آشنايی با زندگينامه آيتالله ميرزا احمد دشتی نجفی
آنچه در ذيل میآيد، زندگينامه مجاهد نستوه، آيتالله ميرزا احمد دشتی نجفی است كه كنگره ملی بزرگداشت اين عالم در بوشهر به زودی برگزار میشود.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، آيتالله ميرزا احمد دشتی نجفی در سال 1327 قمری،1287 شمسی و مطابق با سال 1908 ميلادی در قريه «كاكی» و در خانه علم و معرفت و تقوا ديده به جهان گشود. پدر وی، ملاحسن گنخكی و مادرش نيز بیبی نسا مجاهد، خواهر سيدعباس مجاهد شادگانی است.
ميرزا احمد بعد از ميرزا محمد و ميرزا جواد، سومين فرزند پسری بود كه خداوند تبارك و تعالی به اين خانواده هديه كرد. در خانه گلی و محقر آخوند ملاحسن و در جنوبیترين نقطه روستا اين فرزند نورسيده، در دامان پر مهر مادر فاضله و شايستهاش و تربيت پدر روحانی و بزرگوارش و در خانهای آكنده از طهارت، راستی، علم و تقوا، روزهای كودكی را پشت سر گذاشت.
پدرش بنا به گفته محمد شريف رازی در كتاب «گنجينه دانشمندان» از علمای مجاهد جنوب بوده است: «آخوند ملاحسن كه يكی از علماء عالی مقام فارس و از مجاهدين تاريخ قمری بوده كه با مساعدت و همكاری جمعی از آقايان آيات مخصوصاً آيتالله جعفر محلاتی قيام كرده و در مقام دفاع با اردوی انگليس كه در بندر بوشهر پياده شده بودند جنگيده است».
در شرح حالات آخوند ملاحسن نيز گفتهاند كه وی تحصيلات خود را در نجف اشرف گذرانده و در زمان جنگ جهانی اول كه انگليسیها به بوشهر و دلوار حمله كردند، وی به همراه بزرگانی مانند سيد مصطفی بهزاری (حسينی) و ... نقش مهمی در بسيج نيروهای دشتی برای اعزام به دلوار داشتند.
آخوند ملاحسن در سالهای جنگ جهانی اول به اتفاق ميرزا باقر گزدرازی(والد آيتالله ميرزا جواد نمازی) و ساير سرداران به همراه نيروهای رزمنده دشتی برای اعزام به دلوار در خورموج اردو زده بودند كه زنان و بچه های خورموج با اشعار محلی اين اردو را برای شركت در جنگ تشويق میكردند. بنا به گفته معمرين، مردم دشتی آخوند ملاحسن كه روحانی شجاع و نترسی بود را به عنوان رهبری مذهبی خود در جنگ با انگليسیها انتخاب كردند.
آيتالله دشتی در سنين كودكی و نوجوانی قرآن و مقدمات را نزد والد ماجدش تلمذ كرد. وی همچنين در مكتبخانه روستای گنخك، نزد مرحوم آخوند ملا قاسم(والد شيخ عباس جلالی) با شوق و ذوق وصف ناشدنی و در كنار ديگر همسن و سالان خود به فراگيری و روخوانی اين كتاب مقدس آسمانی همت گماشت. در همان مكتبخانه كوچك روستا آثار فراست و كياست و تيزهوشی در چهره ميرزا احمد هويدا بود و بسياری از مردم به عينه آينده درخشانی از همان سنين برايش پيش بينی میكردند.
وی بعد از فراگيری قرآن و مقدمات نزد والدش كه مجتهدی مسلم بود و اجازه اجتهاد نيز داشت و همچنين با تشويق و راهنمايی اولين معلمش يعنی ملا قاسم و به خاطر اين كه خود نيز سخت شيفته آموختن دروس حوزوی بود راهی حوزه علميه روستای ميانخره دشتی شده و در محضر و درس سيد علی نقی كه خود از شاگردان آقا ميرزا علی شيرازی بود و از وی اجازه دخل و تصرف در امور شرعيه را نيز داشته است، حاضر شد. مرحوم سيدعلی نقی كتاب «الفيهای منظوم» در علم نحو تأليف كرده كه از حيث تشبيهات به مراتب از الفيه «ابن مالك» برتر است.
آيتالله دشتی يك سال از محضر سيد علی نقی كسب فيض كرد و كتاب «سيوطی» را گذراند. با تشويق مكرر سيد علی نقی، همچنان كه طلبه نوجوان و فقيری بود با مساعدت مالی تنی چند از خيرين منطقه در سن 10 تا 13 سالگی عازم حوزه علميه نجف اشرف شد و برای نخستينبار به حريم ملكوتی دروازه دانش پيامبر(ص) پای نهاد و از نزديك با امواج بیپايان بزرگترين حوزه علميه جهان تشيع آشنا شد.
آيتالله دشتی كه از مفاخر اسلام و عالم تشيع و به خصوص حوزه علميه نجف اشرف بودند از خرمن علم و معرفت و فقاهت علمای مبارز و عالی مقامی همچون سيد ابوالحسن اصفهانی، ميرزا آقای اصطهباناتی، ابوالحسن مشكينی، موسی نجفی خوانساری، كاظم شيرازی، ضياالدين اراكی و بالاخص سيد عبدالهادی شيرازی، خوشه چينی كرده و پس از سالها تلاش، سختكوشی و علمآموزی و بعد از گذراندن دروس خارج فقه و اصول توسط آيات عظام و حجج اسلام سيدابوالحسن اصفهانی و سيد عبدالهادی شيرازی و ... در سن 30 سالگی اجتهاد وی مورد تأييد قرار گرفت.
همچنانكه محمد شريف رازی در كتاب «گنجينه دانشمندان» خود به وضوح اين نكته مهم را نيز روشن ساخته است.
وی خاطر نشان میكند كه ملاحسن دشتی نجفی بعد از فراغت از سطوح و در محضرآيات عظام و اساتيد والامقام نظير ميرزا ابوالحسن مشكينی و آيتاللهالعظمی اصفهانی و آيتالله ضياالدين اراكی وآيتالله كاظم شيرازی و آيتالله ميرزا عبدالهادی شيرازی استفاده كرده تا به مدارج عاليه، اجتهاد و فقاهت نائل و آيات نامبرده مقام علم و كمال و اجتهاد وی را گواهی كرده و اجازاتی مرقوم كردند كه نگارنده آنها را ديدهام.
آيتالله دشتی نجفی بعد از سالها تدريس در حوزه شريف نجف اشرف و تربيت شاگردان بیشماری كه اكنون هر كدام در جای جای عالم اسلام مشغول خدمت بوده و بعضاً از مدرسان بزرگ حوزه علميه نجف اشرف و قم هستند، در سال 1350 هـجری شمسی با فشار و اذيت دولت عراق بر شيعيان و ايرانيان مقيم عتبات عاليات به ايران مراجعه كرد.
وی اين بار راهی حوزه علميه قم شد تا به تربيت طلاب مكتب جعفری(ع) همت گمارد. اين فقيه عاليقدر به تدريس دروسی مثل كفايه، خارج فقه و اصول، پرداخت. همچنين اثر «شرح الروضهالبهه فی شرح اللمعه الدمشقيه»، غوامض و ابهامات آنرا برطرف كرد كه در پنج جلد چاپ شده است و جزء دروس حوزوی قرار دارد.
يادآور میشود كه وی در قم مدرسهای به نام امام عصر(عج) دائر كرده است كه زير نظر شورای حوزه است و حدود 80 حجره دارد و طلاب زيادی در آنجا مشغول فراگيری علوم دينی هستند.
ميرزا احمد بعد از ميرزا محمد و ميرزا جواد، سومين فرزند پسری بود كه خداوند تبارك و تعالی به اين خانواده هديه كرد. در خانه گلی و محقر آخوند ملاحسن و در جنوبیترين نقطه روستا اين فرزند نورسيده، در دامان پر مهر مادر فاضله و شايستهاش و تربيت پدر روحانی و بزرگوارش و در خانهای آكنده از طهارت، راستی، علم و تقوا، روزهای كودكی را پشت سر گذاشت.
پدرش بنا به گفته محمد شريف رازی در كتاب «گنجينه دانشمندان» از علمای مجاهد جنوب بوده است: «آخوند ملاحسن كه يكی از علماء عالی مقام فارس و از مجاهدين تاريخ قمری بوده كه با مساعدت و همكاری جمعی از آقايان آيات مخصوصاً آيتالله جعفر محلاتی قيام كرده و در مقام دفاع با اردوی انگليس كه در بندر بوشهر پياده شده بودند جنگيده است».
در شرح حالات آخوند ملاحسن نيز گفتهاند كه وی تحصيلات خود را در نجف اشرف گذرانده و در زمان جنگ جهانی اول كه انگليسیها به بوشهر و دلوار حمله كردند، وی به همراه بزرگانی مانند سيد مصطفی بهزاری (حسينی) و ... نقش مهمی در بسيج نيروهای دشتی برای اعزام به دلوار داشتند.
آخوند ملاحسن در سالهای جنگ جهانی اول به اتفاق ميرزا باقر گزدرازی(والد آيتالله ميرزا جواد نمازی) و ساير سرداران به همراه نيروهای رزمنده دشتی برای اعزام به دلوار در خورموج اردو زده بودند كه زنان و بچه های خورموج با اشعار محلی اين اردو را برای شركت در جنگ تشويق میكردند. بنا به گفته معمرين، مردم دشتی آخوند ملاحسن كه روحانی شجاع و نترسی بود را به عنوان رهبری مذهبی خود در جنگ با انگليسیها انتخاب كردند.
آيتالله دشتی در سنين كودكی و نوجوانی قرآن و مقدمات را نزد والد ماجدش تلمذ كرد. وی همچنين در مكتبخانه روستای گنخك، نزد مرحوم آخوند ملا قاسم(والد شيخ عباس جلالی) با شوق و ذوق وصف ناشدنی و در كنار ديگر همسن و سالان خود به فراگيری و روخوانی اين كتاب مقدس آسمانی همت گماشت. در همان مكتبخانه كوچك روستا آثار فراست و كياست و تيزهوشی در چهره ميرزا احمد هويدا بود و بسياری از مردم به عينه آينده درخشانی از همان سنين برايش پيش بينی میكردند.
وی بعد از فراگيری قرآن و مقدمات نزد والدش كه مجتهدی مسلم بود و اجازه اجتهاد نيز داشت و همچنين با تشويق و راهنمايی اولين معلمش يعنی ملا قاسم و به خاطر اين كه خود نيز سخت شيفته آموختن دروس حوزوی بود راهی حوزه علميه روستای ميانخره دشتی شده و در محضر و درس سيد علی نقی كه خود از شاگردان آقا ميرزا علی شيرازی بود و از وی اجازه دخل و تصرف در امور شرعيه را نيز داشته است، حاضر شد. مرحوم سيدعلی نقی كتاب «الفيهای منظوم» در علم نحو تأليف كرده كه از حيث تشبيهات به مراتب از الفيه «ابن مالك» برتر است.
آيتالله دشتی يك سال از محضر سيد علی نقی كسب فيض كرد و كتاب «سيوطی» را گذراند. با تشويق مكرر سيد علی نقی، همچنان كه طلبه نوجوان و فقيری بود با مساعدت مالی تنی چند از خيرين منطقه در سن 10 تا 13 سالگی عازم حوزه علميه نجف اشرف شد و برای نخستينبار به حريم ملكوتی دروازه دانش پيامبر(ص) پای نهاد و از نزديك با امواج بیپايان بزرگترين حوزه علميه جهان تشيع آشنا شد.
آيتالله دشتی كه از مفاخر اسلام و عالم تشيع و به خصوص حوزه علميه نجف اشرف بودند از خرمن علم و معرفت و فقاهت علمای مبارز و عالی مقامی همچون سيد ابوالحسن اصفهانی، ميرزا آقای اصطهباناتی، ابوالحسن مشكينی، موسی نجفی خوانساری، كاظم شيرازی، ضياالدين اراكی و بالاخص سيد عبدالهادی شيرازی، خوشه چينی كرده و پس از سالها تلاش، سختكوشی و علمآموزی و بعد از گذراندن دروس خارج فقه و اصول توسط آيات عظام و حجج اسلام سيدابوالحسن اصفهانی و سيد عبدالهادی شيرازی و ... در سن 30 سالگی اجتهاد وی مورد تأييد قرار گرفت.
همچنانكه محمد شريف رازی در كتاب «گنجينه دانشمندان» خود به وضوح اين نكته مهم را نيز روشن ساخته است.
وی خاطر نشان میكند كه ملاحسن دشتی نجفی بعد از فراغت از سطوح و در محضرآيات عظام و اساتيد والامقام نظير ميرزا ابوالحسن مشكينی و آيتاللهالعظمی اصفهانی و آيتالله ضياالدين اراكی وآيتالله كاظم شيرازی و آيتالله ميرزا عبدالهادی شيرازی استفاده كرده تا به مدارج عاليه، اجتهاد و فقاهت نائل و آيات نامبرده مقام علم و كمال و اجتهاد وی را گواهی كرده و اجازاتی مرقوم كردند كه نگارنده آنها را ديدهام.
آيتالله دشتی نجفی بعد از سالها تدريس در حوزه شريف نجف اشرف و تربيت شاگردان بیشماری كه اكنون هر كدام در جای جای عالم اسلام مشغول خدمت بوده و بعضاً از مدرسان بزرگ حوزه علميه نجف اشرف و قم هستند، در سال 1350 هـجری شمسی با فشار و اذيت دولت عراق بر شيعيان و ايرانيان مقيم عتبات عاليات به ايران مراجعه كرد.
وی اين بار راهی حوزه علميه قم شد تا به تربيت طلاب مكتب جعفری(ع) همت گمارد. اين فقيه عاليقدر به تدريس دروسی مثل كفايه، خارج فقه و اصول، پرداخت. همچنين اثر «شرح الروضهالبهه فی شرح اللمعه الدمشقيه»، غوامض و ابهامات آنرا برطرف كرد كه در پنج جلد چاپ شده است و جزء دروس حوزوی قرار دارد.
يادآور میشود كه وی در قم مدرسهای به نام امام عصر(عج) دائر كرده است كه زير نظر شورای حوزه است و حدود 80 حجره دارد و طلاب زيادی در آنجا مشغول فراگيری علوم دينی هستند.
