ارزها برای ورود کالاهای لوکس و غیرضروری در قالب فرهنگ سرمایه‌داری معنا پیدا می‌کند و با فرهنگ دینی و انقلابی و به‌ویژه فرهنگی که مقام معظم رهبری بر آن تاکید ویژه‌ای دارند در تضاد است. بنابراین باید کالاهایی را تولید و مصرف کرد که با فرهنگ بومی و اسلامی ما همخوانی دارد.
سه دهه پس از انقلاب، مصرفگرایی در همه جای اقتصاد حاکم است
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) در پایان اظهار کرد: علاوه بر این، باید فرزندان ما از مهدکودک‌ها تا بزرگسالی با کالاهایی سروکار داشته باشد که با فرهنگ اسلامی و ایرانی سازگار باشد. بحث دیگر درباره میزان مصرف است. در آیات متعددی از قرآن کریم سفارشاتی درباره نحوه صحیح مصرف بیان شده است. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرمایند: «وکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ بخورید و بیاشامید ولى زیادهروى مکنید که او اسرافکاران را دوست نمىدارد» (الاعراف/31). اما متاسفانه هنوز که هنوز است فرهنگ اسراف و تبذیر بعد از گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی در جای جای بخش‌های تولیدی، مصرفی و حتی توزیعی ما ساری و جاری است.
