پیدایش تضاد طبقاتی از نتایج مصرف‌گرایی است/ توصیه قرآن به اعتدال در مصرف
گروه اقتصاد: حجت‌الاسلام رجایی با بیان این‌که مصرف‌گرایی باعث پیدایش تضاد طبقاتی میشود، گفت: لازمه پس‌انداز، این است که مصرف را کنترل کنیم و به مرحله اسراف نرسیم؛ قرآن درباره مصرف، به اعتدال توصیه می‌کند که این اعتدال منجر به توسعه اقتصادی میشود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد رجایی‌باغسیائی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره اصلاح الگوی مصرف در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی پرداخت و اظهار کرد: در رابطه با الگوی مصرف باید به بیان نکاتی درباره کالاهایی که یارانه به آن‌ها تعلق می‌گیرد، پرداخت. در بحثی کلی باید گفت در کشورهای در حال توسعه، یکی از اولویت‌ها این است که مردم با مصرف کمتر و پس‌انداز بیشتر در سرمایه‌گذاری نقش ایفا کنند تا بتوانند در توسعه اقتصادی کشور دارای نقش باشند.
توصیه قرآن به اعتدال در مصرف
وی افزود: لازمه این پس‌انداز، این است که ما باید مصرف را کنترل کنیم و کار ما نباید به مرحله اسراف برسد. البته اسراف به معنی مصرف نکردن نیست، بلکه به معنای درست مصرف کردن است و قرآن درباره مصرف، به اعتدال توصیه می‌کند. اگر اعتدال در مصرف داشته باشیم، پس‌انداز زیاد میشود و سرمایه‌گذاری افزایش پیدا می‌کند و افزایش سرمایه‌گذاری نقش موثری در توسعه اقتصادی دارد.
مصرف کشور با مصرف چین برابر است
وی ادامه داد: نکته‌ای که باید در اینجا به آن اشاره کرد دررابطه با کالاهای یارانه‌ای است. این کالاها به این دلیل که با قیمت واقعی در اختیار مردم قرار نمی‌گیرند، در مصرف آن‌ها توسط مردم زیاده‌روی صورت می‌گیرد و مشاهده میشود که به دلیل ارزانی گاز در کشور ما، مصرف این کالا و دیگر انرژی‌ها بسیار زیاد است و این برای ما یک هشدار است که میزان مصرف و مخصوصاً مصرف انرژی در ایران با کشور چین که بالای یک میلیارد جمعیت دارد، برابری می‌کند و اگر قیمت‌ها واقعی بود، این اتفاق نمی‌افتاد.
ضرورت استفاده از اهرم افزایش قیمت برای کنترل مصرف‌گرایی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اضافه کرد: برای اصلاح الگوی مصرف در کشور باید به دو نکته مهم توجه کنیم که یکی استفاده از اهرم قیمت است، به گونه‌ای که می‌توانیم با افزایش قیمت کالاهایی که مصرف زیادی در آن‌ها صورت می‌گیرد، میزان مصرف آن‌ها را کاهش دهیم و دیگری استفاده از نظرات دین مبین اسلام درباره الگوی دینی و اسلامی مناسب مصرف است تا در این امر زیاده‌روی صورت نگیرد و الگوی مناسب مصرف در کشور پیاده شود.
مصرف‌گرایی بهداشت روانی را از بین می‌برد
رجایی در ادامه به بیان تبعات مصرف‌گرایی در اقتصاد کشور پرداخت و اظهار کرد: یکی از تبعات مهم مصرف‌گرایی در اقتصاد این است که در صورت زیاده‌روی در مصرف کالاهای غیر‌ضروری، پس‌انداز افراد کاهش پیدا کرده و این موضوع باعث کاهش سرمایه‌گذاری و تولید و در نتیجه افزایش بی‌کاری در جامعه میشود که می‌تواند تبعات نامناسبی را پدید آورد.
وی افزود: هنگامی‌که برخی از افراد برای مصرفی که در جامعه حاکم شده، درآمد کافی در اختیار ندارند، بهداشت روانی هم از بین می‌رود و مشکلات اجتماعی هم پدید می‌آید و طبیعتا مصرف‌گرایی باعث پدید آمدن توزیع نابرابر درآمد هم میشود. چون افراد با ثروت زیاد، آن‌قدر ثروت دارند که هر مصرفی که مایلند انجام دهند، اما افراد کم‌درآمد توان چنین مصرفی را ندارند، بنابراین چنین سطحی از مصرف‌گرایی باعث پدید آمدن تضاد طبقاتی هم میشود.
بخش مهمی از مصرف‌گرایی کنونی از سریا‌ل‌های تلویزیونی ناشی میشود
وی در پاسخ به پرسشی درباره دامن زدن تبلیغات تلویزیونی به گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی در کشور، اظهار کرد: متاسفانه علاوه بر تبلیغاتی که در رابطه با کالاها صورت می‌گیرد و می‌تواند به رشد مصرف‌گرایی دامن بزند، موضوع مهم‌تر، پخش سریال‌ها و فیلم‌های تلویزیونی آن‌چنانی از رسانه ملی است و به نظرم بخش مهمی از گرایش به مصرفی که در کشور ما پدید آمده است، ناشی از فیلم و سریال‌هایی است که از تلویزیون پخش میشود.
رجایی تاکید کرد: معضلات جنبه فرهنگی سریال‌هایی که از تلویزیون پخش میشود، خیلی بیشتر از تبلیغاتی است که برای برنج یا چای انجام میشود. امروزه تلویزیون، سریال‌هایی با نشان دادن خانه‌ها، مبلمان گران‌قیمت و سفرهای خارجی را نشان می‌دهد و در بسیاری از این سریال‌ها رفتن به سفر خارجی تبدیل به یک ارزش میشود که همه مردم توانایی انجام این عمل را ندارند، اما این فیلم‌ها چنین موضوعی را تبدیل به فرهنگ می‌کنند.
صداوسیما استراتژی روشنی ندارد
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: گاهی اوقات که با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس صحبت می‌کنیم، آن‌ها هم معتقدند که گویا صدا و سیما یک برنامه و استراتژی روشن ندارد و مشخص نیست که این فیلم و سریال‌هایی که از تلویزیون پخش میشود، چه هدف‌هایی را دنبال می‌کند. متاسفانه تلویزیونی که به فرموده حضرت امام(ره) می‌تواند همانند یک دانشگاه اثر‌گذار باشد، امروزه به جایگاهی برای تبلیغات و گسترش مصرف‌گرایی تبدیل شده است.
رجایی در پایان اظهار کرد: البته تلویزیون هم هزینه‌هایی دارد و باید آن را تامین کند و وقتی‌که درآمدش تامین نشود، به این کارها روی می‌آورد. بنابراین نمی‌توان تبلیغات را به طور کلی نفی کرد، بلکه تبلیغات برای کالاهای لوکس، ماشین‌های گران‌قیمت، زندگی اشرافی و تبلیغاتی که الگویی را فراتر از زندگی اسلامی و ایرانی ترویج می‌کند، دارای اشکال است.
اما اگر فرد قبلا آموزش دیده باشد که هنگام خرید ابتدا نیازسنجی کند دیگر قیمت بالای محصول تنها اهرم بازدارنده نخواهد بود